Lục Ngạn (Bắc Giang): Doanh nghiệp khai thác cát, sỏi chậm khắc phục sạt lở bờ sông

Khu vực Công ty Việt Ngọc đắp đập ngăn sông thuộc thôn Đoàn Kết, xã Tân Quang (Lục Ngạn). Đoạn sông này hẹp, mực nước (mùa cạn) chỉ khoảng hơn 1 m, nhiều đoạn có thể lội qua. Giữa sông là một con đập bằng đá và sỏi cuội hỗn hợp vét từ đáy sông tạo thành.

Đập cao khoảng 1 m, mặt rộng từ 3 - 5 m, dài hơn 50 m. Đầu đập, phía giáp thôn Đoàn Kết đã được khơi thông, nước chảy xiết, xoáy vào chân bãi tạo thành vệt sụt lún dài khoảng 70 m, trong đó khoảng 40 m2 đất bãi và bụi tre chắn sóng của hộ ông Trần Doãn Thương (thôn Đoàn Kết) đã bị nước cuốn trôi.

Con đập chắn ngang sông Lục Nam.

Cách con đập khoảng 200 m về phía thượng lưu, bãi tre chắn sóng của hộ ông Trần Bá Mễ đã bị tụt sâu gần 2 m so với mặt bãi. Theo ông Mễ, nguyên nhân chính là do Công ty Việt Ngọc khai thác cát, sỏi gần bờ sông gây nên. Nếu không kịp thời khắc phục, các đoạn sụt lún sẽ trở nên nghiêm trọng hơn khi mùa mưa đang tới gần, ảnh hưởng đến diện tích cây ăn quả của người dân.

Bức xúc Công ty Việt Ngọc ngang nhiên đắp đập chắn dòng nước, tối 17/4 vừa qua, hàng chục người dân thôn Đoàn Kết đã kéo ra phản đối và phá một đoạn đập để thông dòng chảy. Việc làm này đã dẫn tới xô xát giữa người dân với công nhân Công ty Việt Ngọc và gây nên đoạn sạt lở của hộ ông Thương, rất may không có thương vong. Ông Trần Văn Chế, thôn Đoàn Kết bức xúc: “Chúng tôi đề nghị các cấp chính quyền, ngành chức năng yêu cầu Công ty Việt Ngọc phá con đập ngang sông, đồng thời dừng vĩnh viễn việc khai thác cát, sỏi tại khu vực thôn Đoàn Kết”.

Ông Nguyễn Văn Cơ, Giám đốc Công ty Việt Ngọc cho biết, Công ty cho đắp đập ngăn sông là để nâng mực nước phía thượng nguồn nhằm kéo thuyền khai thác cát, sỏi ra khỏi vùng bị mắc cạn. “Trước tình hình trên, tôi đã yêu cầu công nhân ngừng khai thác cát, sỏi tại khu vực này từ ngày 17/4 đến hết mùa mưa năm nay. Hiện Công ty chưa có kế hoạch khai thác tiếp”, ông Cơ nói.

Theo Giấy phép khai thác khoáng sản số 297 ngày 14/5/2018 của UBND tỉnh cấp cho Công ty Việt Ngọc, DN này được phép khai thác khoáng sản (cát, sỏi) lòng sông Lục Nam bằng phương pháp lộ thiên tại khu vực Bến Kép, Đoàn Kết, Thủ Dương, Mỹ An, thuộc các xã Tân Lập, Tân Quang, Nam Dương và Mỹ An (Lục Ngạn). Diện tích khu vực khai thác: 25,3 ha; thời gian khai thác 8,5 năm kể từ ngày 14/5/2018; trữ lượng hơn 395,7 nghìn m3; công suất 49,5 nghìn m3/năm. Công ty Việt Ngọc chỉ được phép khai thác cát, sỏi theo đúng tọa độ, diện tích, mức sâu, trữ lượng, công suất quy định tại giấy phép khai thác.

Theo ông Trần Huy Dương, Chủ tịch UBND xã Tân Quang, sau khi nắm bắt sự việc, UBND xã Tân Quang đã báo cáo UBND huyện Lục Ngạn, đồng thời vận động người dân thôn Đoàn Kết, Công ty Việt Ngọc giữ nguyên hiện trường, không có thêm hành động gây mất an ninh trật tự. Ngày 19/4, Phòng Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) huyện Lục Ngạn đã kiểm tra thực tế và có buổi làm việc với UBND xã Tân Quang, Công ty Việt Ngọc.

Nội dung, kiểm tra mốc giới khu vực khai thác khoáng sản của Công ty Việt Ngọc. Sau khi kiểm tra dọc tuyến sông Lục Nam, đoạn chảy qua các thôn: Thác Do, Đoàn Kết (xã Tân Quang), ngoài thực tế nêu trên, tại khu vực thôn Đoàn Kết hiện trạng không còn mốc giới các điểm góc khu vực cấp phép khai thác khoáng sản.

Đại diện Phòng TN&MT và UBND xã Tân Quang yêu cầu Công ty Việt Ngọc cung cấp phương án khai thác khoáng sản tại khu vực thôn Đoàn Kết và Thác Do về Phòng TN&MT trước ngày 21/4/2021; thực hiện việc khắc phục sạt lở bờ sông tại vị trí thửa đất của hộ ông Trần Doãn Thương xong trước ngày 24/4/2021.

Phía Công ty Việt Ngọc phải cắm lại mốc giới hai bên bờ sông tại các khu vực được cấp phép (theo quy cách mốc giới hành chính cấp xã) theo Giấy phép số 297/QĐ-UBND ngày 14/5/2018 của UBND tỉnh cấp cho Công ty Việt Ngọc khai thác khoáng sản (cát, sỏi) sông Lục Nam tại khu vực Bến Kép, Đoàn Kết, Thủ Dương, Mỹ An, thuộc các xã Tân Lập, Tân Quang, Nam Dương và Mỹ An, thời hạn xong trước ngày 30/4/2021.

Tuy nhiên, đến thời điểm này, Công ty Việt Ngọc vẫn chưa hoàn thành các yêu cầu nêu trên. Nguyên nhân được phía doanh nghiệp đưa ra là do chưa đưa được phương tiện san lấp tiếp cận hiện trường và nhân viên Công ty “mắc” nghỉ lễ 30/4 và 1/5. Ông Cơ cho biết, đơn vị sẽ khắc phục điểm sạt lở và phá con đập ngăn sông trong đầu tháng 5 này.

Theo điểm 7, Điều 2 trong Giấy phép khai thác khoáng sản số 297/QĐ-UBND ngày 14/5/2018 của UBND tỉnh cấp cho Công ty Việt Ngọc, trong quá trình khai thác “Nếu để xảy ra hoạt động khai thác cát, sỏi trái phép trong khu vực, diện tích được cấp phép, gây sạt lở đất bãi ven sông khu vực tiếp giáp, mất trật tự an ninh khu vực sẽ bị đình chỉ hoạt động khai thác khoáng sản và xem xét xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật”.

Căn cứ vào thực tế và những quy định của pháp luật, rõ ràng Công ty Việt Ngọc đã có những sai phạm, đòi hỏi các cơ quan có trách nhiệm xử lý nghiêm, kịp thời bảo đảm an ninh, trật tự ở địa phương và hoạt động sản xuất của người dân, doanh nghiệp.

Bài, ảnh: Bảo Lâm