Luật Thương mại điện tử: Siết chặt quản lý KOL livestream, bảo vệ người tiêu dùng

Quản lý KOL livestream

Sáng 3/11, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã trình bày trước Quốc hội dự thảo Luật Thương mại điện tử. Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, những năm gần đây, TMĐT tại Việt Nam phát triển mạnh, với tốc độ tăng trưởng 20-25% mỗi năm, chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa. Tuy nhiên, hiện chưa có Luật riêng điều chỉnh lĩnh vực này, trong khi các quy định hiện hành, chủ yếu là Nghị định 52/2013 và Nghị định 85/2021, bộc lộ nhiều bất cập, chưa giải quyết được các vấn đề mới phát sinh.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã trình bày trước Quốc hội dự thảo Luật Thương mại điện tử.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, TMĐT xuất hiện nhiều mô hình kinh doanh mới, đa dịch vụ, đa nền tảng, đặt ra thách thức trong thu thuế, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và dữ liệu cá nhân. Việc kiểm soát hàng giả, hàng cấm, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng kém chất lượng vẫn gặp khó khăn, đặc biệt trong định danh người bán, truy vết vi phạm và xử lý sai phạm. TMĐT xuyên biên giới cũng đặt ra thách thức về chất lượng hàng nhập khẩu, cùng nhu cầu phát triển hạ tầng, thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân và phát triển TMĐT xanh, bền vững.

Dự thảo Luật TMĐT yêu cầu các nền tảng có cơ chế tự động kiểm duyệt thông tin trước khi hiển thị; đồng thời rà soát, gỡ bỏ nội dung vi phạm pháp luật ngay khi phát hiện hoặc nhận phản ánh. Nền tảng phải lưu trữ thông tin giao dịch về hàng hóa, dịch vụ tối thiểu một năm kể từ thời điểm đăng tải và thông tin cơ bản của hợp đồng giao dịch ít nhất ba năm.

Với hoạt động bán hàng qua livestream, dự thảo bổ sung quy định yêu cầu chủ quản nền tảng xác thực danh tính người livestream theo quy định về định danh và xác thực điện tử. Chủ nền tảng phải công khai và kiểm soát theo thời gian thực nội dung livestream, ngăn chặn vi phạm. Người bán phải cung cấp tài liệu pháp lý chứng minh hàng hóa, dịch vụ đủ điều kiện kinh doanh, còn người livestream không được cung cấp thông tin sai lệch về công dụng, xuất xứ, chất lượng, giá cả, khuyến mại, bảo hành. Hàng hóa, dịch vụ phải xác nhận nội dung quảng cáo theo quy định phải thực hiện đúng nội dung được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng tỉnh Quảng Trị

Thảo luận tại tổ, đại biểu Hoàng Đức Thắng tỉnh Quảng Trị cho rằng, cần bổ sung các quy định về quản lý KOL. “Đề nghị Ban soạn thảo rà soát kỹ các điều liên quan đến livestream, đặc biệt tình trạng KOL quảng cáo hàng giả, hàng kém chất lượng, sai công dụng. Cần bổ sung quy định quản lý KOL, trách nhiệm mạng xã hội, đăng ký và chế tài đặc thù, kết hợp Luật Quảng cáo, Luật Bảo vệ người tiêu dùng để tạo hành lang pháp lý rõ ràng, ngăn chặn triệt để “KOL tiếp tay hàng giả”, góp phần phát triển TMĐT bền vững”, đại biểu Thắng nói.

Siết chặt trách nhiệm chủ nền tảng TMĐT và chính quyền địa phương

Đại biểu Huỳnh Thị Hằng Nga tỉnh Vĩnh Long cho rằng, sửa đổi, bổ sung Luật TMĐT là cần thiết để tạo điều kiện thúc đẩy phát triển TMĐT và tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số.

Đại biểu Huỳnh Thị Hằng Nga tỉnh Vĩnh Long

Song đại biểu đề nghị: “Bổ sung trách nhiệm quản lý của chính quyền địa phương, bởi TMĐT hiện nay phát triển mạnh tại các địa phương, với nhiều hình thức như bán hàng trên nền tảng mạng xã hội (YouTube, Facebook) và bán hàng trực tiếp”. Ngoài ra, đại biểu cho rằng, cần trao quyền và trách nhiệm cho chính quyền địa phương cấp tỉnh, huyện, xã trong việc thực hiện hậu kiểm một số nhiệm vụ.

Góp ý về hoạt động livestream bán hàng, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga tỉnh Quảng Trị cho hay: “Quy định pháp luật hiện hành điều chỉnh hoạt động livestream bán hàng giống như một hoạt động quảng cáo đi kèm với bán hàng, mà chưa có các quy định riêng về các chủ thể tham gia livestream (chủ tài khoản, người tham gia livestream); chưa định danh chủ tài khoản, nghĩa vụ nộp thuế và các vấn đề về kiểm soát thông tin trong quá trình livestream.

Thực tiễn đã có nhiều vụ việc như các phiên livestream bán hàng nhiều tỷ đồng nhưng nhà nước không thu được thuế; hàng giả, hàng nhái, thực phẩm chức năng trôi nổi… ẩn nấp dưới các buổi phát trực tiếp chưa được kiểm soát hiệu quả ảnh hưởng rất lớn đến quyết định mua hàng và sức khỏe của người tiêu dùng.

Còn đại biểu Ma Thị Thúy tỉnh Tuyên Quang cho biết: “Việt Nam hiện có hơn 70.000 website và ứng dụng TMĐT, trong đó nhiều nền tảng xuyên biên giới chưa tuân thủ đầy đủ quy định trong nước. Hàng nghìn vụ khiếu nại người tiêu dùng liên quan đến giao dịch TMĐT chưa được giải quyết hiệu quả do nền tảng từ chối trách nhiệm”.

Vì thế, đại biểu cho rằng, luật hóa trách nhiệm của chủ sở hữu nền tảng TMĐT nhằm bảo đảm giao dịch an toàn, minh bạch, đồng thời bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và người bán. Chủ sở hữu cần xác minh và lưu giữ thông tin người bán, tiếp nhận và xử lý phản ánh của khách hàng, gỡ bỏ nội dung vi phạm, bảo vệ dữ liệu cá nhân và phối hợp với cơ quan quản lý. Quy định này giúp cân bằng giữa thúc đẩy đổi mới sáng tạo và bảo vệ lợi ích công cộng.

Ánh Phương/VOV.VN