Meta và Google đang dẫn trước trong lĩnh vực AR nhưng Apple vẫn là mối đe dọa tiềm tàng

Cách đây một thập kỷ, Apple bắt đầu phát triển công nghệ AR cho dự án ô tô tự lái của mình nhưng nó đã bị hủy bỏ vào năm ngoái. Ý tưởng ban đầu là kính chắn gió có thể hiển thị thông tin định vị, cảnh báo giao thông, hình ảnh từ camera và các dữ liệu khác khi ô tô tự di chuyển quanh thành phố. Apple thậm chí đã xây dựng một mô hình mô phỏng ý tưởng này tại văn phòng ở Thung lũng Silicon (Mỹ) và phát triển thành một nguyên mẫu hoạt động được, gây ấn tượng với các lãnh đạo.

Tuy nhiên, Apple nhanh chóng nhận ra rằng trải nghiệm giống trong phim Minority Report sẽ tiêu tốn quá nhiều năng lượng và quá đắt đỏ để tích hợp vào ô tô. Vì vậy, Apple chuyển hướng sang headset, có thể cung cấp dữ liệu tương tự trong một thiết kế nhỏ gọn hơn. Người ngồi trong ô tô chỉ cần đeo thiết bị này thay vì cần công nghệ được tích hợp vào kính chắn gió.

Headset là thiết bị đeo trên đầu, thường được sử dụng để nghe âm thanh (nhạc, cuộc gọi hoặc tiếng động từ game) và thu âm giọng nói thông qua micro đi kèm.

Ý tưởng về thiết bị đeo trong ô tô cũng không tiến xa. Thế nhưng, đội ngũ ô tô tại Apple đã đầu tư vào phát triển màn hình AR và sử dụng kính thực tế ảo (VR) để minh họa các khả năng của xe. Điều này cuối cùng dẫn đến việc Apple đã phát triển headset dành cho người tiêu dùng.

Lúc đó, Tim Cook (Giám đốc điều hành Apple) cho rằng kính VR quá tách biệt người dùng khỏi thực tế. Ông ưu tiên AR, công nghệ giữ người dùng trong thế giới thực, đồng thời hiển thị dữ liệu trên tầm nhìn của họ. Tuy nhiên, giấc mơ của Apple về một cặp kính AR nhẹ nhàng mà người dùng có thể đeo cả ngày vẫn còn xa vời.

Đó là lúc Mike Rockwell xuất hiện. Mike Rockwell, hiện đứng đầu bộ phận Vision Pro của Apple, đãtách nhóm phát triển AR và VR khỏi đơn vị ô tô. Mike Rockwell và nhóm của ông đã dành hai năm để tạo ra một nguyên mẫu kính kết hợp VR với AR theo cách mà Apple sau này gọi là điện toán không gian (spatial computing).

Đây là sự thỏa hiệp tuyệt vời: Người dùng không thực sự nhìn thấy thế giới thực xung quanh, nhưng camera chuyển tiếp của thiết bị khiến họ cảm giác như vậy. Dự án được phê duyệt và Apple đã chi hàng tỉ USD để phát triển thiết bị này, đồng thời tiếp tục làm việc để biến kính AR thực sự thành hiện thực. Kết quả là kính thực tế hỗn hợp Vision Pro ra mắt cách đây hơn một năm.

Apple ban đầu hy vọng sẽ ra phát hành kính AR như một sản phẩm tiếp nối Vision Pro, nhưng những thách thức kỹ thuật quá lớn. Sản phẩm này vẫn còn rất xa vời và Apple vẫn đang nghiên cứu các công nghệ cơ bản.

Các đối thủ của Apple như Meta Platforms và Google đã vượt lên trước trong cuộc đua AR. Năm ngoái, Meta Platforms đã giới thiệu nguyên mẫu kính AR, còn Google đang hợp tác với Samsung để phát triển các thiết bị thế hệ tiếp theo. Meta Platforms cũng đạt được thành công với kính thông minh Ray-Ban, không có màn hình nhưng có thể quay video và thực hiện cuộc gọi.

Trong khi đó, Vision Pro bị coi là một thất bại của Apple, do thiết kế cồng kềnh và giá đến 3.500 USD. Tuy nhiên, không thể xem nhẹ khả năng đổi mới của Apple. Việc phát triển màn hình AR vẫn đang được tiếp tục tại cơ sở bí mật ở thành phố Santa Clara (bang California, Mỹ), gần trụ sở chính ở Cupertino.

Dù có đợt cắt giảm nhân sự tại đây vào năm ngoái, khi Apple hủy kế hoạch tự sản xuất màn hình đồng hồ thông minh, công ty vẫn giữ lại một số nhân viên nghiên cứu AR, cùng cơ sở sản xuất để phát triển và thử nghiệm các màn hình tương lai.

Nhu cầu quá thấp với Vision Pro chỉ khiến Apple càng tin rằng kính AR là định dạng ưu việt hơn. Tuy nhiên, các giám đốc tham gia dự án không nghĩ rằng sản phẩm sẽ sẵn sàng trong 3 năm tới hoặc lâu hơn. Trong thời gian chờ đợi, Apple dự kiến phát hành các thiết bị theo phong cách Vision Pro, với hy vọng giá rẻ hơn và hấp dẫn hơn với người tiêu dùng.

Trong khi phát triển công nghệ AR cho các thiết bị tương lai, Apple đang tiến hành nghiên cứu về người dùng tại văn phòng để đánh giá sự hấp dẫn của các tính năng và giao diện. Apple đã làm việc trên một phiên bản visionOS, hệ điều hành của Vision Pro, có thể chạy trên kính AR.

Họ cũng đang khám phá các loại thiết bị đeo khác, gồm một sản phẩm cạnh tranh với kính Ray-Ban của Meta Platforms và thậm chí cả AirPods có tích hợp camera.

Câu hỏi hiện nay là liệu các đối thủ có đang vượt xa Apple? Nguyên mẫu kính AR của Meta Platforms có tên Orion dự kiến đặt nền móng cho sản phẩm thương mại vào năm 2027.

Mark Zuckerberg, Giám đốc điều hành Meta Platforms, cầm nguyên mẫu kính Orion - Ảnh: Bloomberg

Hệ điều hành mới Android XR của Google được kỳ vọng sẽ thúc đẩy làn sóng headset và kính thực tế hỗn hợp, với Samsung là đơn vị đầu tiên phát hành thiết bị.

Khi Mark Gurman (cây viết nổi tiếng trên tờ Bloomberg) thử nghiệm Android XR vào tháng 12.2024 tại trụ sở Google, công ty đã giới thiệu một số nguyên mẫu kính có và không có màn hình. Các nguyên mẫu kính này khá hoàn thiện, nhưng chưa thể ra thị trường cho đến khi công nghệ màn hình được cải thiện và chi phí giảm xuống. Một vấn đề khác cần giải quyết là thời lượng pin.

Meta Platforms, Google và Samsung cũng không chậm chân trong việc phát triển các thiết bị VR và thực tế hỗn hợp. Meta đang làm việc trên kính VR Quest 4, cũng như một mẫu cao cấp mới có thể trở thành sản phẩm kế nhiệm của kính thực tế hỗn hợp Quest Pro. Trong khi đó, Samsung đã giới thiệu phần cứng cho kính thực tế hỗn hợp Moohan tại sự kiện Unpacked tuần trước.

Trong các cuộc phỏng vấn, lãnh đạo Samsung và Google gợi ý rằng chiếc kính này sẽ rẻ hơn Vision Pro và dự kiến ra mắt vào năm 2025. Các công ty này sẽ không phải chia sẻ ánh đèn sân khấu với Apple, vì nhà sản xuất iPhone không có khả năng phát hành thiết bị mới đáng chú ý nào vào năm 2025.

Thế nhưng, cuộc đối đầu thực sự sẽ đến trong những năm tới, khi kính AR được tinh chỉnh đủ để thay thế smartphone. Có thể tưởng tượng một tương lai nơi mọi người sử dụng kính thông minh như thiết bị di động chính và dùng kính thực tế hỗn hợp hoặc VR chơi game hoặc cho các tác vụ tính toán. Trong tầm nhìn đó, các thiết bị đeo sẽ thay thế cả điện thoại và laptop — những thị trường trị giá hàng trăm tỉ USD.

Với những gì đang đặt cược, Apple không thể đứng ngoài cuộc quá lâu. Thế nhưng, Apple có tiền lệ thâm nhập thị trường đã định hình và đánh bại đối thủ nhờ thiết kế vượt trội cùng sự tích hợp phần cứng - phần mềm tinh tế. Chiến lược mà Apple áp dụng đã thành công với smartphone và đồng hồ thông minh có thể sẽ hiệu quả một lần nữa.

Sơn Vân