Lý do ông Trump 'cấm cửa' công dân 12 nước

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: New York Times.

Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa ký sắc lệnh cấm nhập cảnh đối với công dân đến từ 12 quốc gia, trong đó phần lớn thuộc khu vực Trung Đông và châu Phi. Lệnh cấm sẽ có hiệu lực từ đầu tuần sau, đồng thời áp đặt các hạn chế một phần với người đến từ 7 quốc gia khác.

Theo ông Trump, sắc lệnh là biện pháp cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia, sau vụ tấn công tại bang Colorado do người gốc Ai Cập thực hiện.

Dù Ai Cập không nằm trong danh sách cấm, Nhà Trắng lập luận rằng các quốc gia bị ảnh hưởng có tỷ lệ vi phạm thị thực cao, có liên hệ với các tổ chức khủng bố, hoặc không hợp tác trong việc tiếp nhận công dân bị trục xuất.

Afghanistan

Afghanistan bị cáo buộc không có cơ quan hành chính trung ương có thái độ hợp tác hoặc đủ năng lực cấp hộ chiếu và giấy tờ dân sự, cũng như không kiểm soát được tình trạng công dân lưu trú quá hạn tại Mỹ.

Chính quyền Taliban cũng bị liệt vào danh sách Tổ chức Khủng bố Toàn cầu Đặc biệt (SDGT) của Mỹ. Trước đó, Washington từng tuyên bố chấm dứt quy chế Bảo vệ Tạm thời (TPS) cho người Afghanistan, đánh dấu sự thay đổi trong thái độ đối với tình hình nước này.

Iran

Iran tiếp tục bị gắn nhãn là quốc gia bảo trợ khủng bố. Chính quyền ông Trump cho rằng Tehran hậu thuẫn các nhóm vũ trang như Hamas và Hezbollah, không hợp tác trong việc xử lý các mối đe dọa an ninh và từ chối tiếp nhận công dân bị Mỹ trục xuất.

Quyết định mới được ban hành trong bối cảnh hai nước vẫn bế tắc về thỏa thuận hạt nhân mới.

Somalia và Libya

Somalia bị mô tả là “nơi trú ẩn an toàn của khủng bố” và bị chỉ trích vì không thể kiểm soát lãnh thổ. Washington cũng cáo buộc chính quyền Mogadishu không đủ năng lực cấp hộ chiếu và không chấp nhận công dân bị trục xuất.

Somalia đang phải đối mặt thách thức lớn đến từ các nhóm Hồi giáo vũ trang. Chính phủ của nước này đã tuyên bố sẽ đối thoại để giải quyết quan ngại của Mỹ.

Libya bị nêu tên vì “tiền sử có sự hiện diện khủng bố”. Quốc gia này cũng bị xem là không đảm bảo tính xác thực trong việc cấp giấy tờ di trú.

Haiti

Ông Trump cáo buộc hàng trăm nghìn người Haiti đã nhập cảnh bất hợp pháp vào Mỹ dưới thời chính quyền ông Biden, gây ra tình trạng xuất hiện các mạng lưới tội phạm và tỷ lệ quá hạn thị thực cao.

Mỹ cũng cho rằng Haiti thiếu năng lực thực thi pháp luật và quản lý hành chính hiệu quả. Dữ liệu từ Cục Điều tra Dân số Mỹ cho thấy hơn 850.000 người Haiti đang sống tại Mỹ, nhưng không rõ số lượng nhập cảnh từ thời điểm nào.

Chad, Congo-Brazzaville, Guinea Xích Đạo

Ba quốc gia châu Phi này bị đưa vào danh sách cấm hoàn toàn với lý do có tỷ lệ công dân quá hạn thị thực cao.

Chad bị chỉ trích vì “coi thường luật nhập cư Mỹ”, với tỷ lệ lưu trú quá hạn gần 50% trong năm 2023. Congo-Brazzaville và Guinea Xích Đạo có tỷ lệ lần lượt là 29,6% và 21,9%. Đây được xem là mức cao, dù vẫn thấp hơn một số quốc gia như Lào - nước chỉ bị áp đặt hạn chế một phần.

Myanmar

Myanmar, được gọi bằng tên cũ “Burma” trong sắc lệnh, bị cáo buộc có tỷ lệ công dân lưu trú quá hạn cao và không hợp tác trong việc tiếp nhận người bị trục xuất.

Tình trạng bất ổn chính trị và thiếu sự điều phối với chính quyền Mỹ là lý do được chính quyền ông Trump nêu ra.

Eritrea, Sudan và Yemen

Ba quốc gia này bị nêu tên vì năng lực cấp giấy tờ di trú kém, thiếu hợp tác trong việc cung cấp lý lịch hình sự và không tiếp nhận công dân bị Mỹ trục xuất.

Eritrea có thêm cáo buộc không chia sẻ dữ liệu tội phạm và để công dân ở lại Mỹ sau khi bị trục xuất. Sudan cũng bị liệt vào nhóm có tỷ lệ vi phạm thị thực cao.

Với Yemen, Nhà Trắng viện dẫn rằng đây là nơi diễn ra các hoạt động quân sự của Mỹ. Lực lượng Houthi kiểm soát phần lớn lãnh thổ phía bắc và phía tây, gây khó khăn cho việc điều phối quản lý nhập cư. Mỹ đang tham chiến nhằm ngăn chặn hoạt động của nhóm này.

7 nước bị hạn chế một phần

Ngoài 12 quốc gia bị cấm hoàn toàn, còn có 7 quốc gia khác - gồm Burundi, Cuba, Lào, Sierra Leone, Togo, Turkmenistan và Venezuela - bị áp dụng các hạn chế thị thực có chọn lọc. Các nước này chủ yếu bị liệt kê vì lý do tương tự: thiếu hợp tác trong lĩnh vực nhập cư hoặc tỷ lệ quá hạn visa cao.

Lạc Chi