Lý do ông Trump khó bị truy tố tội kích động tấn công trụ sở Quốc hội

Trên đây là ý kiến của một số chuyên gia pháp lý, theo Reuters. Hãng tin này đưa ra lý giải tại sao một số luật sư – trong đó có nhiều người nghĩ ông Trump cần phải bị luận tội vì những bình luận của ông – cho rằng một vụ án như vậy thực sự là cuộc chiến vô cùng khó khăn cho các công tố viên.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters

Ông Trump đã nói gì?

Trong vòng 2 tháng, Tổng thống Trump liên tục tuyên bố cuộc bầu cử ngày 3/11 có nhiều gian lận. Ngày 6/1, khi các nhà lập pháp Mỹ nhóm họp chứng thực chiến thắng của ông Joe Biden, ông Trump lên một sân khấu gần Nhà Trắng và kêu gọi đám đông ủng hộ "chiến đấu" (ông dùng từ này hơn 20 lần) và "đừng để lâu hơn". Nhà lãnh đạo Mỹ nói với đám đông rằng, họ phải "mạnh mẽ" và hướng dẫn "người yêu nước" tuần hành tới đồi Capitol.

"Sau đó, chúng tôi sẽ đi bộ xuống và tôi sẽ ở đó với các bạn", Tổng thống Trump nói. Ông cũng yêu cầu những người ủng hộ hãy "làm cho tiếng nói của các bạn được lắng nghe một cách hòa bình và yêu nước".

Ông Trump trở lại Nhà Trắng sau những bình luận trên, và có tin ông đã xem cuộc bạo loạn trên truyền hình. Sau đó ông Trump bác bỏ mọi trách nhiệm liên quan đến những gì diễn ra ở đồi Capitol, khẳng định những lời của ông đã được phân tích "và mọi người… đều nghĩ nó hoàn toàn phù hợp".

Ông Trump có thể bị cáo buộc những tội gì?

Trong luật Mỹ có một chương về "các hoạt động mang tính lật đổ". Một luật liên bang quy định đó là một tội khi tham gia "nổi loạn hoặc nổi dậy" chống lại chính phủ liên bang. Một quy định khác cấm các âm mưu "lật đổ" chính phủ hoặc chiếm đoạt tài sản của chính phủ bằng vũ lực.

Quận Columbia có bộ luật hình sự riêng, quy định bất kỳ ai "cố ý kích động hoặc xúi giục" những người khác tham gia vào một cuộc bạo động" sẽ phải đối mặt với án phạt hoặc ngồi tù 180 ngày.

Biện hộ của ông Trump

Tổng thống Trump sẽ có một lập luận chắc chắn rằng ông tham gia tự do ngôn luận được Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp Mỹ bảo vệ, theo các chuyên gia pháp lý. Ông cũng có thể biện hộ ngôn từ của mình không cụ thể, và khi ông nói "chiến đấu", ông không có ý tấn công đồi Capitol.

Theo một bài viết trên Washington Post, một văn phòng FBI ở Virginia đã cảnh báo rằng những người cực đoan dự định sẽ tới Washington để nói về "chiến tranh". Nếu ông Trump biết rõ hoặc phớt lờ thông tin này, nó sẽ gia tăng khả năng một công tố viên có thể buộc tội ông, theo Alexander Tsesis, giáo sư trường Luật thuộc Đại học Loyola ở Chicago.

Tuy vậy, các công tố viên sẽ vẫn cần phải chứng minh rõ ràng rằng ông Trump có ý định kích động đám đông gây bạo lực và hoạt động bất hợp pháp sắp diễn ra, và có thể diễn ra.

Theo các chuyên gia pháp lý, để đưa ra một vụ án âm mưu nổi loạn, các công tố viên sẽ cần thêm thông tin về các hoạt động của tổng thống trước, trong và sau bạo lực, để xác định liệu ông có biết về một vụ tấn công đã được lên kế hoạch hoặc cung cấp sự hỗ trợ hay không.

Khả năng truy tố

Dựa vào thông tin công khai gần dây, các chuyên gia pháp lý cho rằng chính quyền sắp tới của Tổng thống đắc cử Joe Biden sẽ theo đuổi vị cựu tổng thống. Động thái này có nguy cơ khiến chính phủ mới mất tập trung và và gây ra một cơn bão chính trị ở một nước Mỹ đang bị chia rẽ sâu sắc.

Trước đó, ông Biden từng tuyên bố truy tố ông Trump có thể có hại cho đất nước, và ông sẽ không can thiệp vào việc ra quyết định của Bộ Tư pháp.

Hôm 8/1, công tố viên hàng đầu ở Quận Columbia Ken Kohl bình luận với các phóng viên rằng ông không mong đợi sẽ chứng kiến một vụ án hình sự chống lại Tổng thống Trump vì kích động bạo lực.

Thanh Hảo