Lý do các nước châu Á chạy đua mua thuốc điều trị Covid-19

Nhiều quốc gia đang gấp rút đặt hàng loại “vũ khí” mới nhất chống lại Covid-19: Một loại thuốc kháng virus thậm chí còn chưa được cấp phép sử dụng.

Molnupiravir - được sản xuất bởi công ty dược phẩm Merck của Mỹ - được dự đoán sẽ làm thay đổi cuộc chiến với virus, đặc biệt là đối với những người không thể tiêm chủng.

Theo công ty phân tích Airfinity, ít nhất 8 quốc gia hoặc vùng lãnh thổ trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương đã ký kết các thỏa thuận hoặc đang đàm phán để mua thuốc Molnupiravir. Trong số đó có New Zealand, Australia và Hàn Quốc - những nước đã tương đối chậm chân trong chương trình vaccine.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo cuộc chạy đua dự trữ thuốc viên của châu Á có thể dẫn đến tình trạng bất bình đẳng như vaccine, khi các nước giàu cố gắng tích trữ giữa lúc nước thu nhập thấp không có để sử dụng, CNN đưa tin.

Molnupiravir được đánh giá cao trong việc điều trị Covid-19. Ảnh: AP.

Viên uống trị Covid-19 được săn đón

Hãng dược phẩm Merck hôm 11/10 cho biết đã nộp hồ sơ đề nghị Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) cấp phép sử dụng khẩn cấp loại thuốc này. Nếu thuận lợi, viên nang này sẽ là thuốc kháng virus dạng uống đầu tiên trên thế giới được cấp phép để điều trị Covid-19.

Molnupiravir được coi là một bước tiến tích cực vì nó cung cấp một phương pháp điều trị Covid-19 mà bệnh nhân không cần phải nhập viện.

Molnupiravi, tên ký hiệu MK4482, có khả năng ức chế sự sao chép của virus, khiến chúng không thể nhân lên và đào thải nhanh, giúp người mắc sớm hồi phục. Mỗi bệnh nhân sử dụng Molnupiravir sẽ uống hai lần mỗi ngày, mỗi lần 4 viên, uống liên tục trong 5 ngày, tổng cộng là 40 viên.

Vào đầu tháng 10, kết quả thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 trên 700 bệnh nhân chưa tiêm chủng cho thấy thuốc viên có thể giảm khoảng 50% nguy cơ nhập viện hoặc tử vong, so với những bệnh nhân dùng giả dược.

Các chuyên gia nhận định không giống như các phương pháp điều trị khác, việc uống Molnupiravir có thể được dùng để điều trị tại nhà, giúp giảm bớt áp lực bệnh viện và tập trung vào những bệnh nhân mắc Covid-19 nặng hơn.

“Uống một viên thuốc đơn giản hơn rất nhiều”, Sanjaya Senanayake, phó giáo sư y khoa tại Trường Y Đại học Quốc gia Australia, cho biết. "Đây là quân bài thay đổi cuộc chơi Covid-19".

Giải pháp cho những người cuối cùng bị bệnh

Ngay cả ở châu Á - Thái Bình Dương, nơi tỷ lệ vaccine ở nhiều quốc gia đã được cải thiện đáng kể sau khởi đầu chậm chạp, hàng triệu người vẫn chưa được tiêm chủng vì họ không đủ điều kiện hoặc thiếu nguồn cung.

Điều đó khiến Molnupiravir trở thành giải pháp ứng phó.

“Có rất nhiều người không thể tiêm chủng”, Nial Wheate, Phó giáo sư tại Trường Dược của Đại học Sydney, chia sẻ. "Loại thuốc này sẽ là một giải pháp hàng đầu cho những người cuối cùng bị bệnh".

Nếu được phê duyệt, Molnupiravir là loại thuốc kháng virus dạng uống đầu tiên trên thế giới để điều trị Covid-19. Ảnh: Merck.

Nhưng Wheate và các chuyên gia khác lo ngại rằng viên thuốc này có thể khiến việc thuyết phục người dân đi tiêm chủng khó hơn, làm tăng thêm tỷ lệ do dự về vaccine ở một số quốc gia.

"Nếu bạn nói với tôi một năm rưỡi trước rằng mọi người từ chối vaccine cho một căn bệnh đang xóa sổ hành tinh, tôi sẽ nghĩ rằng bạn bị loạn trí", ông nói. "Nhưng giờ đây mọi người có thể nghĩ rằng loại thuốc này là một giải pháp tốt hơn nhiều so với việc chủng ngừa".

Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết viên thuốc này không thể thay thế vaccine. Một số nhận định vaccine vẫn là biện pháp bảo vệ tốt nhất vì xét cho cùng, chúng có thể làm giảm nguy cơ một người bị mắc Covid-19.

Tránh bẫy

Theo dữ liệu của Airfinity, 10 quốc gia hoặc vùng lãnh thổ đang đàm phán hoặc đã ký kết các thỏa thuận mua loại thuốc này. Trong số đó, 8 nước ở châu Á - Thái Bình Dương.

Một số quốc gia có thể đang cố gắng tránh mắc phải những sai lầm trong quá khứ khi việc đặt hàng chậm dẫn đến kế hoạch triển khai vaccine bị trì hoãn, theo CNN.

"Tôi nghĩ chúng tôi chỉ muốn đảm bảo rằng chúng tôi đang dẫn đầu cuộc chơi khi nói đến những phát triển mới này", bà Senanayake nói.

Đồng nhận định, Rachel Cohen, giám đốc điều hành tổ chức phi lợi nhuận Sáng kiến Thuốc cho Bệnh dịch bị bỏ sót, chia sẻ: "Tôi nghĩ một số nước thu nhập trung bình đang tránh rơi vào cái bẫy từng mắc phải khi các quốc gia thu nhập cao tích trữ toàn bộ vaccine".

Hiện chưa rõ mỗi nước sẽ trả bao nhiêu tiền để mua thuốc.

Mỹ đồng ý trả 1,2 tỷ USD cho 1,7 triệu liều nếu Molnupiravir được phê duyệt, tương đương với 700 USD/liều. Nhà nghiên cứu Melissa Barber và Dzintars Gotham cho rằng Merck chỉ mất 18 USD để sản xuất một liều Molnupiravir, dựa trên tính toán về chi phí nguyên liệu thô.

Merck không xác nhận liệu con số này có chính xác không. Nhưng trong một tuyên bố vào tháng 6, Merck cho biết họ có kế hoạch áp dụng cách tính giá theo từng cấp độ, dựa trên mức thu nhập của từng nước.

Hãng cũng đã ký thỏa thuận cấp phép với các nhà sản xuất thuốc tại Ấn Độ nhằm đạt mục tiêu cung cấp thuốc cho hơn 100 quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.

Nguy cơ bất bình đẳng

Theo CNN, các quốc gia có thu nhập thấp có thể gặp bất lợi khi sử dụng thuốc viên.

Sau khi Molnupiravir được cấp phép, các nước sẽ phải xác định đối tượng được sử dụng là người có triệu chứng hay cần có kết quả xét nghiệm dương tính.

Điều này đòi hỏi quy trình xét nghiệm tốn kém và mất thời gian. Và ở một số quốc gia, đó có thể là một vấn đề, bà Cohen nói.

Kết quả thử nghiệm hiện nay dựa trên những người được uống thuốc trong vòng 5 ngày kể từ khi xuất hiện triệu chứng. Nhưng một số nước có thể không triển khai xét nghiệm nhanh như vậy.

Thuốc Molnupiravir có thể giảm khả năng nhập viện và tử vong của bệnh nhân Covid-19. Ảnh: Reuters.

Tổ chức Bác sĩ Không biên giới đã ca ngợi Molnupiravir là "biện pháp có khả năng cứu mạng" cho người dân ở những khu vực chưa phủ vaccine và dễ tổn thương trước dịch bệnh. Tuy nhiên, vấn đề là họ sẽ tiếp cận loại thuốc này như thế nào.

Leena Menghaney, người đứng đầu chiến dịch tiếp cận thuốc của tổ chức tại Nam Á, cho biết Merck nắm bản quyền và có thể quyết định cung cấp thuốc cho nước nào với mức giá khác nhau.

Bà kêu gọi miễn trừ bản quyền với loại thuốc này để mọi quốc gia có thể tự sản xuất và cứu nhiều người hơn.

Trước đó, các nhà hoạt động từng thúc đẩy việc từ bỏ bằng sáng chế vaccine Covid-19, nhưng đề xuất này đã bị một số ít chính phủ chặn lại, trong đó có Anh.

“Chúng tôi lo ngại về chủ nghĩa dân tộc trong đối phó dịch bệnh”, bà Cohen nói. "Điều đáng lo nhất là việc tiếp cận công bằng với thuốc kháng virus có thể rất khó khăn ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình".

Minh An