Lưỡng giới - Một bộ sử thi đa nghĩa

Công ty Phát hành sách Phương Nam đã phát hành tiểu thuyết Lưỡng giới (Middlesex) của nhà văn Mỹ gốc Hy Lạp Jeffrey Eugenides. Tác phẩm đoạt giải Pulitzer năm 2003. Một cuốn sách có dung lượng đồ sộ, tiêu đề của nó dễ làm người đọc lầm tưởng là cuốn sách chuyên về giới tính thứ 3 vốn đang là vấn đề thời sự hiện nay. Không hoàn toàn là vậy, Lưỡng giới vượt lên nhiều tầng ngữ nghĩa để trở thành một bộ sử thi đa nghĩa, rất đáng đọc!

Ngay khi mở đầu, cuốn tiểu thuyết lập tức gợi cho người đọc đồng cảm với nhân vật chính không ngừng đau đáu về số phận của mình: “Tôi sinh ra hai lần: Lần đầu, là bé gái, vào một ngày không sương khói khác thường ở Detroit tháng Giêng năm 1960; rồi lần nữa, là thằng nhóc thiếu niên, ở phòng cấp cứu gần thành phố Petoskey, tiểu bang Michigan, tháng Tám năm 1974”. Bằng giọng văn hài hước, Lưỡng giới kể về gia đình nhà Stephanides, với người ông và bà phạm phải tội loạn luân đã di cư sang Mỹ sống qua thời đại suy thoái. Rồi tiếp đến với người cha và mẹ vốn là anh em họ, và cuối cùng là với cô cháu nội đến tuổi thiếu niên đã phải lòng một bé gái khác…

Sợi chỉ dẫn dắt câu chuyện trong Lưỡng giới kéo dài qua 3 thế hệ của một gia tộc người Mỹ gốc Hy Lạp, bắt đầu từ cuộc đời của Calliope Stephanides, lần ngược về quá khứ. Đi từ ngôi làng nhỏ ở bán đảo Tiểu Á, đến vùng đô thị Detroit vào thời đại khủng hoảng, người dẫn chuyện là cô Calliope hay cũng có thể gọi là anh Cal - dần tiết lộ cho độc giả những mâu thuẫn ngay chính trong con người mình, những xung đột trong gia đình, những chuyển biến trong đời sống xã hội, bóc trần những bí mật sâu kín của cá nhân, những uẩn ức tâm lý trong một gia tộc di dân, và rộng hơn nữa là sự bùng vỡ giấc mơ Mỹ trước những chuyển biến của thời đại.

Lưỡng giới không chỉ tái hiện lại vận mệnh của một gia tộc Hy Lạp di dân mà còn khái quát vận mệnh chung của thế giới trước những vấn đề lịch sử. Nó chuyển dịch từ sự bấp bênh của một cá nhân đi tìm con người thật của mình để phổ quát thành thân phận của những kẻ lưu lạc đi tìm căn cước dân tộc.

Lưỡng giới xứng đáng là một bộ sử thi đa tầng nghĩa. Những vấn đề thời sự toàn cầu được gói gọn trong một dòng chảy: Quyền tự do giới tính, vấn đề sắc tộc - bình đẳng giữa các màu da, vấn đề di dân - tị nạn…

THỦY NGÂN