Maldives: Quốc gia đầu tiên cấm thuốc lá cho cả một thế hệ

Maldives ban hành “lệnh cấm thuốc lá theo thế hệ” đầu tiên trên thế giới

Quy định này được Bộ Y tế Maldives công bố, nhằm hướng tới mục tiêu tạo ra một “thế hệ không thuốc lá” và bảo vệ sức khỏe cộng đồng trong dài hạn.

Theo Bộ Y tế, những người sinh từ ngày 1 tháng 1 năm 2007 trở về sau sẽ bị cấm hoàn toàn việc mua, sử dụng hay được bán các sản phẩm thuốc lá trên toàn lãnh thổ Maldives.

Quy định này áp dụng cho mọi hình thức thuốc lá, bao gồm cả thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá cuốn và các sản phẩm thuốc lá không khói. Các nhà bán lẻ có trách nhiệm kiểm tra độ tuổi khách hàng trước khi thực hiện giao dịch.

Điều đáng chú ý là lệnh cấm cũng áp dụng với tất cả du khách nước ngoài đến quần đảo Maldives, quốc gia gồm 1.191 đảo san hô trải dài hơn 800 km qua đường xích đạo và nổi tiếng với ngành du lịch nghỉ dưỡng cao cấp.

Tổng thống Mohamed Muizzu, người khởi xướng sáng kiến này cho biết, quyết định táo bạo này được đưa ra nhằm giảm tỷ lệ tử vong và gánh nặng y tế do thuốc lá gây ra, đồng thời khuyến khích lối sống lành mạnh cho các thế hệ tương lai.

Tổng thống nhấn mạnh: “Chúng ta không chỉ bảo vệ hiện tại, mà còn đang gìn giữ tương lai, nơi thuốc lá không còn là mối đe dọa thường trực với sức khỏe cộng đồng”.

Ngoài thuốc lá truyền thống, Maldives hiện cũng duy trì lệnh cấm toàn diện đối với cả các sản phẩm thuốc lá điện tử, một xu hướng được cho là thay thế nhưng thực chất vẫn tiềm ẩn nguy cơ nghiện nicotine.

Quy định này áp dụng cho mọi độ tuổi, không chỉ những người sinh sau năm 2007. Người vi phạm có thể phải đối mặt với mức phạt nặng, cụ thể là bán thuốc lá cho người dưới tuổi bị cấm sẽ bị phạt khoảng 3.200 USD, trong khi hành vi “sử dụng thuốc lá điện tử” sẽ bị phạt khoảng 320 USD.

Tác hại của thuốc lá là lý do chính cho lệnh cấm lịch sử này, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thuốc lá giết chết hơn 8 triệu người mỗi năm, trong đó hơn 1,3 triệu người là nạn nhân của hút thuốc thụ động.

Nicotine và hơn 7.000 hóa chất độc hại trong khói thuốc đã được chứng minh là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư phổi, bệnh tim mạch, đột quỵ, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và nhiều rối loạn sinh sản.

Tại Maldives, tỷ lệ mắc bệnh hô hấp mãn tính và ung thư liên quan đến thuốc lá đã tăng nhanh trong thập kỷ qua, đặc biệt ở thanh niên.

Bộ Y tế cho biết chi phí điều trị các bệnh do thuốc lá gây ra đã chiếm hơn 15% ngân sách y tế quốc gia, trong khi tỷ lệ hút thuốc ở thanh thiếu niên tăng gấp đôi trong 10 năm qua.

Bên cạnh đó, tác động môi trường của thuốc lá cũng là một yếu tố đáng lo ngại. Tàn thuốc là dạng rác thải phổ biến nhất thế giới, chứa hàng loạt hóa chất độc hại có thể làm ô nhiễm nguồn nước và phá hủy hệ sinh thái san hô, tài sản thiên nhiên quý giá của Maldives.

Chính vì vậy, việc hướng tới một xã hội không thuốc lá cũng đồng nghĩa với việc bảo vệ môi trường biển và ngành du lịch sinh thái của đất nước.

Maldives hiện là quốc gia duy nhất chính thức áp dụng lệnh cấm hút thuốc theo thế hệ. Trước đó, New Zealand từng tiên phong ban hành luật tương tự vào năm 2022, nhưng đã bãi bỏ vào cuối năm 2023 trước áp lực từ ngành bán lẻ và lo ngại về nguồn thu thuế. Vương quốc Anh cũng đang xem xét đề xuất tương tự Maldives.

Giới chuyên gia đánh giá rằng Maldives, dù là một quốc gia nhỏ với dân số chỉ khoảng nửa triệu người đã tạo tiền lệ quan trọng cho các nước đang phát triển trong cuộc chiến chống lại nạn nghiện thuốc lá.

Lệnh cấm mới được kỳ vọng sẽ giúp giảm đáng kể tỷ lệ hút thuốc ở thanh niên trong 10–20 năm tới, đồng thời giúp Maldives trở thành quốc gia kiểu mẫu về chính sách sức khỏe cộng đồng.

Các tổ chức y tế quốc tế ca ngợi bước đi này là “dũng cảm và có tầm nhìn xa”, thể hiện cam kết mạnh mẽ của chính phủ Maldives trong việc bảo vệ sức khỏe người dân và môi trường sống.

TRÂM ANH