Ly hôn - 'sóng ngầm' trong gia đình trẻ Bài 2: Muôn mặt hậu ly hôn
Gia đình tan vỡ thường khiến người trong cuộc tổn thương, mất niềm tin vào hôn nhân, đặt gánh nặng lên vai một người khi phải nuôi con một mình, cha mẹ thì buồn lòng, đặc biệt là ảnh hưởng đến nhận thức và phát triển nhân cách con trẻ. Chưa kể, gia đình tan vỡ cũng sẽ tạo ra những phức tạp cho cộng đồng, xã hội, cho cơ quan chức năng khi phải xử lý những hệ lụy tiêu cực từ ly hôn.
Bị cáo Nguyễn Phúc Ngọc (39 tuổi, ngụ phường Tân Phong, thành phố Biên Hòa) bị Tòa án nhân dân tỉnh xét xử 20 năm tù vì hành vi giết vợ cũ. Ảnh: T.Tâm
Duyên vỡ, tình cạn
Khi đã dứt áo ra đi, phần lớn người trong cuộc đã ở vào tình trạng tình cảm cạn kiệt, căm ghét nhau. Thực tế, đã có vô số vụ ly hôn gây ồn ào khi vợ hoặc chồng tranh chấp tài sản, tranh chấp quyền nuôi con, ghen tuông, quậy phá, thậm chí là nuôi ý định trả thù người cũ khiến đôi bên mệt mỏi, tổn thương…
Từ tháng 4-2024 đến tháng 4-2025, tòa án nhân dân 2 cấp tại Đồng Nai đã đưa ra xét xử hơn 80 vụ, hơn 220 bị cáo phạm tội là trẻ vị thành niên. Trong đó, có nhiều bị cáo là trẻ em sống trong gia đình có cha mẹ ly hôn.
Chuyển đến nơi ở mới, giờ đây chị V.T.T.L. (41 tuổi, ngụ xã Hố Nai 3, huyện Trảng Bom) đã có thể yên tâm làm ăn sinh sống để nuôi con sau một thời gian dài phải “đối phó” với chồng cũ, khi người này thường xuyên đến nhà chị quậy phá, đe dọa khiến mẹ con chị luôn ở trong tình trạng bất an.
Chị L. cho biết, cuộc hôn nhân giữa chị và chồng cũ - anh N.V.Đ. (43 tuổi, ngụ xã Hố Nai 3) được 13 năm, có 2 người con (7 và 11 tuổi), nhưng anh Đ. là người nghiện rượu, ham nhậu hơn ham làm. Mỗi lần nhậu say về, anh Đ. lại chửi mắng, thậm chí đánh đập vợ con. Sau nhiều năm chịu đựng, tháng 8-2023, chị L. quyết định ly hôn, nhận nuôi 2 con. 3 mẹ con chị dắt díu nhau ra ngoài ở trọ nhưng mỗi lần say rượu, anh Đ. lại tìm đến gây hấn, có lần dọa đốt nhà làm mẹ con chị lo lắng. Dù có lần báo công an nhưng chỉ yên được vài hôm rồi chồng cũ vẫn chứng nào tật nấy.
Lâu nay, những vụ việc “trả thù” người xưa hậu ly hôn diễn ra phổ biến, báo chí đã đưa tin nhiều, từ người cũ trực tiếp đến quậy phá đến bôi xấu trên mạng xã hội; từ cắt tiền cấp dưỡng đến hành hạ con để chọc tức người cũ… Thậm chí, có những vụ ghen tuông mù quáng để rồi sai lầm nối tiếp sai lầm khiến bản thân và gia đình rơi vào bi kịch.
Tại phiên tòa xét xử tại Tòa án nhân dân tỉnh ngày 28-2, đối mặt với bản án 20 năm tù, bị cáo Nguyễn Phúc Ngọc (39 tuổi, ngụ phường Tân Phong, thành phố Biên Hòa) đã khóc như một đứa trẻ vì hối hận lẫn sợ hãi.
Mấy năm trước, Ngọc và vợ là chị B.T.H. (39 tuổi, quê tỉnh Đắk Lắk) đã ly hôn khi Ngọc vi phạm pháp luật, phải thi hành án tù một thời gian. Sau khi mãn hạn tù, ngày 21-1-2024, Ngọc hẹn vợ cũ đi uống cà phê với mục đích nối lại tình xưa và được chị H. đồng ý. Nhưng đến chiều 22-1-2024, tại phòng trọ của Ngọc ở phường Tân Phong, chị H. nói không muốn làm vợ mà chỉ muốn làm bạn tri kỷ với Ngọc. Cơn ghen bùng lên, trong lúc cãi vã, Ngọc đã giết chị H.
Thực tế cho thấy, phần lớn việc ly hôn gây ra các tác động tiêu cực và ảnh hưởng đến nhiều người thân. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp ly hôn chính là sự giải thoát cần thiết, là cách chấm dứt tổn thương để tự do phát triển bản thân. Trường hợp của chị M.V. (45 tuổi, ngụ phường Trung Dũng, thành phố Biên Hòa) sau ly hôn là một cuộc “lột xác” ngoạn mục.
Vợ chồng chị M.V. lấy nhau được 13 năm và có 2 con gái. Cuộc sống gia đình trở nên ngột ngạt khi sự khác biệt về quan điểm sống cứ ngày một lớn. Nhận thấy không thể đi chung một con đường, cả 2 quyết định ly hôn. Để dằn mặt vợ cũ, chồng chị đã đưa 2 con gái đi xa.
Hiểu được việc muốn giành quyền nuôi con thì phải có vị thế, kinh tế ổn định nên chị đã “xốc lại cuộc đời”. Gần 10 năm sau ly hôn, tập trung nâng cao giá trị bản thân, nỗ lực đeo đuổi, phát triển đam mê hoạt động điện ảnh, giờ chị M.V. đã là giám đốc một hãng phim lớn và tham gia giảng dạy tại một trường đại học ở Thành phố Hồ Chí Minh. 3 năm trước, chị đã giành được quyền nuôi con gái lớn và được thường xuyên đến thăm con gái nhỏ mà không còn bị chồng cũ ức hiếp.
Những đứa trẻ bị đẩy vào bi kịch…
Nhiều chuyên gia tâm lý nhận định, cha mẹ ly hôn, người thiệt thòi nhất vẫn là những đứa con. Gia đình tan vỡ, các con phải chịu tổn thương sâu sắc về tâm lý, tình cảm khi thiếu đi tình thương, sự quan tâm, dạy dỗ của cha hoặc mẹ, anh em ruột thịt bị chia cắt. Chưa kể một số trường hợp trẻ bị đẩy vào bi kịch bị bạo hành, xâm hại tình dục khi sống với mẹ kế, cha dượng…, dẫn đến tổn thương, khiến nhận thức và nhân cách trẻ phát triển lệch lạc, dễ rơi vào cạm bẫy.
Ngày 10-9-2024, chị N.L. (30 tuổi, ngụ thành phố Biên Hòa) ngồi ôm con gái 16 tuổi ở hành lang phòng xử án mà nước mắt chị lăn dài khi con gái của chị bị người chồng “hờ” xâm hại tình dục nhiều lần trong suốt 2 năm.
Chị L. kể, bản thân từng kết hôn, có 2 con gái, nhưng cuộc sống với chồng như “địa ngục” nên chị ly hôn và một mình nuôi 2 con. Một thời gian dài sau đó, chị L. nảy sinh tình cảm và sống chung như vợ chồng với T.P. (33 tuổi, ngụ xã Thạnh Phú, huyện Vĩnh Cửu). Những tưởng hạnh phúc mới sẽ giúp chị “hồi sinh” sau những mất mát, thế nhưng tâm hồn chị như vỡ vụn khi phát hiện con gái đã bị người tình xâm hại tình dục nhiều lần. Tất nhiên, với hành vi đồi bại của mình, T.P. đã phải trả giá bằng bản án 15 năm tù. Song nỗi đau, sự ân hận muộn màng của người mẹ khi để hôn nhân tan vỡ và để con gái bị tổn thương có lẽ ám ảnh chị suốt đời.
Những người hàng xóm rất thương cảm cho hoàn cảnh của bà N.T.B. (72 tuổi, ngụ phường Trung Dũng, thành phố Biên Hòa) khi tuổi cao, sức yếu, còn phải nuôi 2 đứa cháu ngoại khi vợ chồng con gái bà ly hôn. Bà B. than thở, vì kinh tế khó khăn nên vợ chồng con gái bà thường xuyên mâu thuẫn, rồi đi đến ly hôn. Tòa giao cho vợ chồng họ mỗi người nuôi một người con. Nuôi con lớn 7 tuổi được hơn một năm, con rể cũ của bà đi xuất khẩu lao động nên đem con đến nhờ bà trông nom và nói sẽ gửi tiền về cho bà nuôi cháu. Chu cấp cho con được khoảng 2 năm thì con rể cũ không gửi tiền nữa và cũng bặt tin luôn. Còn con gái của bà vừa tái hôn, gia đình chồng mới không cho mang con theo nên con gái bà cũng đem đứa con nhỏ 5 tuổi về gửi mẹ, mỗi tháng đưa 2 triệu đồng để bà nuôi cháu.
“Tôi đã lớn tuổi, sức khỏe giảm sút, lương hưu chỉ được hơn 3 triệu đồng/tháng nên việc chăm sóc 2 cháu khiến tôi đuối cả sức khỏe lẫn tiền bạc. Sinh con ra, nuôi con lớn lên rồi dựng vợ gả chồng, nhưng khi gia đình các con tan vỡ thì tôi và các cháu lại là người khổ nhất” - bà B. nói trong nước mắt.
Chia sẻ với chúng tôi, Phó chánh án TAND huyện Trảng Bom, thẩm phán Đinh Thị Bích Liễu nhận định, những năm gần đây, tỷ lệ ly hôn tăng cao, đặc biệt là các cặp vợ chồng trẻ. Qua thực tiễn cho thấy, nhiều cuộc hôn nhân kết thúc trong 5 năm đầu do xung đột không thể giải quyết. Nhiều người trẻ thiếu kiên nhẫn, thiếu kỹ năng trong giải quyết mâu thuẫn gia đình, thường chọn cách rời bỏ thay vì cùng nhau vượt qua. Ngoài ra, để lo kinh tế cho gia đình, cả vợ lẫn chồng phải ra ngoài làm việc nên bị áp lực khi vừa lo làm kinh tế, vừa chăm sóc con cái, nhà cửa…
Cũng theo thẩm phán Đinh Thị Bích Liễu, ly hôn đã gây ra nhiều bi kịch, trong đó có những vụ tranh giành tài sản, quyền nuôi con đã đẩy những đứa trẻ vào tình trạng bất an, tổn thương khiến trẻ tự hủy hoại mình. Đau lòng hơn khi có những cha mẹ già bị bỏ bê không ai phụng dưỡng, thậm chí có những ông bà lớn tuổi phải nuôi cháu nhỏ khi con đi bước nữa…
