Luật Quản lý thuế sửa đổi: Tạo thuận lợi, minh bạch cho doanh nghiệp

Từ “quản lý” sang “phục vụ” người nộp thuế

Tại hội thảo lấy ý kiến doanh nghiệp về Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức mới đây, một trong những điểm nhấn lớn được nhiều đại biểu đồng thuận là định hướng chuyển đổi mô hình quản lý thuế từ “quản lý” sang “phục vụ” người nộp thuế. Theo ông Đậu Anh Tuấn – Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng ban Pháp chế VCCI, Luật Quản lý thuế mới không chỉ là luật thuế thủ tục mà sẽ ảnh hưởng tới toàn bộ chuỗi thực hiện nghĩa vụ thuế: đăng ký, kê khai, nộp thuế, miễn giảm, hoàn thuế, kiểm tra, cưỡng chế, khiếu nại.

Ông Tuấn nhấn mạnh, cộng đồng doanh nghiệp hoan nghênh việc phân loại người nộp thuế theo rủi ro, nhưng đề nghị công khai tiêu chí đánh giá. Việc bỏ thuế khoán từ 2026 cần lộ trình hỗ trợ hộ kinh doanh. Doanh nghiệp ủng hộ phát triển hệ sinh thái thuế điện tử, nhưng yêu cầu đảm bảo an toàn dữ liệu. Kiểm tra, ấn định thuế cần minh bạch, tránh trùng lặp, không hình sự hóa quan hệ thuế. Về thủ tục hành chính, doanh nghiệp mong muốn tiếp tục cắt giảm, chuẩn hóa biểu mẫu và đẩy mạnh dịch vụ công trực tuyến.

Bà Nguyễn Thị Thanh Hằng, Cục Thuế, Bộ Tài chính cho biết, dự thảo Luật Quản lý thuế gồm 9 chương, 53 điều. Bên cạnh những nội dung kế thừa Luật hiện hành, dự thảo có bổ sung những quy định mới về phân nhóm người nộp thuế trong quản lý thuế, việc kê khai thuế, tính thuế, khấu trừ thuế đối với hộ cá nhân kinh doanh, đặc biệt là quản lý rủi ro, quản lý tuân thủ, ứng dụng công nghệ trong quản lý thuế.

Dự thảo Luật Quản lý thuế sửa đổi được đánh giá cao về sự đồng bộ, phù hợp với bối cảnh kinh tế

Cắt giảm thủ tục và thất thu thuế

Doanh nghiệp cũng ghi nhận sự thay đổi trong cách thức quản lý: phân nhóm người nộp thuế theo mức độ rủi ro và tuân thủ; quản lý thương mại điện tử, kinh tế chia sẻ, giao dịch xuyên biên giới; hộ, cá nhân kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán sẽ chuyển sang tự kê khai; tăng tính minh bạch trong các quy trình đánh giá, kiểm tra thuế.

Từ thực tế doanh nghiệp, bà Đoàn Lê Duy Uyên, phụ trách lĩnh vực thuế Công ty TNHH Grab Việt Nam kiến nghị cho phép dịch vụ vận tải hành khách qua ứng dụng được xuất hóa đơn theo kỳ đối soát hoặc cuối tháng với khách hàng doanh nghiệp. Theo bà Uyên, số lượng giao dịch lớn cần thời gian tổng hợp, nên cơ chế này sẽ phù hợp thực tiễn, giảm gánh nặng hành chính và chi phí cho doanh nghiệp lẫn cơ quan thuế.

Ở góc độ khác, bà Bùi Thị Trang, Giám đốc Khối Giải pháp bán lẻ MISA, chia sẻ kinh nghiệm hỗ trợ hộ kinh doanh triển khai hóa đơn điện tử. Nhiều hộ lo ngại truy thu thuế, lúng túng khi chuyển từ thuế khoán sang tự kê khai. Bà Trang đề xuất Nhà nước phân loại rõ đối tượng, ban hành chính sách ưu đãi, thủ tục đơn giản và tạo môi trường thuận lợi để các doanh nghiệp công nghệ đồng hành cùng hộ kinh doanh.

Ông Phan Vũ Hoàng, Phó tổng giám đốc Deloitte Việt Nam, đồng thời là Phó chủ tịch Hiệp hội Tư vấn thuế kiến nghị, ngoài các lĩnh vực xuất hóa đơn theo kỳ như quy định hiện hành, việc xuất hóa đơn điện tử tại thời điểm phát sinh giao dịch cần xem xét một số trường hợp để đảm bảo tính hiệu quả. Ông mong muốn tiếp tục rà soát, chuẩn hóa biểu mẫu, tăng cường dịch vụ công trực tuyến, đảm bảo các quy định mới khi ban hành phải áp dụng được ngay trong thực tế, đặc biệt đối với doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ.

Đại diện Panasonic cũng nêu vướng mắc, chưa có hướng dẫn cụ thể về việc xuất hóa đơn cho tài sản cho mượn trong hợp đồng gia công; đồng thời thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thuế 45 ngày khi giải thể là quá ngắn, chưa bao quát các chi phí phát sinh sau giải thể.

Nhấn mạnh quan điểm của cơ quan soạn thảo, Phó Cục trưởng Cục Thuế Đặng Ngọc Minh khẳng định, trong bối cảnh kinh tế số phát triển mạnh, việc hoàn thiện Luật Quản lý thuế là nhiệm vụ cấp bách. Hồ sơ dự án Luật đã được Bộ Tư pháp thẩm định, Bộ Tài chính trình Chính phủ, với định hướng sửa đổi tập trung vào hiện đại hóa, ứng dụng công nghệ, quản lý theo rủi ro, đồng thời cắt giảm thủ tục và chống thất thu thuế. Luật Quản lý thuế sửa đổi sẽ thay thế Luật năm 2019, mang tính toàn diện hơn, đặt nền tảng cho quản lý thuế điện tử, thúc đẩy tuân thủ tự nguyện.

Dự thảo Luật Quản lý thuế sửa đổi được đánh giá cao về sự đồng bộ, phù hợp với bối cảnh kinh tế số và thương mại điện tử. Việc áp dụng quản lý rủi ro, ứng dụng công nghệ, đơn giản hóa thủ tục và tăng minh bạch hứa hẹn sẽ cải thiện môi trường kinh doanh.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhìn nhận, tính khả thi mới là yếu tố then chốt. Các vấn đề trọng tâm bao gồm hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi từ thuế khoán sang tự kê khai; ban hành hướng dẫn chi tiết; đầu tư hạ tầng dữ liệu, công nghệ thông tin; và minh bạch hóa tiêu chí phân loại doanh nghiệp. Khi được thông qua, Luật Quản lý thuế sửa đổi sẽ góp phần xây dựng một môi trường thuế công bằng, minh bạch, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển bền vững.

Thái Thu