Mặt trái đằng sau cuộc xâm lăng của Kpop

“Cuộc xâm lăng của Kpop: Từ một xu hướng địa phương đến hiện tượng toàn cầu” là tiêu đề bài viết mới trên tờ The Korea Herald ngày 14/8. Các chuyên gia nhận định hiện tại, Kpop không nên chỉ được định nghĩa là nhạc pop Hàn Quốc.

Năm 2012, Kpop đã có bước nhảy vọt trong ngành công nghiệp âm nhạc toàn cầu. Vào mùa hè, PSY lập nhiều kỷ lục chưa từng có trên bảng xếp hạng âm nhạc và trở thành ngôi sao quốc tế với bản hit Gangnam Style. Sau đó, từ “Kpop” được liệt kê trong danh sách từ vựng của Từ điển tiếng Anh Oxford là “nhạc pop Hàn Quốc”.

Hành trình Kpop phát triển ra toàn cầu

Một thập kỷ trôi qua, Kpop không còn được coi là thể loại âm nhạc tầm cỡ khu vực và chỉ tạm thời lọt vào mắt xanh của khán giả toàn cầu. Nó đang trở nên nổi bật trên trường quốc tế như một tiêu chuẩn mới cho ngành âm nhạc. Tiêu chuẩn về giá trị nghệ thuật và đào tạo nghệ sĩ.

Kpop lan rộng khắp thế giới từ đầu những năm 2000, bắt đầu tại thị trường Nhật Bản. Sau đó, Kpop lan rộng ra các nước Đông Á.

Một trong những yếu tố quan trọng giúp thể loại này phát triển là sự nhạy cảm với quy luật thay đổi và khả năng tiếp nhận các xu hướng mới.

“Điểm khác biệt chính của Kpop là những giai điệu độc đáo được hình thành thông qua sự hòa quyện của các xu hướng âm nhạc toàn cầu, chẳng hạn nhạc pop phương Tây và Jpop (âm nhạc Nhật Bản)”, nhà phê bình nhạc pop Jung Min Jae nói với The Korea Herald.

PSY và ca khúc Gangnam Style nổi tiếng toàn cầu. Ảnh: Vogue.

Ban nhạc Seo Taiji and Boys được coi là người đặt nền móng cho nền công nghiệp âm nhạc Kpop hiện tại. Họ ra mắt vào năm 1992 với màu sắc hoàn toàn mới so với ngành công nghiệp âm nhạc Hàn Quốc thời gian đó. Âm nhạc của họ pha trộn giữa các thể loại Hip-hop, R&B và dance pop.

Ngoài âm thanh, ngành công nghiệp Kpop cũng thích ứng và tận dụng những tiến bộ công nghệ để phát triển mô hình kinh doanh sinh lợi cao.

Năm 2009, nỗ lực đầu tiên của JYP Entertainment nhằm tạo ra bước đột phá trong thị trường âm nhạc chính thống Mỹ thất bại. Nhưng bên dưới bề nổi, Kpop đã vươn xa khỏi các quốc gia châu Á để tiến sang châu Âu và thậm chí các vùng của Mỹ thông qua Internet. Theo nhà phê bình nhạc pop Kim Do Heon, việc tiếp cận sớm với các phương tiện truyền thông là một lợi thế giúp Kpop nổi tiếng trên toàn cầu.

Kim Do Heon cho biết: “Kpop đã nhanh chóng thích ứng với sự phát triển của công nghệ kỹ thuật số. Họ tích cực quảng bá âm nhạc thông qua nhiều video tự sản xuất. Từ đó họ mở rộng lượng người hâm mộ trên thị trường toàn cầu. Dần dần, Kpop được thế giới công nhận như một thể loại riêng. Sự kiện âm nhạc đầu tiên của Kpop ở châu Âu là SM Town World Tour in Paris 2011 của công ty SM Entertainment thu hút khoảng 14.000 người hâm mộ trong hai ngày diễn ra. Năm 2012, PSY khiến cả thế giới phát cuồng vì Gangnam Style. Rapper lập nên những kỷ lục ngoài dự đoán trên các bảng xếp hạng toàn cầu”.

Với sự dẫn đầu của nhóm nhạc nam BTS, Kpop đã vượt qua những bức tường dường như không thể phá vỡ của ngành công nghiệp âm nhạc chính thống Mỹ. BTS làm nên lịch sử và mở đường cho các nghệ sĩ Kpop ở Mỹ.

Hiện tại, Kpop là một trong những thể loại âm nhạc lớn nhất trên thị trường. Các chuyên gia chỉ ra bước tiếp theo của Kpop trong quá trình toàn cầu hóa là tìm kiếm sự bền vững. Tuy nhiên, mấu chốt của vấn đề này là Kpop sẽ đánh mất “tính Hàn Quốc”.

BlackPink là một trong những nhóm nhạc Hàn Quốc nổi tiếng toàn cầu. Ảnh: YG Entertainment.

“Kpop không chỉ là một thể loại âm nhạc, mà là toàn bộ hệ thống sản xuất. Trong đó, các ca sĩ thần tượng và âm nhạc của họ được lên kế hoạch cẩn thận. Đáng nói, hệ thống của Kpop có thể được điều chỉnh cho phù hợp với bất kỳ thị trường nào trên thế giới”, Kim Do Heon nhận định.

Trong những năm gần đây, các công ty giải trí Kpop tiến hành nhiều cuộc tìm kiếm nhân tài ở nước ngoài. Họ tìm kiếm thực tập sinh tài năng, bất kể nguồn gốc, chủng tộc và sắc tộc của họ.

Nhiều công ty giải trí lớn như SM Entertainment, Hybe và CJ Entertainment công bố kế hoạch đào tạo và ra mắt các nhóm nhạc tại Mỹ trong năm nay. Các nhóm này sẽ được đào tạo tại Mỹ để ra mắt như nghệ sĩ toàn cầu.

Mặt trái của sự nổi tiếng

Hệ thống Kpop là một mô hình kinh doanh, nhưng vẫn còn nhiều điểm cần cải thiện. Các chuyên gia chỉ ra sự khốc liệt của Kpop khiến giới thần tượng không có cơ hội phát triển quan điểm và sự nghiệp riêng. Đây là một trong những mặt trái.

“Chìa khóa thành công của Kpop là khả năng kết hợp và hòa trộn nhiều thể loại để tạo thành bản hòa âm mới. Tuy nhiên, các vấn đề về chiếm đoạt và độc quyền văn hóa vẫn tồn tại. Tầm ảnh hưởng của Kpop hiện như một dạng sức mạnh mềm có thể tập hợp những người thuộc các tầng lớp khác lại với nhau. Để biến Kpop trở thành thể loại âm nhạc toàn cầu, nó cần chấp nhận và hiểu biết nhiều hơn về các nền văn hóa khác”, Lee Gyu Tag, giáo sư nghiên cứu văn hóa tại Đại học George Mason Hàn Quốc cho biết.

BTS phát biểu tại Nhà Trắng vào ngày 31/5. Ảnh: AP.

Đầu tháng 6, BTS tuyên bố tạm dừng hoạt động nhóm để tập trung cho cuộc sống cá nhân và sự nghiệp solo. Các thành viên đã nói về sự mệt mỏi tinh thần và thể chất do hệ thống Kpop. "Kpop không có chỗ cho sự phát triển cá nhân và liên tục buộc chúng tôi phải tạo ra âm nhạc hay", trưởng nhóm RM nói.

Tính thương mại là bản chất của tất cả thể loại âm nhạc phổ biến. Nhưng nhà phê bình Jung cho rằng không thể phủ nhận Kpop đang ngày càng trở nên cạnh tranh hơn. Các nhóm cần liên tục đưa ra sản phẩm âm nhạc đạt chất lượng.

Jung cho biết một môi trường như vậy không có thời gian để các nghệ sĩ trưởng thành. Ngành công nghiệp âm nhạc Hàn Quốc ngày càng cạnh tranh và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe tinh thần của nghệ sĩ.

Nhà phê bình Kim Do Heon gợi ý công ty giải trí và hệ thống đào tạo của họ phải thay đổi để có được sự tiến bộ cơ bản. Để tạo thêm cơ hội cho nghệ sĩ phát triển, Kim Do Heon cho biết hệ thống đào tạo của Kpop hiện tại không nên chỉ tập trung vào việc rèn giũa tài năng của họ trên sân khấu. Sự phát triển với tư cách nghệ sĩ solo quan trọng không kém.

Việc BTS phát triển hoạt động cá nhân đang đặt ra tiền lệ công bằng cho các nhóm nhạc sau này.

“Còn những hạn chế nhưng tôi tin các thành viên BTS đã trở thành một tấm gương công bằng cho thần tượng thế hệ trẻ. Không dừng lại ở việc viết lời và sáng tác, họ phát triển thành những nghệ sĩ có thể truyền bá thông điệp. Kpop bây giờ phải mang những thông điệp, có sự triết lý. Các công ty phải phát triển một hệ thống hoàn thiện, trong đó thực tập sinh có thể phát biểu quan điểm riêng với tư cách cá nhân", nhà phê bình nhận định.

Minh Hạo