Trung Quốc hạn chế xuất khẩu đất hiếm đã ảnh hưởng đến ngành công nghiệp ô tô toàn cầu

Quyết định của Trung Quốc trong tháng 4 về việc đình chỉ xuất khẩu nhiều loại khoáng sản quan trọng và nam châm đã làm đảo lộn chuỗi cung ứng cốt lõi của các nhà sản xuất ô tô, nhà sản xuất hàng không vũ trụ, công ty bán dẫn và công ty sản xuất thiết bị quân sự trên toàn thế giới.

Sự thống trị của Trung Quốc đối với ngành công nghiệp khoáng sản quan trọng, chìa khóa cho quá trình chuyển đổi năng lượng xanh và ngày càng được Trung Quốc xem là đòn bẩy quan trọng trong cuộc chiến thương mại với Tổng thống Donald Trump. Trung Quốc sản xuất khoảng 90% đất hiếm của thế giới và đại diện của ngành công nghiệp ô tô đã cảnh báo về các mối đe dọa ngày càng tăng đối với sản xuất do sự phụ thuộc vào Trung Quốc.

Ủy viên thương mại EU Maros Sefcovic cho biết, ông và người đồng cấp Trung Quốc đã nhất trí làm rõ tình hình đất hiếm càng sớm càng tốt.

"Chúng ta phải giảm sự phụ thuộc vào tất cả các quốc gia, đặc biệt là một số quốc gia như Trung Quốc mà chúng ta phụ thuộc hơn 100%... Các hạn chế xuất khẩu làm tăng ý chí đa dạng hóa của chúng ta", Stephane Sejourne, Ủy viên Chiến lược Công nghiệp của châu Âu cho biết.

Hiệp hội các nhà cung cấp ô tô châu Âu (CLEPA) cho biết, một số dây chuyền sản xuất đã đóng cửa sau khi nguồn cung cạn kiệt, đây là cảnh báo mới nhất về mối đe dọa ngày càng tăng đối với hoạt động sản xuất do các biện pháp hạn chế xuất khẩu đất hiếm. Trong số hàng trăm yêu cầu cấp giấy phép xuất khẩu do các nhà cung cấp ô tô đưa ra kể từ đầu tháng 4, chỉ có khoảng 25% được cấp phép cho đến nay.

Mặc dù thông báo của Trung Quốc vào tháng 4 trùng với một gói trả đũa thuế quan của Mỹ, các biện pháp này được áp dụng trên toàn cầu và đang gây lo ngại cho các giám đốc điều hành doanh nghiệp trên toàn thế giới.

Joerg Burzer, Giám đốc sản xuất của Mercedes-Benz cho biết, ông đang trao đổi với các nhà cung cấp hàng đầu về việc xây dựng vùng đệm như kho dự trữ để bảo vệ trước các mối đe dọa tiềm ẩn đối với nguồn cung. Hiện Mercedes không bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu hụt.

BMW cho biết, một phần mạng lưới nhà cung cấp của họ đã bị gián đoạn, nhưng các nhà máy của hãng vẫn hoạt động bình thường.

Các nhà sản xuất ô tô của Đức và Mỹ đã phàn nàn rằng, các hạn chế do Trung Quốc đưa ra sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất, sau một khiếu nại tương tự từ một nhà sản xuất xe điện Ấn Độ vào tuần trước.

Mathias Miedreich, thành viên hội đồng quản trị về hệ thống truyền động điện tại nhà cung cấp ô tô Đức ZF Friedrichshafen cho biết, công ty phần lớn đã xin được các giấy phép cần thiết từ Trung Quốc. Tuy nhiên, ông lo ngại rằng tình hình cuối cùng có thể giống như tình trạng thiếu chip máy tính trong đại dịch Covid-19, khiến hàng triệu xe không thể sản xuất.

“Nhiều người đang vận động chính phủ tìm ra giải pháp nhanh chóng nhưng một số công ty chỉ có đủ nguồn cung để sử dụng trong vài tuần hoặc vài tháng”, Wolfgang Weber, Tổng giám đốc điều hành của Hiệp hội Công nghiệp điện và Kỹ thuật số (ZVEI) của Đức cho biết.

Autoliv - nhà sản xuất túi khí và dây an toàn lớn nhất thế giới của Thụy Điển cho biết, hoạt động của công ty không bị ảnh hưởng, nhưng Tổng giám đốc điều hành Mikael Bratt cho biết, ông đã thành lập một lực lượng đặc nhiệm để quản lý tình hình.

Sự phụ thuộc vào Trung Quốc

Có rất ít lựa chọn thay thế cho Trung Quốc.

Các nhà sản xuất ô tô từ General Motors đến BMW và các nhà cung cấp lớn như ZF và BorgWarner đang nghiên cứu hoặc đã phát triển động cơ có hàm lượng đất hiếm từ thấp đến bằng không nhằm mục đích cắt giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc, nhưng rất ít công ty có thể mở rộng quy mô sản xuất để giảm chi phí.

BMW đã triển khai động cơ điện không nam châm cho thế hệ xe điện mới nhất của hãng, nhưng vẫn cần đất hiếm cho các động cơ nhỏ hơn cung cấp năng lượng cho các bộ phận như cần gạt nước kính chắn gió hoặc con lăn cửa sổ ô tô.

"Không có giải pháp nào cho ba năm tới ngoại trừ việc đạt được thỏa thuận với Trung Quốc.

Trung Quốc kiểm soát thực tế 99,8% sản lượng đất hiếm nặng toàn cầu. Các quốc gia khác chỉ có thể sản xuất những loại này với số lượng tối thiểu, hầu như là ở quy mô phòng thí nghiệm", Andreas Kroll, Giám đốc điều hành của Noble Elements, nhà nhập khẩu đất hiếm cho biết.

Trong khi đó, tốc độ nới lỏng kiểm soát xuất khẩu khoáng sản quan trọng của Trung Quốc chậm chạp đã trở thành trọng tâm chỉ trích của Tổng thống Trump đối với Trung Quốc, mà ông cho là đã vi phạm thỏa thuận thương mại đạt được vào tháng trước để tạm hoãn thuế quan và hạn chế thương mại.

Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài