Miến dong Bắc Kạn 'đặt chân' vào thị trường Tây
Sản phẩm miến dong của tỉnh Bắc Kạn trước đây ít được người tiêu dùng biết đến, cho tới khi trở thành một trong những sản phẩm nổi bật trong Chương trình 'Mỗi xã một sản phẩm' (OCOP) của tỉnh Bắc Kạn đạt chất lượng 4 sao.
Cũng từ đây, những sản phẩm từ cây dong riềng không chỉ được người tiêu dùng trong nước biết đến mà còn được xuất khẩu sang Cộng hòa Séc. Theo bà Nguyễn Thị Hoan, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Tài Hoan (thôn Chè Cọ, xã Côn Minh, huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn): Với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng thuận lợi cho việc trồng cây nguyên liệu, nghề làm miến dong tại huyện Na Rì đã có từ những năm 60 của thế kỷ trước. Để giữ gìn và phát huy nghề truyền thống đó, năm 2018, HTX Tài Hoan được thành lập và liên kết với 5 vùng nguyên liệu tại địa phương là các xã: Cư Lễ, Xuân Dương, Đổng Xá, Quang Phong và Côn Minh. HTX cũng đã nghiên cứu để đưa ra quy trình trồng dong riềng đơn giản nhất cho bà con nhưng vẫn bảo đảm chất lượng, an toàn cho người tiêu dùng.
Bà Nguyễn Thị Hoan giới thiệu sản phẩm miến dong trước khi xuất khẩu sang Cộng hòa Séc.
Theo đánh giá của các chuyên gia, củ dong riềng có rất nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, đặc biệt là đối với những bệnh nhân tiểu đường, vì loại củ này chứa ít tinh bột, không chứa cholesterol. Ngoài ra, củ dong riềng còn có tính mát, nhiều chất xơ, không chứa chất béo và bổ sung ít calo, là thực phẩm thích hợp để sử dụng trong quá trình giảm cân. Tiềm năng là vậy nhưng bao lâu nay, củ dong riềng Bắc Kạn ít được chú ý, cho tới khi tiềm lực kinh tế của nó được đánh thức. Tiêu biểu là sản phẩm miến dong Tài Hoan của HTX Tài Hoan được người tiêu dùng đánh giá cao về chất lượng bởi sợi miến thơm, dai, giòn, phù hợp với nhiều đối tượng.
Để quản lý tốt các vùng nguyên liệu, các thành viên trong HTX Tài Hoan thường xuyên sát sao hướng dẫn các hộ dân làm đúng quy trình từ khâu chọn đất, chọn giống đến khâu thu hoạch. Các hộ dân trong mỗi vùng nguyên liệu cũng tham gia quá trình kiểm tra, giám sát, học hỏi lẫn nhau về kỹ thuật trồng dong riềng, từ đó cho ra những sản phẩm chất lượng hơn. Chị Nguyễn Thị Mai, thành viên HTX Tài Hoan, đồng thời cũng là một trong những hộ gia đình tham gia trồng dong, cho biết: Trước đây, gia đình chị trồng dong riềng theo phương pháp truyền thống nên năng suất không cao. Từ khi được HTX hướng dẫn trồng theo phương pháp hữu cơ, gia đình chị cùng các hộ dân khác đã nắm được kiến thức cơ bản. Là một loại cây dễ trồng, không mất nhiều công chăm sóc, lại được HTX cam kết bao tiêu nên thu nhập của các hộ gia đình cũng ổn định hơn.
Theo đó, doanh thu năm 2019 của HTX Tài Hoan ước đạt 8 tỷ đồng. HTX đã ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm đối với các vùng nguyên liệu, với giá thu mua được cam kết thấp nhất là 1.500 đồng/kg và sẽ điều chỉnh theo giá thị trường. Năm 2019, giá thu mua được HTX điều chỉnh từ 2.200 đến 2.400 đồng/kg. HTX từng thu mua dong riềng của bà con với giá cao nhất đạt 3.300 đồng/kg. Đến mùa thu hoạch, bà con chỉ cần mang dong riềng đến các điểm tập kết, HTX có xe tải đến tận nơi vận chuyển. Tại nhà xưởng đã được khử khuẩn, các khâu sản xuất miến dong đều tuân thủ nghiêm ngặt quy định về vệ sinh, an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, công suất sản xuất miến dong của nhà xưởng vẫn còn khá khiêm tốn, chỉ khoảng 600kg/ngày. HTX đang tiến hành mở rộng quy mô, xây dựng thêm nhà xưởng trên diện tích 6.000m2, dự kiến vào năm 2021 sẽ cho công suất từ 1 đến 2 tấn miến mỗi ngày. Hiện HTX Tài Hoan tạo công ăn việc làm ổn định cho khoảng 20 lao động địa phương với thu nhập bình quân là 6 triệu đồng/tháng, chưa kể các hộ dân trong 5 vùng nguyên liệu.
Thời gian đầu, HTX gặp rất nhiều khó khăn trong việc quảng bá thương hiệu ra nước ngoài, nhưng nhờ lãnh đạo tỉnh Bắc Kạn thông qua chuyến công tác, xúc tiến thương mại ở nước ngoài, sản phẩm miến dong Tài Hoan được giới thiệu, quảng bá. Nhờ đó, người tiêu dùng ở Cộng hòa Séc biết tới sản phẩm miến dong của HTX Tài Hoan và sản phẩm này đã được “xuất ngoại” sang thị trường trên. Đối tác nhập khẩu là doanh nghiệp của Cộng hòa Séc yêu cầu trực tiếp khảo sát vùng nguyên liệu, lấy mẫu và kiểm nghiệm... Sản phẩm miến dong của HTX được đánh giá cao vì sử dụng nguyên liệu hoàn toàn tự nhiên, sản xuất không sử dụng chất phụ gia...
Hiện nay, sản phẩm miến dong của HTX Tài Hoan đang được bày bán tại chuỗi siêu thị Big C toàn miền Bắc và một số đại lý, nhà phân phối thực phẩm sạch khác trên toàn quốc.
