Mạnh tay xử lý vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán

Cần quyết liệt với những hành vi lừa đảo, gian dối, lũng đoạn thị trường của các tổ chức và cá nhân. Ảnh: NAM HẢI

So với các TTCK trên thế giới, TTCK Việt Nam còn rất non trẻ. Trung tâm Giao dịch Chứng khoán TP Hồ Chí Minh được thành lập vào tháng 7/2000. Đến năm 2005, Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội được thành lập và hoạt động theo mô hình thị trường phi tập trung (OTC), tổ chức thị trường thứ cấp cho các chứng khoán chưa niêm yết theo cơ chế thỏa thuận.

Trung tâm Lưu ký chứng khoán thành lập vào năm 2006. Trải qua 22 năm hình thành và phát triển, TTCK Việt Nam trở thành kênh huy động vốn quan trọng cho nền kinh tế với quy mô huy động vốn qua TTCK giai đoạn 2011-2020 đạt gần 2,9 triệu tỷ đồng, gấp gần 10 lần so với giai đoạn 2001-2010, đóng góp bình quân 19,5% tổng vốn đầu tư toàn xã hội. Quy mô vốn hóa của thị trường tăng mạnh, đạt 84% GDP năm 2020, tương đương 227 tỷ USD, gấp hơn 7,3 lần so với năm 2010.

Tuy sinh sau đẻ muộn nhưng được tiếp cận những công nghệ mới nhất trong lĩnh vực tài chính nên TTCK Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ. Thế nhưng, kèm với đó là những hành vi lừa đảo, gian dối, lũng đoạn thị trường cũng nhanh chóng xuất hiện dưới nhiều hình thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi. Những hành vi này đều nhắm tới mục đích chung là điều chỉnh giá cổ phiếu để trục lợi. Các đối tượng có thể sử dụng hàng chục tài khoản chứng khoán khác nhau để mua bán cùng một cổ phiếu nhằm tạo cung cầu giả, từ đó có thể đẩy giá cổ phiếu lên để bán hoặc ghìm giá cổ phiếu xuống để mua, sau đó tiếp tục đẩy giá lên để bán. Việc “xào nấu” số liệu tài chính để tạo doanh thu, lợi nhuận đột biến hoặc tạo dựng các đối tác lớn, nước ngoài tham gia làm cổ đông hoặc tham gia dự án... cũng được sử dụng để điều chỉnh giá cổ phiếu theo chủ ý. Hệ quả khiến giá cổ phiếu tăng hoặc giảm nhiều lần.

Một trong những vụ việc bị phát hiện gần đây là vụ thao túng TTCK và lừa đảo chiếm đoạt tài sản của Phạm Thị Hinh (nguyên Chủ tịch HĐQT Công ty KSA), người đã sử dụng 69 tài khoản để thực hiện lệnh mua - bán, tạo cung cầu giả trên thị trường để thu hút các nhà đầu tư giao dịch mã cổ phiếu KSA, gây thiệt hại cho hàng nghìn nhà đầu tư với số tiền lớn. Vụ việc Bùi Thiện Lý, Đỗ Hữu Tài thành lập Công ty CP Mỏ và xuất nhập khẩu khoáng sản miền Trung (mã: MTM), không có vốn, không hoạt động kinh doanh nhưng vẫn được niêm yết lên sàn chứng khoán, sau đó, thao túng giá cổ phiếu MTM, gây thiệt hại cho các nhà đầu tư gần 100 tỷ đồng. Vụ việc ông Lê Văn Hướng, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thiết bị y tế Việt Nhật (mã: JVC) bị xử lý hình sự vì hành vi thao túng giá cổ phiếu JVC.

Gần đây nhất là vào ngày 29/3 vừa qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố bị can, bắt tạm giam ông Trịnh Văn Quyết (Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn FLC) về tội Thao túng thị trường chứng khoán, theo Điều 211 Bộ luật Hình sự vì đã có hành vi thao túng giá cổ phiếu FLC và các công ty khác trong hệ sinh thái Tập đoàn FLC.

Ngoài ra, còn có hàng loạt vụ việc thao túng TTCK khác bị phát hiện nhưng chỉ dừng ở mức xử lý vi phạm hành chính, như vào tháng 9/2021, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã xử phạt 1,2 tỷ đồng đối với ông Lê Mạnh Thường (Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư và Phát triển Đức Quân) và bà Phạm Thị Phương về hành vi thao túng giá cổ phiếu FTM. Quá trình điều tra, cơ quan chức năng xác định ông Thường và bà Phương đã sử dụng đến 50 tài khoản chứng khoán để giao dịch, nhằm tạo cung cầu giả, thao túng giá cổ phiếu. Vụ việc khiến 12 công ty chứng khoán và một ngân hàng bị thiệt hại khoảng 200 tỷ đồng.

Trước đó, ngày 15/4/2020, ông Nguyễn Quang Vinh, một nhà đầu tư cá nhân, cũng bị UBCKNN xử phạt 550 triệu đồng về hành vi mua bán, tạo cung cầu giả thao túng giá cổ phiếu TAR (Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An).

Chính vì việc xử lý còn quá nhẹ khiến những hành vi thao túng có thể vẫn đang âm thầm diễn ra, thể hiện qua việc một số cổ phiếu tăng giá hàng chục lần mặc dù kết quả kinh doanh cũng như thông tin hoạt động không có gì nổi bật. Chẳng hạn như cổ phiếu Công ty CP NTACO (mã: ATA), chỉ được giao dịch vào thứ sáu và thua lỗ nhiều năm liên tiếp nhưng cổ phiếu này tăng giá 21 lần trong năm 2021; cổ phiếu Công ty CP Louis Capital (mã: TGG) tăng giá 16 lần trong năm 2021, từ mức 1.200 đồng/cổ phiếu đầu năm đến mức 20.400 đồng/cổ phiếu cuối năm, thậm chí TGG còn đạt mức đỉnh 74.800 đồng/cổ phiếu tại ngày 22/9/2021; cổ phiếu Công ty CP Đầu tư PV-Inconess (mã: RGC) tăng từ mức giá 3.200 đồng/cổ phiếu (chốt phiên đầu năm 4/1) lên 40.100 đồng/cổ phiếu (cuối phiên sáng 30/12/2021), tương ứng tăng hơn 11 lần; cổ phiếu của Tổng công ty Licogi (mã: LIC) tăng từ mức 5.700 đồng/cổ phiếu hồi đầu năm lên mức 62.400 đồng/cổ phiếu, tương ứng tăng gần 10 lần. Trước đó, chốt phiên giao dịch 30/11, LIC còn đạt tới mức giá đỉnh 146.700 đồng/cổ phiếu.

Mới đây, theo thông cáo của Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương, tại kỳ họp thứ 13 (diễn ra tại Hà Nội từ ngày 28 - 31/3), UBKT đã kết luận: Đảng ủy Cơ quan UBCKNN đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ và quy chế làm việc; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát, để một số tổ chức, cá nhân thuộc UBCKNN có nhiều vi phạm, khuyết điểm trong việc tham mưu xây dựng thể chế, chính sách và thực hiện công tác quản lý nhà nước về hoạt động chứng khoán và TTCK, để một số tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật, thao túng thị trường, thu lợi bất chính.

UBKT T.Ư nhận định, những vi phạm nêu trên đã gây hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng tiêu cực đến TTCK, giảm niềm tin của các nhà đầu tư, uy tín của tổ chức Đảng và UBCKNN, gây bức xúc trong xã hội, đến mức phải xem xét, xử lý kỷ luật.

Sự quyết liệt trong việc xử lý những hành vi vi phạm của các tổ chức, cá nhân thuộc cơ quan thẩm quyền quản lý TTCK Việt Nam nhằm làm trong sạch bộ máy quản lý TTCK đã được đông đảo quần chúng nhân dân, các nhà đầu tư hết sức ủng hộ. Bên cạnh đó, các nhà đầu tư cũng mong mỏi Chính phủ, các cơ quan quản lý nhà nước mạnh tay hơn nữa, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với các hành vi vi phạm, gian dối, thao túng TTCK của các tổ chức, cá nhân như trường hợp Trịnh Văn Quyết để bảo đảm TTCK Việt Nam hoạt động lành mạnh, minh bạch, trở thành kênh đầu tư, kênh huy động vốn hiệu quả cho phát triển kinh tế - xã hội.

LIÊM CHÍNH