Máy bay 'Ngày tận thế' E-4B của Mỹ hiếm hoi xuất hiện trong tình trạng 'trần trụi'

Toàn bộ thân máy bay bị lột sạch lớp sơn đặc trưng, thay vào đó là lớp mạ crôm kẽm màu xanh lá cây vốn được dùng để bảo vệ bề mặt kim loại.

Chiếc E-4B "trần trụi" được nhìn thấy rời sân bay quốc tế Meacham ở Fort Worth, Texas. (Nguồn: Tori Mae Fontana)

E-4B vốn được phát triển từ dòng Boeing 747-200, thường được gọi là "máy bay Ngày tận thế" bởi vai trò đặc biệt: trở thành sở chỉ huy trên không cho tổng thống và các quan chức quân sự cấp cao trong tình huống khủng hoảng nghiêm trọng, kể cả khi xảy ra chiến sự hạt nhân. Trên máy bay này, họ có thể duy trì chỉ huy quân đội, trong đó bao gồm khả năng ra lệnh tấn công hạt nhân nếu cần thiết.

Nhiếp ảnh gia hàng không Tori Mae Fontana đã ghi lại những bức ảnh hiếm hoi của chiếc E-4B khi nó cất cánh từ sân bay quốc tế Meacham (Fort Worth). Chuyến bay này mang mã hiệu Spice 98.

Máy bay E-4B với lớp sơn tiêu chuẩn. (Nguồn: DOD)

Fontana cho biết máy bay nhiều khả năng vừa rời cơ sở International Aerospace Coatings (IAC), nơi từng phụ trách sơn và bảo dưỡng E-4B theo hợp đồng với Boeing. Bà nhận định hợp đồng này có thể vẫn đang được thực hiện.

Trước khi sơn phủ, các máy bay thường được bọc bằng lớp crôm kẽm xanh lá cây để chống ăn mòn. Với E-4B, diện mạo thông thường của chúng là màu trắng chủ đạo, viền xanh dọc hai bên thân, kèm một dải xanh chạy từ mũi lên phía trên buồng lái.

Tuy nhiên, ngay cả trong tình trạng chưa sơn, E-4B vẫn rất dễ nhận diện nhờ "dấu hiệu đặc trưng": vòm thông tin vệ tinh khổng lồ (SATCOM) trên lưng, hàng loạt ăng-ten chuyên dụng, cùng hốc tiếp nhiên liệu trên không ở mũi.

Theo dữ liệu hành trình, chiếc E-4B mang số hiệu 73-1676 đã xuất hiện tại sân bay Kelly Field (San Antonio, Texas) từ tháng 9/2024. Trước đó, máy bay cũng được ghi nhận bay thử vào các ngày 23/8 và 28/8 với cùng mã hiệu Spice 98.

Kelly Field nằm cạnh căn cứ không quân Lackland, là nơi Boeing thực hiện bảo dưỡng lớn cho phi đội E-4B Nightwatch và cả hai chiếc VC-25A "Air Force One". Fontana cho rằng chiếc E-4B vừa xuất hiện ở Fort Worth có khả năng đang trên đường trở lại San Antonio để tiếp tục các hạng mục bảo trì.

Tầm quan trọng của phi đội E-4B

Đảm bảo tình trạng sẵn sàng của E-4B là nhiệm vụ sống còn, bởi đây là trung tâm của kế hoạch duy trì hoạt động liên tục của chính phủ Mỹ trong mọi kịch bản, kể cả tình huống xảy ra tấn công hạt nhân.

Thế nhưng, việc duy trì E-4B ngày càng khó khăn. Ba chiếc đầu tiên vốn là E-4A – phiên bản Trạm Chỉ huy trên không tiên tiến (AACP) được đưa vào biên chế từ thập niên 1970, sau đó nâng cấp lên cấu hình NAOC trong thập niên 1980. Đến nay, bốn chiếc E-4B đều đã quá già: chiếc 747-200 cuối cùng xuất xưởng năm 1987 và Boeing chính thức dừng sản xuất toàn bộ dòng 747 vào năm 2022. Hiện nay, rất ít 747-200 còn bay trên thế giới.

Không quân Mỹ đã bắt đầu chương trình mua sắm E-4C Survivable Airborne Operations Center (SAOC) để thay thế phi đội E-4B. Tập đoàn Sierra Nevada Corporation (SNC) đảm nhiệm việc cải hoán các khung thân 747-8 mua lại từ hãng Korean Air.

Cơ sở của SNC tại Dayton, Ohio đã bắt đầu tiến hành các chuyến bay thử nghiệm sớm nhằm giảm thiểu rủi ro, đảm bảo tiến độ bàn giao E-4C cho Không quân Mỹ. Dù vậy, thời điểm E-4C chính thức đi vào hoạt động vẫn chưa rõ ràng.

Hiện SNC đã mua năm chiếc 747-8, song theo nhiều báo cáo, Không quân Mỹ có thể cần tới 8–10 chiếc để đáp ứng yêu cầu.

Xuân Minh