Máy bay không người lái tiếp liệu cho máy bay có người lái
Việc máy bay không người lái Boeing MQ-25 Stingray thành công tiếp nhiên liệu trên không giúp tăng đáng kể tầm và thời gian hoạt động của máy bay trên tàu sân bay Mỹ trong tương lai.
Chương trình MQ-25 Stingray
Máy bay không người lái tiếp nhiên liệu trên không Boeing MQ-25 Stingray là kết quả của chương trình Hệ thống Tiếp nhiên liệu Trên không (Carrier-Based Aerial-Refueling System - CBARS), phát triển từ chương trình Giám sát và tấn công đường không bằng phương tiện mang không người lái (Unmanned Carrier-Launched Airborne Surveillance and Strike - UCLASS). Tháng 7/2016, nó chính thức được đặt tên là "MQ-25A Stingray" thay vì RAQ-25A được Hải quân đặt trước đó, và thực hiện chuyến bay đầu tiên vào ngày 19/9/2019.
Năm 2006, Hải quân Mỹ bắt đầu nỗ lực phát triển một UAV bố trí trên tàu sân bay vào với ý đồ UCLASS ban đầu là một máy bay tấn công tàng hình có khả năng xuyên thủng hệ thống phòng không của đối phương. Năm 2012, các yêu cầu về khả năng sát thương và tấn công đã được dung hòa để tạo ra một máy bay định hướng tình báo, giám sát và trinh sát (Intelligence, Surveillance and Reconnaissance - ISR) có thể được phát triển nhanh chóng để thực hiện các nhiệm vụ chống khủng bố cường độ thấp.
Sau đó, chương trình MQ-25 Stingray nhằm phát triển các khả năng không người lái có thể hạ cánh trên tàu sân bay như một phần của đội máy bay trên tàu sân bay, thực hiện nhiệm vụ tiếp nhiên liệu trên không như nhiệm vụ chính và cung cấp một số khả năng giám sát, trinh sát và thu thập thông tin tình báo như nhiệm vụ thứ yếu.
MQ-25 Stingray được thiết kế cho mục đích tiếp nhiên liệu trên không, tình báo, giám sát và trinh sát; Nguồn: wikipedia.org
Lầu Năm Góc đã thực hiện thay đổi chương trình này để giải quyết tình trạng thiếu hụt máy bay chiến đấu dự kiến của Hải quân bằng cách chỉ đạo tài trợ để mua thêm F/A-18E/F Super Hornet và đẩy nhanh việc mua và phát triển F-35C. Việc có CBARS là UAV trên tàu sân bay cung cấp một cầu nối ít phức tạp hơn cho F/A-XX trong tương lai, nếu nó trở thành một nền tảng tấn công không người lái.
Nó cũng giải quyết nhu cầu của các tàu sân bay về máy bay tiếp nhiên liệu, được đề xuất làm nhiệm vụ cho UCLASS từ năm 2014, giải phóng 20-30% Super Hornet thực hiện nhiệm vụ theo cách có khả năng và hiệu quả về chi phí hơn so với việc sửa đổi F-35, V-22 Osprey, và E-2D Hawkeye, hoặc đưa S-3 Viking đã nghỉ hưu trở lại hoạt động.
Ngày 30/8/2018, Hải quân Mỹ đã công bố Tập đoàn Boeing là người chiến thắng trong một cuộc thi và trao hợp đồng phát triển trị 4 máy bay MQ-25A T-1 ("Tail 1") giá 805 triệu USD, hoàn thành vào tháng 8/2024. Thêm ba chiếc MQ-25A thử nghiệm giá 84,7 triệu USD đã được đặt hàng ngày 2/4/2020 nâng tổng số đơn đặt hàng hiện tại lên bảy chiếc; chương trình có thể mở rộng tổng thể lên đến 72 chiếc.
MQ-25A có chiều dài 16 m; sải cánh mở rộng 23 m (gấp lại 9,5 m); chiều cao với cánh mở rộng 3,4 m (gấp lại 4,8 m); sử dụng 1 động cơ phản lực Rolls-Royce AE 3007N; tầm bay 930 km cùng 15.000 galon nhiên liệu; có hai điểm gắn vũ khí cứng dưới cánh. Hải quân Mỹ có kế hoạch thành lập Phi đội 10 không người lái (VUQ-10) được dùng trên tàu sân bay vào tháng 10/2021 với "bốn mẫu chế tạo và kỹ thuật của MQ-25A".
Chưa có tiền lệ: máy bay không người lái tiếp liệu cho máy bay có người lái
Ngày 4/6/2021, cuộc thử nghiệm đầu tiên MQ-25 cung cấp nhiên liệu cho F/A-18E/F Super Hornet đã được tiến hành, MQ-25 xuất phát tại Sân bay MidAmerica ở Mascoutah, Illinois, và F/A-18 là từ Phi đội Kiểm tra và Đánh giá đường không VX-23 có trụ sở tại Trạm Hàng không Hải quân Patuxent River, Maryland.
Chiếc MQ-25 đã thử nghiệm thành công tiếp nhiên liệu cho chiếc F/A-18E/F Super Hornet; Nguồn: naukatehnika.com
Nhiệm vụ kéo dài khoảng 4,5 giờ, và hai máy bay được kết nối “khô” và “ướt” nhiều lần, tổng thời gian hơn 10 phút, với tổng cộng 325 pound nhiên liệu được chuyển. Cột mốc quan trọng này diễn ra sau 25 chuyến bay T1, thử nghiệm cả bản thân phương tiện và các tính năng khí động học của nó, và mô phỏng tiếp nhiên liệu trên không bằng cách sử dụng các mẫu MQ-25 kỹ thuật số.
Chuyến bay đặt nền tảng cho việc tích hợp MQ-25A lên tàu sân bay, cho phép nâng cao khả năng phối hợp giữa UAV và máy bay có người lái. Theo nhà phát triển, MQ-25A T1 sẽ tiếp tục bay thử nghiệm trước khi được gửi đến Norfolk, Virginia, để thử nghiệm trên boong tàu sân bay của Hải quân Mỹ vào cuối năm nay, bao gồm thử nghiệm nâng tầm bay, thử nghiệm động cơ và trình diễn cất hạ cánh trên tàu sân bay lớp Nimitz.
Phó đô đốc Mike Shoemaker cho biết, MQ-25 có thể có bán kính hoạt động không tiếp nhiên liệu của Super Hornet từ 830 km, lên hơn 1.300 km. Mục tiêu của Hải quân đối với loại máy bay này là có thể cung cấp tổng cộng 15.000 lb (6.800 kg) nhiên liệu cho 4 đến 6 máy bay ở tầm bay 930 km.
Chuẩn Đô đốc Brian Corey - người phụ trách dự án - cho biết, MQ-25 sẽ tăng đáng kể tầm và thời gian hoạt động của máy bay trên tàu sân bay trong tương lai; tổng cộng, Hải quân Mỹ sẽ mua 72 chiếc MQ-25A với giá 1,3 tỷ USD; USS George H.W. Bush (CVN-77) sẽ là tàu sân bay đầu tiên được trang bị hệ thống điều khiển bay không người lái (UMCS) chịu trách nhiệm quản lý các máy bay UAV tiếp liệu./.
