Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp: Bảo đảm vai trò quản lý của Nhà nước

Toàn cảnh Phiên họp.

Chiều 6/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý Dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý Dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính (KTTC) của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, Dự thảo Luật đã thể hiện rõ quyền, trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc quyết định hoặc điều chỉnh chiến lược kinh doanh, kế hoạch kinh doanh hằng năm của doanh nghiệp; huy động vốn; quyết định đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư và pháp luật khác có liên quan; tiền lương, thù lao, tiền thưởng...

Các quy định trong Dự thảo Luật thể hiện sự tăng cường quyền tự chủ, trách nhiệm tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp và bảo đảm vai trò quản lý của Nhà nước với vai trò chủ sở hữu ở mức độ phù hợp.

Về đối tượng áp dụng (Điều 2 Dự thảo Luật), qua thảo luận, có ý kiến đề nghị bổ sung doanh nghiệp có vốn đầu tư của tổ chức chính trị, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội vào đối tượng áp dụng của Luật. Do vậy, Thường trực Ủy ban KTTC cho rằng, vốn điều lệ của các doanh nghiệp thuộc tổ chức chính trị, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp được Nhà nước giao nhiệm vụ khi thành lập không chỉ bao gồm vốn nhà nước mà còn sử dụng nhiều nguồn vốn khác. “Việc đưa nhóm doanh nghiệp này vào phạm vi điều chỉnh của Dự thảo Luật sẽ không bảo đảm tính thống nhất với mục tiêu và đối tượng điều chỉnh của Luật”, ông Phan Văn Mãi khẳng định.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý Dự thảo Luật.

Về huy động vốn, cho vay vốn (Điều 19 Dự thảo Luật), qua thảo luận, có ý kiến đề nghị quy định rõ điều kiện, thẩm quyền, trách nhiệm của từng chủ thể trong việc quyết định huy động, cho vay vốn và bố sung quy định, để doanh nghiệp được chủ động quyết định về nguồn vốn sử dụng để cho vay, cũng như lãi suất cho vay đối với các công ty con.

Liên quan đến vấn đề này, ông Phan Văn Mãi cho biết, nhằm thể chế hóa quy định tại Nghị quyết số 12-NQ/TW về Quản lý, giám sát chặt chế việc huy động, sử dụng vốn của doanh nghiệp nhà nước, bảo đảm việc cho vay vốn được thực hiện đúng mục đích, an toàn, hiệu quả của việc cho vay, Dự thảo Luật quy định doanh nghiệp chỉ được tự quyết định cho công ty con vay vốn với giá trị không quá giá trị góp vốn, trường hợp vượt quá mức này doanh nghiệp báo cáo cơ quan đại diện chủ sở hữu xem xét, phê duyệt.

Đồng thời, Dự thảo Luật giao Chính phủ quy định chi tiết điều kiện bảo lãnh, cho vay nhằm kiểm soát rủi ro, ngăn ngừa lạm dụng. Như vậy, quy định như vậy đã cơ bản bao quát các vấn đề được đại biểu quan tâm, bảo đảm hài hòa giữa quyền tự chủ trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và yêu cầu giám sát, quản lý vốn nhà nước chặt chẽ.

Về bảo toàn và phát triển vốn, dự thảo đã được sửa đổi để làm rõ việc đánh giá hiệu quả tổng thể cần loại trừ các yếu tố khách quan hoặc nhiệm vụ phi lợi nhuận như quốc phòng, an ninh, thử nghiệm mô hình kinh doanh mới, ghi nhận những trường hợp doanh nghiệp hoạt động theo yêu cầu chính trị - xã hội mà không đặt mục tiêu tài chính lên hàng đầu.

Đối với Tổng Công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC), mặc dù có đề xuất đưa nội dung liên quan vào luật, song Ủy ban KTTC đề nghị không luật hóa các vấn đề thuộc thẩm quyền điều chỉnh của Chính phủ. “Việc ghi nhận SCIC trong luật cũng sẽ làm giảm tính khách quan và khái quát của luật, đồng thời tiềm ẩn rủi ro tạo ra sự thiên lệch hoặc can thiệp hành chính không cần thiết vào hoạt động của doanh nghiệp”, ông Phan Văn Mãi nhận định.

Về hoạt động đầu tư của doanh nghiệp (Điều 20 dự thảo Luật), Thường trực Ủy ban KTTC khẳng định, việc quy định theo hướng không cho phép toàn bộ doanh nghiệp nhà nước đầu tư bất động sản, mà chỉ cho phép một số doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn được thực hiện hoạt động này sẽ làm hạn chế quyền tự chủ trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, không phù hợp với chủ trương của Đảng về đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước, bảo đảm thực hiện chủ trương bỏ tư duy “không quản được thì cẩm”. Doanh nghiệp có vốn nhà nước được thực hiện các hoạt động kinh doanh phù hợp với quy định pháp luật và định hướng của Nhà nước với vai trò của chủ sở hữu, được thể hiện thông qua Điều lệ, chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. “Do vậy, Thường trực Ủy ban KTTC và Cơ quan chủ trì soạn thảo xin không quy định nội dung này tại dự thảo Luật”, ông Mãi nhấn mạnh.

Nguyệt Hà