Mạnh tay xử lý 'cò mồi': Có dẹp được vi phạm mua, bán nhà ở xã hội?

Nhiều vi phạm trong mua, bán nhà ở xã hội

Thanh tra TP Hải Phòng vừa có kết luận về việc chấp hành chủ trương đầu tư, lựa chọn nhà đầu tư, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và ký hợp đồng mua bán nhà ở xã hội tại 4 dự án, gồm: 384 Lê Thánh Tông; 39 Lương Khánh Thiện và Tổng kho 3 Lạc Viên và dự án khu chung cư cho người có thu nhập thấp tại Khu dân cư An Đồng.

Đoàn thanh tra đã kiểm tra xác suất 155 hồ sơ mua nhà ở xã hội tại 4 dự án trên, qua đó phát hiện có 14 hồ sơ kê khai, xác nhận về nghề nghiệp, nơi làm việc, điều kiện thu nhập, điều kiện về nhà ở không đúng với thực tế, không đúng đối tượng.

Cụ thể, Dự án 384 Lê Thánh Tông có 7 hồ sơ không đủ điều kiện; Dự án nhà ở thu nhập thấp An Đồng có 4 hồ sơ; Dự án 39 Lương Khánh Thiện có 2 hồ sơ và Dự án Tổng kho 3 Lạc Viên có 1 hồ sơ không đủ điều kiện mua.Như vậy, có gần 10% hồ sơ trong tổng số hồ sơ được kiểm tra không đủ điều kiện mua nhà ở xã hội theo quy định. Đặc biệt, đối với 26 căn còn lại, chủ sở hữu các căn hộ này không hợp tác với cơ quan thanh tra.

Cuối tháng 11, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh chỉ đạo Sở Xây dựng tập trung đôn đốc các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn đẩy nhanh tiến độ, sớm đưa dự án vào kinh doanh. Sở Xây dựng cũng chủ trì kiểm tra, xử lý các hành vi môi giới trái phép, “cò mồi”, thu tiền đặt chỗ, thu phí “bảo đảm hồ sơ trúng”, rao bán “suất ngoại giao” trái quy định. Đồng thời, công bố công khai các tổ chức, cá nhân vi phạm để cảnh báo người dân.

Nhằm ngăn những tiêu cực trong quá trình xét duyệt, mở hồ sơ mua bán nhà ở xã hội, mới đây một chủ đầu tư nhà ở xã hội khi mở hồ sơ mua nhà xã hội đã mời công an vào giám sát. Cụ thể, sáng 24/11, dự án nhà ở xã hội Thượng Thanh (tên thương mại Rice City Long Châu, phường Bồ Đề, quận Long Biên, Hà Nội) tổ chức bốc thăm trực tuyến để xác định khách hàng đủ điều kiện mua và thuê mua căn hộ. Toàn bộ quy trình bốc thăm trực tuyến được cơ quan công an và đại diện các sở ngành giám sát chặt chẽ, nhằm đảm bảo không xảy ra gian lận kỹ thuật hay can thiệp vào hệ thống.

Đề xuất tăng mạnh mức phạt, có đủ sức răn đe?

Trước tình trạng người dân đổ xô nộp hồ sơ mua, thuê mua nhà ở xã hội gây mất trật tự và làm phát sinh nhiều hoạt động môi giới trái phép, Bộ Xây dựng vừa ban hành công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, yêu cầu chấn chỉnh việc tiếp nhận và xử lý hồ sơ, đảm bảo minh bạch, công bằng và đúng quy định.Bộ cũng yêu cầu xử lý nghiêm các hành vi môi giới trái phép, thu tiền “giữ chỗ”, rao bán “suất ngoại giao” và công bố công khai các tổ chức, cá nhân vi phạm.

Trước đó, Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng, thay thế Nghị định 16/2022. Trong đó, cơ quan soạn thảo đề xuất tăng mức phạt với hành vi người mua nhà ở xã hội sử dụng sai mục đích, đồng thời vô hiệu các hợp đồng chuyển nhượng nhà sai quy định.

Theo đó, người mua hoặc thuê mua nhà ở xã hội nhưng không sử dụng để ở mà cho thuê lại sẽ bị xử phạt 80-120 triệu đồng, thay vì 40-60 triệu đồng như quy định hiện hành.Mức phạt tương tự cũng áp dụng với trường hợp người mua tự ý chuyển nhượng nhà ở xã hội trái phép, đồng thời bổ sung hình thức buộc hai bên hủy bỏ hợp đồng này.

Người thuê nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp mà cho thuê lại hoặc chuyển hợp đồng trái quy định bị phạt từ 80 đến 120 triệu đồng, buộc hoàn trả toàn bộ khoản thu không đúng quy định và chấm dứt hợp đồng thuê hoặc thuê mua.Dự thảo tăng mức xử phạt với chủ đầu tư bán, cho thuê nhà ở xã hội không thuộc diện ưu tiên từ 100-120 triệu đồng lên 120-160 triệu đồng.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng còn bổ sung quy định phạt 260-280 triệu đồng đối với chủ đầu tư dự án xây dựng công trình kinh doanh dịch vụ, thương mại, nhà ở thương mại trong phạm vi dự án vượt quá 20% tổng diện tích đất ở hoặc tổng diện tích sàn nhà ở theo quy định. Chủ đầu tư không dành hoặc dành không đủ phần diện tích đất ở đã đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong dự án để xây dựng nhà ở xã hội theo quy định cũng bị xử lý tương tự.

Theo cơ quan soạn thảo, thực tế quy định hiện hành phát sinh nhiều tồn tại như một số chế tài chưa phủ kín, mức phạt còn thấp, chưa đủ sức răn đe; biện pháp khắc phục hậu quả nhiều khi khó thực hiện. Do đó, dự thảo mới nhằm phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời hành vi vi phạm, đồng thời nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng và nhà ở xã hội.

Các chuyên gia bất động sản nhận định việc tăng chế tài trong lĩnh vực nhà ở xã hội là cần thiết để ngăn chặn tình trạng trục lợi chính sách, bảo đảm đúng mục tiêu hỗ trợ người có nhu cầu thật.

Thông Chí