Lý do khiến bạn dễ mắc u tuyến giáp

U tuyến giáp, hay còn gọi là nhân tuyến giáp, là những nốt hoặc khối mô đặc hoặc lỏng hình thành trong nhu mô của tuyến giáp — một tuyến nhỏ nằm ở vùng cổ trước, ngay trên xương ức.

Phần lớn u tuyến giáp không nghiêm trọng, thường không gây ra triệu chứng rõ ràng nên khó phát hiện sớm. Chúng thường chỉ được phát hiện tình cờ khi siêu âm vùng cổ trong quá trình khám sức khỏe định kỳ. Hầu hết các khối u tuyến giáp là lành tính, tuy nhiên, một số ít có thể là ung thư. Khi khối u phát triển lớn, nó có thể chèn ép, gây khó khăn cho việc thở và nuốt.

U tuyến giáp có thể được phân loại thành hai nhóm chính: ung thư và không ung thư.

Hầu hết các u tuyến giáp giai đoạn đầu thường không gây ra dấu hiệu hoặc triệu chứng rõ ràng.

Ung thư tuyến giáp

Ung thư tuyến giáp bao gồm các loại sau:

Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa (DTC): Gồm ung thư tuyến giáp thể nhú, thể nang và thể hỗn hợp nhú - nang. Các loại ung thư này xuất phát từ tế bào biểu mô của tuyến giáp và chiếm khoảng 95% các trường hợp u ác tính tuyến giáp.
Ung thư tuyến giáp thể tủy (MTC): Xuất phát từ các tế bào nang sản xuất calcitonin của tuyến giáp. Khoảng 20% các trường hợp MTC có yếu tố di truyền và có thể xảy ra như một phần của hội chứng đa u nội tiết (MEN).

Không ung thư

Phần lớn các nhân hoặc u tuyến giáp là lành tính. Các khối u này có thể bao gồm nang tuyến giáp, nang hỗn hợp, u tuyến giáp lành tính hoặc viêm tuyến giáp.

Nguyên nhân gây u tuyến giáp

Đến nay, nguyên nhân cụ thể của u tuyến giáp vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng các yếu tố nguy cơ dưới đây được cho là có thể góp phần gây ra bệnh này:

Thiếu hụt hoặc dư thừa i-ốt

Sự thiếu hụt hoặc dư thừa i-ốt trong chế độ ăn uống có thể là nguyên nhân dẫn đến sự hình thành các nhân giáp, do ảnh hưởng đến quá trình sản xuất hormone của tuyến giáp.

Bức xạ ion hóa

Bức xạ ion hóa là một yếu tố nguy cơ đã được chứng minh đối với cả nhân giáp lành tính và ác tính. Những người tiếp xúc với bức xạ ion hóa có khả năng phát triển các nốt tuyến giáp với tỷ lệ khoảng 2% mỗi năm. Trong số các trường hợp tuyến giáp bị chiếu xạ trước đó, tỷ lệ biến thành ác tính khá cao, chiếm từ 20–50% các nốt sờ thấy được.

Các yếu tố khác

Một số yếu tố nguy cơ khác có thể làm tăng nguy cơ phát triển nhân giáp và bướu cổ bao gồm: Hút thuốc lá; Béo phì; Hội chứng chuyển hóa; Sử dụng rượu; Tăng mức độ yếu tố tăng trưởng giống insulin-1 (IGF-1); U xơ tử cung.

Biểu hiện u tuyến giáp

Hầu hết các nhân hoặc u tuyến giáp thường không gây ra dấu hiệu hoặc triệu chứng rõ ràng, nên việc nhận biết sớm là khó khăn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, các khối u lớn có thể biểu hiện các triệu chứng rõ ràng hơn.

Dấu hiệu của u tuyến giáp có thể bao gồm:

Xuất hiện khối u ở vùng cổ trước có thể nhìn thấy hoặc sờ thấy được.
Khối u chèn ép dây thanh quản, gây khàn tiếng.
Khối u chèn ép khí quản hoặc thực quản, gây khó thở hoặc khó nuốt.

Các triệu chứng liên quan đến rối loạn chức năng tuyến giáp:

Cường giáp: Người bệnh có thể gặp các triệu chứng như giảm cân không rõ nguyên nhân, tăng tiết mồ hôi, run tay, lo lắng, nhịp tim nhanh hoặc không đều, rối loạn kinh nguyệt hoặc mất kinh, tiêu chảy, đi tiểu thường xuyên hơn, tăng cảm giác thèm ăn.
Suy giáp: Các triệu chứng bao gồm mệt mỏi, tê và ngứa ran ở tay, tăng cân, da và tóc khô, thô ráp, táo bón, trầm cảm, kinh nguyệt ra nhiều và thường xuyên.

Lời khuyên của thầy thuốc

Hiện tại, nguyên nhân chính xác gây ra u tuyến giáp vẫn chưa được xác định rõ, vì vậy không có cách phòng ngừa hoàn toàn. Tuy nhiên, mỗi người có thể giảm nguy cơ phát triển u tuyến giáp bằng cách quản lý một số yếu tố rủi ro. Ví dụ, nếu bị béo phì, nên cố gắng giảm cân; nếu đang hút thuốc lá, nên cân nhắc bỏ thuốc; và đảm bảo cung cấp đủ lượng i-ốt cần thiết trong chế độ ăn uống hàng ngày.

Phần lớn u tuyến giáp là lành tính, tuy nhiên, không nên chủ quan vì vẫn có một tỷ lệ nhỏ u tuyến giáp có khả năng ác tính. Các khối u này thường được phát hiện tình cờ qua siêu âm khi kiểm tra sức khỏe định kỳ. Do đó, việc chủ động khám sức khỏe định kỳ và tầm soát u tuyến giáp là cần thiết để phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời nếu có dấu hiệu bất thường.

BS. Nguyễn Văn Bình