Lý do châu Âu tụt hậu với Mỹ và Trung Quốc trong cuộc đua công nghệ toàn cầu

Thiếu startup công nghệ, năng suất lao động giảm và văn hóa ưu tiên ổn định đang khiến châu Âu đứng ngoài cuộc cách mạng số dù đầy tiềm năng. Ảnh: THX/TTXVN

Theo tờ Wall Street Journal ngày 2/6, trong cuộc đua công nghệ toàn cầu, châu Âu đang phải đối mặt với một thực tế khắc nghiệt: sự tụt hậu rõ rệt trong việc tạo ra các tập đoàn công nghệ tầm cỡ thế giới, điều đang kìm hãm đáng kể tốc độ tăng trưởng kinh tế của toàn khu vực. Trong khi Mỹ và Trung Quốc liên tục sản sinh ra những "kỳ lân" – các công ty khởi nghiệp tư nhân trị giá hơn 1 tỷ USD – và các ông lớn như Apple, Meta hay Google, "lục địa già" dường như đang chật vật tìm kiếm chỗ đứng của mình.

Sự hụt hơi trong kỷ nguyên số

"Kỳ lân" được xem là một thước đo quan trọng cho sự đổi mới, thường là những doanh nghiệp tăng trưởng nhanh, tìm ra cách làm mới và thay đổi ngành công nghiệp hiện có. Tuy nhiên, châu Âu đang tạo ra số lượng "kỳ lân" ít hơn đáng kể so với hai cường quốc kinh tế kia.

Không chỉ dừng lại ở số lượng, vấn đề còn nằm ở khả năng phát triển của những "kỳ lân" này. Các công ty công nghệ châu Âu thường gặp khó khăn trong việc mở rộng quy mô đủ nhanh để niêm yết trên sàn chứng khoán và trở thành những nhân tố thống trị trong ngành. Một phần nguyên nhân đến từ yếu tố địa lý: Châu Âu bao gồm hơn 30 quốc gia với các hệ thống pháp luật, ngôn ngữ và phong tục khác nhau, khiến việc mở rộng quy mô trở nên phức tạp hơn rất nhiều so với thị trường đồng nhất hơn như Mỹ.

Bên cạnh đó, nguồn vốn đầu tư mạo hiểm ở châu Âu cũng hạn chế hơn đáng kể. Theo số liệu, tổng lượng vốn đầu tư mạo hiểm ở châu Âu chỉ bằng 1/5 so với Mỹ. Sự thiếu hụt này làm hạn chế khả năng tài trợ cho các công ty khởi nghiệp tiềm năng, cản trở họ phát triển thành những tập đoàn lớn mạnh.

Năng suất lao động và văn hóa kìm hãm

Việc thiếu vắng các công ty đổi mới và công nghệ mới đã tác động trực tiếp đến năng suất lao động của châu Âu. Vào cuối những năm 1990, khi nền kinh tế kỹ thuật số bắt đầu phát triển mạnh mẽ, trung bình mỗi giờ lao động của người châu Âu tạo ra 95% giá trị so với người Mỹ. Tuy nhiên, con số này đã giảm xuống dưới 80% hiện nay. Bên cạnh đó, người châu Âu cũng có xu hướng làm việc ít giờ hơn, điều này càng làm tổn hại thêm đến tăng trưởng kinh tế.

Các chuyên gia nhận định rằng nguyên nhân gốc rễ của tình trạng này phần lớn nằm ở yếu tố văn hóa. Sự tập trung vào ổn định, an ninh việc làm và chất lượng cuộc sống được ưu tiên hơn so với số giờ làm việc dài và tinh thần chấp nhận rủi ro, vốn là những đặc điểm thường thấy trong văn hóa khởi nghiệp ở Mỹ. Điều này cho thấy, ngay cả khi các nhà đầu tư có những lo ngại về chính sách kinh tế của một số chính quyền, Mỹ vẫn có thể tiếp tục tiến xa hơn trong cuộc đua công nghệ nhờ vào động lực văn hóa này.

Cuối cùng, tất cả những yếu tố trên đều hội tụ và tác động trực tiếp đến tốc độ tăng trưởng kinh tế của châu Âu. Do năng suất giảm sút và khả năng đổi mới hạn chế, nền kinh tế châu Âu không tăng trưởng nhanh bằng Mỹ, và một sự chia rẽ lớn đang dần hình thành. Theo số liệu, nền kinh tế EU hiện nhỏ hơn 1/3 so với Mỹ về mặt danh nghĩa, và tốc độ tăng trưởng của họ cũng chỉ bằng 1/3 so với Mỹ trong vài năm qua.

Tình hình này khó có thể thay đổi trong thời gian tới nếu không có những thay đổi mang tính đột phá về chính sách và văn hóa. Để thu hẹp khoảng cách với các cường quốc công nghệ khác, châu Âu cần tìm cách tạo ra một môi trường thuận lợi hơn cho sự đổi mới, khuyến khích tinh thần khởi nghiệp, thu hút vốn đầu tư mạo hiểm và điều chỉnh lại những ưu tiên văn hóa để thúc đẩy sự phát triển năng động hơn trong lĩnh vực công nghệ. Nếu không, nguy cơ tụt hậu xa hơn trong cuộc đua công nghệ toàn cầu là điều khó tránh khỏi.

Công Thuận/Báo Tin tức và Dân tộc