Luật An ninh mạng - 'Lá chắn' bảo vệ an ninh quốc gia trong kỷ nguyên số
Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm cho rằng, việc sửa đổi, ban hành luật là yêu cầu khách quan, cần thiết, có ý nghĩa sâu sắc trong giai đoạn hiện nay nhằm bảo vệ chủ quyền an ninh quốc gia và lợi ích hợp pháp của người dân.
Chiều 31/10, Quốc hội thảo luận tại Tổ về 3 dự án luật: Luật An ninh mạng; Luật Bảo vệ bí mật nhà nước (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật có liên quan đến ANTT. Trong đó, Luật An ninh mạng được nhiều đại biểu Quốc hội (ĐBQH) quan tâm thảo luận hơn cả.
Cần khơi dậy ý thức bảo vệ an toàn không gian mạng trong thời đại số của mỗi người dân
Theo Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm, ĐBQH Đoàn TP Hà Nội, những năm gần đây, với sự phát triển bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI), mạng xã hội, dữ liệu lớn, điện toán đám mây... không gian mạng đã trở thành môi trường lan tỏa thông tin nhanh chóng, gắn chặt với mọi lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại...
Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm phát biểu thảo luận tại Tổ, chiều 31/10.
Song, bên cạnh đó cũng chứa đựng nhiều nguy cơ, đặc biệt là khủng hoảng truyền thông với các biểu hiện ngày càng tinh vi như: tấn công mạng vào hạ tầng trọng yếu cơ quan nhà nước, ngân hàng, giao thông, phát tán tin giả, tin rác, lừa đảo mạng xã hội, tội phạm công nghệ cao; gia tăng xuyên tạc, xúc phạm chủ quyền quốc gia, xuyên tạc lịch sử, bôi nhọ lãnh tụ, bôi nhọ văn hóa truyền thống và danh dự cá nhân, kích động hận thù, chia rẽ tôn giáo, phá hoại mối đoàn kết toàn dân, gây bất ổn... "Vì vậy, việc ban hành Luật An ninh mạng là bước đi cần thiết, kịp thời, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng, Nhà nước trong bảo vệ quốc gia từ sớm, từ xa, ngay trên không gian mạng", đại biểu nhận định.
Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm cho rằng, đây không chỉ là cuộc đấu tranh với tội phạm công nghệ cao mà còn là hành trình xây dựng môi trường mạng lành mạnh, nhân văn, vì con người, vì văn hóa Việt Nam. Tinh thần đoàn kết, ý thức trách nhiệm xã hội của mỗi người dân cần được khơi dậy để mỗi người dân ý thức được trách nhiệm giữ gìn an ninh mạng quốc gia, hay nói rõ hơn là chú trọng bảo vệ an toàn không gian mạng trong thời đại số.
Quang cảnh thảo luận tại Tổ TP Hà Nội.
"Việc sửa đổi, ban hành luật là yêu cầu khách quan, cần thiết, có ý nghĩa sâu sắc trong giai đoạn hiện nay nhằm bảo vệ chủ quyền an ninh quốc gia và lợi ích hợp pháp của người dân. Khi không gian mạng đã trở thành một phần không thể tách rời đời sống con người và xã hội, song song với lợi ích to lớn, môi trường mạng cũng còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ về an ninh, đạo đức và khủng hoảng truyền thông, ảnh hưởng "tâm an, xã hội an" của mỗi người dân. Việc ban hành luật có ý nghĩa rất quan trọng trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia, hội nhập quốc tế sâu rộng và tình hình an ninh mạng đang diễn ra phức tạp. Luật An ninh mạng nếu được xây dựng trên tinh thần "an ninh để an dân, an dân để an quốc" chắc chắn sẽ trở thành nền tảng quan trọng cho sự phát triển hài hòa giữa công nghệ và con người, giữa an toàn và tự do, giữa pháp luật và đạo đức trong thời đại số", đại biểu nêu quan điểm.
Hòa thượng góp ý, luật cần hướng tới mục tiêu bảo vệ con người, nuôi dưỡng giá trị "chân - thiện - mỹ". Tăng cường các quy định phòng ngừa, xử lý thông tin sai lệch, xuyên tạc, kích động hận thù nhằm giữ gìn sự trong sạch của truyền thông và bảo vệ niềm tin xã hội. Cần bảo vệ danh dự, nhân phẩm, dữ liệu cá nhân của công dân, coi đó là sự tôn trọng phẩm giá con người - một giá trị đạo đức căn bản.
ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga.
Đồng thời, quy định rõ trách nhiệm của các doanh nghiệp mạng xã hội, nhất là các nền tảng xuyên biên giới; việc kiểm soát, gỡ bỏ nội dung độc hại và phối hợp với các cơ quan chức năng Việt Nam. Đẩy mạnh giáo dục, tuyên truyền văn hóa trên không gian mạng, giúp người dân có nhận thức đúng, tránh gieo rắc thông tin tiêu cực, tạo sự cân bằng bảo vệ an ninh và bảo đảm quyền tự do ngôn luận, sáng tạo, hướng tới một môi trường mạng lành mạnh, góp phần ổn định xã hội và phát triển đất nước...
"Luật An ninh mạng có tầm quan trọng đặc biệt, không chỉ là đạo luật về kỹ thuật mà là "luật của lòng dân, của niềm tin và trách nhiệm với tương lai đất nước". Luật là công cụ bảo vệ an ninh quốc gia, là "lá chắn" văn hóa đạo đức, giúp giữ gìn truyền thống, tôn trọng hình ảnh lãnh đạo, bảo vệ đất nước và con người Việt Nam trong kỷ nguyên số", Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm chia sẻ thêm.
Cân bằng giữa "an ninh" và "phát triển", giữa bảo vệ nhà nước và bảo vệ người dân, doanh nghiệp
ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng) cho rằng, Luật An ninh mạng là đạo luật quan trọng, vừa bảo vệ chủ quyền số quốc gia, vừa phải bảo đảm quyền công dân trong không gian mạng. Việc ban hành luật này cần đạt được sự cân bằng giữa "an ninh" và "phát triển", giữa bảo vệ nhà nước và bảo vệ người dân, doanh nghiệp. Do đó, bà đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục rà soát kỹ nội hàm khái niệm, tránh chồng chéo, bảo đảm tính khả thi và minh bạch, để luật khi ban hành thực sự trở thành công cụ pháp lý hữu hiệu, thúc đẩy Việt Nam phát triển bền vững trong không gian mạng an toàn, lành mạnh và có chủ quyền.
ĐBQH Lê Nhật Thành.
Đánh giá việc dự thảo đã mở rộng đối tượng bảo vệ từ trẻ em sang người yếu thế – bao gồm người cao tuổi, người khuyết tật, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự là điểm mới rất tiến bộ, tuy nhiên, ĐBQH TP Hải Phòng cũng đề nghĩ cần quy định rõ hơn cơ chế thực thi, đặc biệt là trách nhiệm của doanh nghiệp cung cấp nền tảng mạng xã hội và dịch vụ Internet. "Thay vì yêu cầu "kiểm soát nội dung", nên quy định cơ chế cảnh báo, báo cáo và phối hợp xử lý khi phát hiện nội dung xâm hại người yếu thế", bà góp ý.
ĐBQH Lê Nhật Thành (Hà Nội) cũng bày tỏ nhất trí về sự cần thiết ban hành luật trên cơ sở hợp nhất nội dung của Luật An ninh mạng năm 2018 và Luật An toàn thông tin mạng năm 2015, kịp thời thể chế các đường lối, quan điểm chỉ đạo của Đảng; khắc phục chồng chéo, mâu thuẫn, phân định thiếu rõ ràng về thẩm quyền, chức năng giữa Luật An ninh mạng và Luật An toàn thông tin mạng hiện hành; đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh chuyển đổi số sâu rộng và tình hình tấn công mạng, tội phạm mạng xuyên biên giới diễn biến phức tạp.
Về thẩm quyền của lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng, ông đề nghị rà soát, chính lý theo hướng giao lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng của Bộ Công an chịu trách nhiệm chủ trì bảo đảm an ninh mang trong phạm vi cả nước, các lực lượng, cơ quan khác theo chức năng, nhiệm vụ có trách nhiệm phối hợp với lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng của Bộ Công an thực hiện công tác bảo vệ an ninh mạng.
ĐBQH Nguyễn Thị Lan.
Đối với việc bổ sung quy định về an ninh dữ liệu, đại biểu khẳng định, bảo đảm an ninh dữ liệu là yếu tố vô cùng quan trọng, không thể thiếu và là yêu cầu xuyên suốt trong quá trình chuyển đổi số quốc gia và xây dựng hệ sinh thái số tại Việt Nam hiện nay và thời gian tới. Tuy nhiên, cần rà soát các dự án luật liên quan cũng được Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10 để chỉnh lý, hoàn thiện bảo đảm cụ thể hóa Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và các quan điểm chỉ đạo liên quan của Đảng.
ĐBQH Nguyễn Thị Lan (Hà Nội) khẳng định, trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện, an ninh mạng rất quan trọng, không chỉ là "lá chắn" bảo vệ mà còn là những phần mềm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ. Liên quan Điều 14 dự thảo luật về hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia, bà cho rằng, đã bao quát nhiều lĩnh vực, tuy nhiên trong danh mục chưa thấy lĩnh vực nông nghiệp và an ninh lương thực - lĩnh vực chuyển đổi số rất nhanh, rất mạnh.
Ngày nay, nông nghiệp ứng dụng nhiều công nghệ mới, rất dễ bị tấn công mạng, ảnh hưởng ANTT, an toàn xã hội. Do đó, nữ đại biểu đề nghị Ban soạn thảo bổ sung khoản 2, Điều 14 hệ thống thông tin quôc gia trong lĩnh vực nông nghiệp, an ninh lương thực, chuỗi cung ứng nông sản, dữ liệu tài nguyên thiên nhiên... "Đây là những lĩnh vực rất cần có sự bảo vệ của an ninh mạng - giúp bảo vệ hạ tầng dữ liệu nông nghiệp, an ninh lương thực, khuyến khích doanh nghiệp, các cơ sở nghiên cứu trong trường đại học, các nhà đầu tư đầu tư mạnh hơn cho công nghệ bảo mật. Kinh nghiệm từ Isarel và Nhật Bản cho thấy, họ đã rất thành công, coi dữ liệu nông nghiệp là tài nguyên chiến lược, được bảo vệ tương tự như năng lượng hay tài chính...", ĐBQH Nguyễn Thị Lan nói.
