Lý giải nguyên nhân nước sông La ở Hà Tĩnh chuyển màu đỏ đục

Nước sông La chuyển màu đỏ đục

Thời gian qua, người dân Đức Thọ lo lắng khi nước sông La bất ngờ chuyển màu đỏ đục. Là nguồn nước chính phục vụ sản xuất, sinh hoạt cho hàng nghìn hộ dân hai bên bờ, thế nên từ khi nước sông La chuyển màu đỏ đục, cuộc sống của họ gặp nhiều khó khăn.

Nước sông La chuyển màu bất thường

Trước sự việc này, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) phối hợp với Sở NN&PTNT cùng UBND huyện Đức Thọ đã vào cuộc xác minh.

Phó Chánh văn phòng Sở TN&MT Đặng Hữu Bình cho biết, đoàn kiểm tra đã tiến hành khảo sát thực địa, quan sát nguồn nước dọc theo tuyến sông La, sông Ngàn Sâu và sông Ngàn Phố.

Qua quan sát bằng mắt thường thấy, nguồn nước trên sông La và sông Ngàn Sâu đoạn chảy qua địa bàn huyện Đức Thọ có màu hơi đỏ đục; còn nước trên sông Ngàn Phố trước khi nhập vào sông La có màu trong xanh, bình thường.

Cuộc sống của nhiều người dân bị ảnh hưởng do nguồn nước chuyển màu

Theo ông Bình, nước sông La bắt đầu có hiện tượng trên từ khoảng cuối năm 2019. Thời gian đầu, màu nước có biến đổi nhưng không nhiều, nhưng từ đầu tháng 3/2020 tới nay, nước sông đỏ đục hơn.

Qua theo dõi, dọc theo tuyến sông La, cây trồng, vật nuôi sinh trưởng, phát triển bình thường, không có biểu hiện bất thường. Trên toàn tuyến sông không có nguồn thải nào đáng kể.

Về màu nước trên sông Ngàn Sâu chảy về Đức Thọ, báo cáo của Phòng TN&MT huyện Vũ Quang cho thấy, màu nước trên sông (hạ lưu của đập dâng Vũ Quang) chảy qua địa phận các xã thuộc huyện này cũng có màu đỏ đục.

Nguyên nhân nước sông La chuyển màu đỏ đục xuất phát từ nguồn nước ở đập dâng Vũ Quang chảy về.

Đoàn cũng đã kiểm tra thực địa trên tuyến kênh Ngàn Trươi đoạn chảy qua địa bàn xã Tân Dân (xã Đức Long cũ), thấy màu nước trên tuyến kênh có màu đỏ đục tương tự như màu nước trên sông La.

Thông tin từ Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng thủy lợi 4 – Đơn vị quản lý công trình đầu mối hồ Ngàn Trươi, để phục vụ tưới tiêu cho vụ xuân và vụ hè thu năm 2020, từ 15/12/2019 đến 4/6/2020 nước từ hồ Ngàn Trươi vẫn được xả liên tục xuống đập dâng với lưu lượng 16m3/s (bao gồm cả xả môi trường).

Nước được xả từ đập dâng Vũ Quang về hạ lưu.

Thời gian qua, màu nước từ đập dâng Vũ Quang có hiện tượng đổi màu đỏ đục tương tự màu nước trên sông La.

Về nguyên nhân nước tại hệ thống thủy lợi Ngàn Trươi chuyển màu đỏ đục, UBND tỉnh Hà Tĩnh cũng đã có kết luận là do khu vực đáy lòng hồ Ngàn Trươi còn tồn tại xác thực vật đang bị phân hủy nên nước ở tầng đáy có chứa nhiều hợp chất hữu cơ và nước ở hồ Ngàn Trươi có chứa nhiều sắt (tồn tại ở dạng sắt II).

Khi xả vào đập dâng Vũ Quang, nước được tiếp xúc nhiều với không khí thì sẽ chuyển màu do sắt (II) theo nguyên lý sẽ chuyển hóa thành Fe (III) bền, hydroxit và một số muối sắt (III) hầu hết không tan có màu cam, đỏ, nâu xỉn, phần còn lại là các muối và phức tan trong nước.

“Tại buổi kiểm tra, ngành chức năng nhận định, nguyên nhân dẫn đến nước sông La đổi màu thời gian qua là do tiếp nhận nguồn nước từ sông Ngàn Trươi (nguồn nước từ đập dâng Vũ Quang chảy về sông Ngàn Trươi)” - Phó Chánh văn phòng Sở TN&MT Đặng Hữu Bình cho biết.

Tăng cường xử lý nguồn nước sinh hoạt cho người dân

Kết quả quan trắc nguồn nước trên sông La cho thấy, cơ bản các thông số vẫn trong giới hạn cho phép, riêng có thông số sắt vượt ngưỡng.

Để đánh giá chính xác chất lượng nguồn nước trên sông La, Trung tâm Quan trắc TN&MT Hà Tĩnh (Sở TN&MT) đã lấy 3 mẫu nước mặt tại các vị trí sông tại cầu Linh Cảm (xã Hòa Lạc), cống Đức Xá (mới) và sông Ngàn Phố đoạn chảy qua xã Sơn Long (huyện Hương Sơn - cách bến Tam Soa khoảng 400m).

Kết quả quan trắc cho thấy, cơ bản các thông số nằm trong giới hạn cho phép theo QCVN 08-MT:2015/BTNMT - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước mặt. Riêng chỉ có thông số sắt và một số thông số khác vượt giới hạn cho phép.

Bên cạnh đó, theo mạng lưới quan trắc định kỳ mà Sở TN&MT thực hiện vào quý 2/2020 (lấy mẫu ngày 21/5/2020) trên tuyến sông La đoạn chảy qua huyện Đức Thọ với 3 vị trí quan trắc cũng cho kết quả tương tự.

Tới thời điểm này, nước sông La vẫn đang còn màu đỏ đục.

Trên cơ sở kết quả kiểm tra và kết quả phân tích, để đảm bảo chất lượng nguồn nước trong quá trình sử dụng, đặc biệt là tại các trạm cấp nước có sử dụng nguồn nước sông La để phục vụ sinh hoạt, trong văn bản gửi UBND huyện Đức Thọ, Phó Giám đốc Sở TN&MT Phan Lam Sơn đề nghị địa phương này chỉ đạo các đơn vị tăng cường biện pháp xử lý nước, khử sắt trong nước, thau rửa hệ thống lọc, kiểm soát chặt chẽ chất lượng nước đầu ra.

Đồng thời, tiếp tục theo dõi chất lượng nguồn nước trên sông La và kịp thời báo cáo UBND tỉnh cùng các sở, ngành liên quan nếu có dấu hiệu bất thường xảy ra.

Ông Phan Lam Sơn cũng đề nghị Sở NN&PTNT kiểm tra, chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị thực hiện điều tiết chế độ xả nước từ hồ Ngàn Trươi và đập dâng Vũ Quang hợp lý theo chỉ đạo của UBND tỉnh.

Văn Đức