Lý do 'bình dị' khiến trẻ bỏ nhà ra đi

Một cháu bé bỏ nhà đi được công an Hải Dương tìm và bàn giao cho gia đình (ảnh tư liệu)

Những lý do... không ngờ

Sau nhiều lần tôi thuyết phục rằng câu chuyện của gia đình anh sẽ là lời cảnh báo cho các gia đình khác, anh Đ.H.Q. ở TP Hải Dương mới chấp nhận chia sẻ việc con gái từng bỏ nhà đi vào một buổi chiều đầu năm 2025.

Anh Đ.H.Q. làm trong lĩnh vực y tế, vợ làm doanh nghiệp và cả hai đều sắp đến tuổi nghỉ hưu. Cậu con trai cả của anh chị đã lập gia đình, còn con gái út thì mãi sau này mới sinh, đang học cuối cấp 2. Học không giỏi nhưng ngoan ngoãn, biết nghe lời, song một buổi chiều tối, anh Đ.H.Q. nghe vợ báo qua điện thoại rằng sau giờ tan học đã lâu nhưng con gái không có ở nhà, dù cặp xách, điện thoại vẫn ở trong phòng.

Đây là điều bất thường, anh Q. lập tức liên lạc với cô giáo, các bạn học của con và những gia đình người thân nhưng không có thông tin. Ạnh nhờ hàng xóm kiểm tra camera thì phát hiện con gái trước đó đi bộ một mình ra phía quốc lộ 5. Trấn an vợ đang khóc lóc, anh Q. lập tức đăng tải thông tin, hình ảnh của con lên Facebook và nhờ nhiều người chia sẻ.

Rất may hôm sau cháu bé tự trở về. Dù anh Q. không cho biết con bỏ đi đâu và cháu đã trải qua một đêm ngoài đường như thế nào, anh rất day dứt.

Sau này trấn tĩnh lại và hỏi han, vợ chồng anh Q. mới giật mình bởi con cho biết vốn rất cô đơn ở ngay trong ngôi nhà của mình. Trong khi cháu là người hướng nội nên ở lớp và hàng xóm rất ít bạn bè. Anh Q. cho rằng khoảng cách thế hệ quá lớn, công việc bận bịu khiến vợ chồng anh không nhận ra rằng cần làm bạn với con, mà chỉ nghĩ đáp ứng những điều kiện con cần là đủ. "Không chỉ là bố mẹ, mà cần là bạn với con, hỏi han, chia sẻ việc ở lớp, ở trường, để con cảm thấy được quan tâm, an toàn, nhất là đối với những đứa trẻ đang ở độ tuổi mới lớn", anh Q. nói.

Ngày 12/5/2025, một nhóm trên Facebook đăng tải thông tin về việc một bé trai học lớp 6 bỏ nhà từ xã An Thanh (Tứ Kỳ) đi từ 14 giờ hôm trước, khi đi cháu mặc áo xanh... Kèm theo dòng thông báo là bức ảnh của cháu bé và số điện thoại của mẹ. Sau đó công an xã xác nhận có sự việc này và cho biết do bị mắng nên cháu đã đạp xe đến nhà ông ngoại nhưng không vào nhà mà ngồi ở ngoài cho đến khi được phát hiện.

Việc trẻ bỏ nhà ra đi có thể để lại nhiều hậu quả, ảnh hưởng đến tương lai của đứa trẻ. Khi trở về, trẻ có thể sẽ phải đối mặt với dư luận, thái độ dò xét, cười cợt của bạn bè. Nguy hiểm hơn, khi không có đủ kỹ năng sống cần thiết, trẻ bỏ nhà đi còn đối mặt với nguy cơ bị xâm hại, dụ dỗ làm các việc vi phạm pháp luật, rơi vào các ổ nhóm mua bán trẻ em...

Lắng nghe trẻ

Điểm lại hàng loạt vụ trẻ ở Hải Dương bỏ nhà đi những năm gần đây đã được công an tìm ra, thấy rằng hầu hết nguyên nhân đến từ những chuyện nhỏ nhặt trong gia đình. Khi không được giải tỏa, dàn xếp ổn thỏa, trẻ bị ấm ức và sẵn sàng bỏ đi mà không cần biết hậu quả gì đang chờ đợi. Không chỉ có trẻ em nam, nhiều trẻ em nữ cũng trong những trường hợp này.

Một cháu bé bỏ nhà đi được gia đình đăng tin tìm kiếm trên Facebook

Cuối tháng 3/2023, chị T.T.Y. sinh năm 1983 ở xã An Bình (Nam Sách) gửi thư cảm ơn đến Công an tỉnh Hải Dương về việc đã giúp đỡ gia đình tìm được con gái sinh năm 2005 - khi đó đang là học sinh THPT sau 10 ngày đi khỏi nhà.

Sau khi trở về, con gái chị T.T.Y. cho biết bị bố mắng nên theo vài người bạn quen biết qua Facebook lên Thái Nguyên làm việc. Rất may sau đó, lực lượng công an Hải Dương đã phối hợp với Công an TP Sông Công (Thái Nguyên) xác định chính xác nơi ở của cháu và đưa về nhà an toàn.

Theo tiến sĩ tâm lý Nguyễn Thị Tím Huế (Trường Đại học Hải Dương), với những cháu bé bỏ nhà đi do bị la mắng chúng ta hoàn toàn có thể ngăn chặn được nếu sau đó người lớn bình tĩnh ngồi lại cùng con, phân tích thấu đáo để đứa trẻ "tâm phục, khẩu phục". Tuy vậy, ở một số gia đình còn thiếu sự thấu hiểu, giữa cha mẹ và con cái ít giao tiếp. Trẻ bị so sánh với anh chị em hoặc với người khác gây tổn thương lòng tự trọng. Cha mẹ kỳ vọng quá mức hoặc tạo áp lực quá lớn về thành tích học tập... cũng khiến trẻ dao động và có thể hành động dại dột là bỏ đi khỏi nhà.

Ngoài nguyên nhân từ gia đình có thể có những nguyên nhân từ bạn bè, thầy cô, trẻ bị bắt nạt, cô lập, đe dọa, cảm thấy mất an toàn tại trường học.

"Đặc biệt cần quan tâm đến ảnh hưởng của mạng xã hội, game trực tuyến, tiếp cận thông tin độc hại trên internet... Bị ảnh hưởng bởi các yếu tố này, trẻ dễ bị dụ dỗ, lôi kéo bởi người xấu, các băng nhóm, kẻ buôn người. Ngoài ra, có nguyên nhân từ bản thân của trẻ, như tâm lý tuổi mới lớn muốn khẳng định bản thân, thiếu trải nghiệm thực tế cuộc sống. Nhận thức hạn chế, stress, lo âu, trầm cảm, bất mãn, đu trend...", tiến sĩ Nguyễn Thị Tím Huế cho biết.

Không có một thống kê cụ thể hằng năm có bao đứa trẻ vì các lý do khác nhau bỏ đi khỏi nhà, từ đó có thể đưa ra các phân tích, đánh giá về nguyên nhân để có các giải pháp khắc phục tình trạng này. Tuy vậy, tình trạng trên có dấu hiệu gia tăng trong những năm gần đây.

TIẾN HUY