Lý do Bộ Tài chính đề xuất sửa toàn diện Luật Thuế thu nhập cá nhân

Bộ Tài chính vừa có tờ trình Chính phủ đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế).

Theo dự thảo tờ trình, nội dung đề xuất cần xem xét sửa đổi bao gồm các quy định liên quan đến thu nhập chịu thuế; thu nhập được miễn thuế; cơ sở tính thuế và phương pháp xác định số thuế phải nộp đối với một số khoản thu nhập; biểu thuế suất thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công; mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế và người phụ thuộc.

Nghiên cứu phương án giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh

Về mức giảm trừ gia cảnh, tờ trình nêu rõ, thời gian qua, có ý kiến cho rằng mức giảm trừ gia cảnh vẫn còn thấp, nhưng cũng có ý kiến cho rằng mức giảm trừ gia cảnh hiện nay không thấp khi so sánh với mặt bằng chung về mức sống, thu nhập của người dân, nhiều người lao động đang có thu nhập chưa đến mức phải nộp thuế.

Có ý kiến cho rằng, cần quy định mức giảm trừ gia cảnh theo mức lương tối thiểu vùng, mức giảm trừ gia cảnh ở các đô thị, thành phố lớn cần phải cao hơn ở khu vực nông thôn, miền núi do chi phí đắt đỏ hơn.

Cũng có ý kiến cho rằng phải có chính sách thuế điều tiết cao hơn đối với cá nhân ở các đô thị, thành phố lớn để hạn chế nhập cư, di dân vào các đô thị lớn...

Theo Bộ Tài chính, việc thực hiện Luật Thuế thu nhập cá nhân đã thể hiện và phát huy được vai trò là một sắc thuế quan trọng trong hệ thống chính sách thuế của Việt Nam hiện nay, tuy nhiên Luật này cũng đã phát sinh một số điểm hạn chế, bất cập cần được nghiên cứu để rà soát, sửa đổi cho phù hợp với thực tiễn; đáp ứng được các yêu cầu về cải cách thuế thu nhập cá nhân đang đặt ra, đảm bảo tính minh bạch.

Bên cạnh đó mức giảm trừ gia cảnh hiện hành đã được áp dụng từ năm 2020 đến nay, cần phải rà soát, đánh giá lại để đề xuất phương án sửa đổi, bổ sung phù hợp. Qua đó đảm bảo phù hợp với sự biến động của giá cả cũng như sự gia tăng mức sống dân cư trong giai đoạn vừa qua cũng như dự báo cho thời gian tới.

“Mức giảm trừ quá cao sẽ làm mờ vai trò của chính sách thuế TNCN trong việc thực hiện các chức năng của sắc thuế này (đảm bảo công bằng xã hội và điều tiết thu nhập) và vô hình trung sẽ đưa chính sách thuế TNCN trở lại chính sách thuế đối với người có thu nhập cao như giai đoạn trước đây", văn bản nêu.

Bộ Tài chính đề xuất, có thể cân nhắc nghiên cứu phương án giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh để đảm bảo linh hoạt, chủ động điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong từng thời kỳ

Theo quy định của Luật Thuế TNCN hiện hành, cá nhân được trừ các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp đối với một số ngành nghề phải tham gia bảo hiểm bắt buộc, trừ đi mức giảm trừ gia cảnh, các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo, các khoản phụ cấp, trợ cấp theo quy định… số còn lại mới là thu nhập làm căn cứ tính thuế TNCN.

Từ kỳ tính thuế năm 2020, mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm); mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng. Với mức giảm trừ này, người có thu nhập từ tiền lương, tiền công ở mức 17 triệu đồng/tháng (nếu có 1 người phụ thuộc) hay mức 22 triệu đồng/tháng (nếu có 2 người phụ thuộc) sau khi trừ các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp... thì cũng chưa phải nộp thuế TNCN.

Trong dự thảo tờ trình đề nghị xây dựng dự án Luật thuế thu nhập cá nhân (thay thế), Bộ Tài chính đề xuất nghiên cứu phương án giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh. Ảnh: T.T

Bổ sung các khoản giảm trừ đặc thù để hỗ trợ người nộp thuế

Nhằm góp phần giảm bớt gánh nặng thuế cho người nộp thuế, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo vào diện được giảm trừ.

Tờ trình nêu rõ, hiện nay, việc hình thành và mở rộng các quỹ xã hội, quỹ từ thiện là giải pháp để giúp Chính phủ hỗ trợ phúc lợi cho các đối tượng yếu thế, trong đó các nguồn quỹ được hình thành từ sự huy động, đóng góp của người dân, người lao động trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị đã góp phần thực hiện tốt các chính sách đền ơn, đáp nghĩa, an sinh xã hội, hỗ trợ đối tượng có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

"Do vậy, việc rà soát để bổ sung phạm vi xác định các khoản đóng góp được giảm trừ là cần thiết”, Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Mức giảm trừ gia cảnh tính thuế thu nhập cá nhân hiện được áp dụng từ tháng 7-2020, vì vậy nhiều ý kiến đề xuất cần phải sửa đổi để phù hợp với thực tế khi chi phí sinh hoạt, giá cả hàng hóa, dịch vụ đã tăng cao. Trong bối cảnh kinh tế khó khăn, mỗi năm giá cả hàng hóa, dịch vụ lại tăng khiến người dân phải tăng thêm chi phí trang trải cuộc sống, mức giảm trừ gia cảnh Luật Thuế thu nhập cá nhân do đó cũng cần phải sửa đổi.

Trong một lần trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, luật sư Trần Xoa, chuyên gia thuế, cho biết quy định chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động trên 20% mới điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh thuế TNCN đã không còn phù hợp. Do đó, cần xem xét sửa đổi theo hướng linh hoạt hơn về thời gian và mức biến động quy định trong luật khoảng 10%.

Ngoài ra, chuyên gia thuế Trần Xoa kiến nghị cần sớm có nghị quyết nâng mức giảm trừ gia cảnh thuế TNCN để gỡ khó cho người dân ngay trong năm 2024 theo chỉ đạo của Chính phủ.

MINH TRÚC