Mã hóa tài sản thực tế: Gợi ý để Đà Nẵng thu hút vốn vào IFC

Mã hóa tài sản thực tế là quá trình chuyển đổi quyền sở hữu hoặc lợi ích của các tài sản hữu hình và vô hình trong thế giới thực - từ bất động sản, cổ phần doanh nghiệp, cho đến tín chỉ carbon - thành các đơn vị số (“Token”) trên nền tảng Blockchain.

Công cụ tạo thanh khoản thu hút vốn ngoại

Phát triển công cụ Real-World Assets (RWA) Tokenization (hay còn gọi là mã hóa tài sản thực tế), theo các chuyên gia có thể giúp Đà Nẵng thu hút dòng vốn vào trung tâm tài chính quốc tế. Ảnh: Gemini AI

Ông Lamon Rutten, chuyên gia tài chính từ Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) thuộc Ngân hàng thế giới, cho rằng, việc mã hóa giúp chuyển đổi từ một hệ thống Internet chỉ dịch chuyển “dữ liệu” sang một hệ thống dịch chuyển cả “dữ liệu và giá trị”. Về mặt lý thuyết, hầu hết tài sản đều có thể được mã hóa, bao gồm bất động sản, các khoản phải thu trong tài trợ chuỗi cung ứng (SCF), cổ phần công ty, và đặc biệt là các tài sản môi trường như tín chỉ carbon và tín chỉ năng lượng tái tạo (I-REC).

“Lợi ích cốt lõi của chiến lược này là tạo ra thanh khoản dồi dào”, ông Rutten chia sẻ tại tọa đàm “Định vị và phát triển Trung tâm Tài chính Việt Nam tại thành phố Đà Nẵng – Cơ hội thu hút các giao dịch và đầu tư” diễn ra trong hai ngày 6 và 7-11. Theo ông, thông qua phân mảnh sở hữu, các tài sản có giá trị lớn nhưng khó thanh lý - như các dự án bất động sản quy mô - có thể được chia nhỏ, giúp nhà đầu tư nhỏ dễ dàng tham gia và tăng tốc độ giao dịch.

Mục tiêu cuối cùng là sử dụng “Token” như một phương thức chính thức và minh bạch để các nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận các tài sản của Việt Nam, qua đó đẩy nhanh vị thế IFC tại Đà Nẵng.

Phân tích thêm về góc nhìn pháp lý và thương mại của công cụ này, ông David M. Otto, chuyên gia pháp lý tại Martin Davis, PLLC (công ty luật tại Hoa Kỳ) ước tính giá trị tài sản mã hóa toàn cầu có thể đã tăng gấp 5 lần chỉ trong 3 năm qua đạt con số 24.000 tỉ đô la vào năm nay. Ông chia sẻ thêm việc mã hóa tài sản giải quyết bốn lỗ hổng cốt lõi của thị trường tài sản truyền thống: hạn chế tiếp cận, thiếu thanh khoản, thiếu kiểm soát, và thiếu thông tin minh bạch. Cụ thể, Token cung cấp khả năng giao dịch 24/7 trên thị trường thứ cấp, một ưu thế tuyệt đối so với tài sản truyền thống có vòng đời dài và khó thoát vốn.

Thách thức pháp lý và lộ trình thí điểm

Cụ thể hơn, để biến tầm nhìn mã hóa tài sản thành hiện thực tại IFC Đà Nẵng, các chuyên gia cho rằng thách thức lớn nhất không nằm ở công nghệ mà là ở khung pháp lý. Rào cản chính là sự thiếu đồng bộ hiện nay giữa tốc độ phát triển của công nghệ Blockchain và sự linh hoạt của hệ thống luật pháp tại Việt Nam.

Một góc thành phố Đà Nẵng. Để biến tầm nhìn mã hóa tài sản thành hiện thực tại IFC Đà Nẵng, các chuyên gia cho rằng thách thức lớn nhất không nằm ở công nghệ mà là ở khung pháp lý. Ảnh: Hoàng Lê

Trước hết, vấn đề cốt lõi là xác định bản chất “Token”. Liệu đây có đại diện cho phần lợi ích hay lợi nhuận có được xem là chứng khoán hay không. “Nếu Token được coi là chứng khoán, chúng sẽ phải tuân thủ nghiêm ngặt luật chứng khoán”, ông Otto phân tích và cho biết thêm điều này đòi hỏi cơ chế pháp lý mạnh mẽ để đảm bảo tính pháp quyền của tài sản gốc.

Tức là quyền sở hữu của người nắm giữ “Token” đối với tài sản thực (như đất đai, nhà cửa) phải được công nhận và bảo vệ. Nếu không, “Token” chỉ là một hợp đồng điện tử thiếu cơ sở thực tế.

Do đó, theo ông Otto, để có thể phát triển cơ chế cho mã hóa tài sản thực tế, Việt Nam không cần xây dựng luật mới mà ứng dụng linh hoạt pháp lý hiện hành. Điều này hàm ý rằng, thay vì tạo ra một bộ luật mới cần nhiều thời gian để thực thi, Việt Nam cần nghiên cứu và điều chỉnh các quy định hiện có (như Luật Chứng khoán và Luật Dân sự) để bao hàm các giao dịch “Token một cách hiệu quả”.

Về mặt cấu trúc, các giao dịch phức tạp nên áp dụng mô hình SPV (Special Purpose Vehicle – Công cụ chuyên dụng). SPV là một pháp nhân được thành lập riêng biệt để nắm giữ tài sản thực (ví dụ: một dự án bất động sản cụ thể). Theo mô hình này, “Token” sẽ đại diện cho phần trăm quyền lợi, lợi nhuận hoặc vốn chủ sở hữu trong chính SPV đó, chứ không phải trực tiếp trong tài sản vật lý. Việc này tạo ra một “hàng rào pháp lý”, cô lập rủi ro và giúp đơn giản hóa việc tuân thủ các quy định về chứng khoán.

Để vượt qua rào cản này, chuyên gia IFC Rutten kiến nghị Đà Nẵng cần tận dụng triệt để khung pháp lý thử nghiệm (Sandbox) đang được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cân nhắc. “Sử dụng Sandbox để thí điểm mã hóa các tài sản phức tạp như bất động sản và các dự án tài chính xanh sẽ cung cấp dữ liệu thực tế, giúp cơ quan quản lý tự tin hơn trong việc xây dựng quy định chính thức”, ông giải thích. Đồng thời, theo ông Rutten, nên ưu tiên mã hóa các tài sản tiên phong như tín chỉ carbon và I-REC do tính dễ tiêu chuẩn hóa và nhu cầu quốc tế cao, phù hợp với định hướng tài chính xanh của Đà Nẵng.

Các chuyên gia cho rằng đổi mới trong lĩnh vực tiền điện tử và tài sản kỹ thuật số sẽ là động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tại Đà Nẵng, mở ra bước ngoặc cho tài chính của Đà Nẵng nói riêng và Việt Nam nói chung.

Nhân Tâm