Miễn học phí - 'bước ngoặt lịch sử' (Bài 1): Niềm vui mới
Niềm vui này không nói hết được bằng lời. Và không chỉ niềm vui mà cả sự tự hào như Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã nhấn mạnh: 'Đây là một quyết định lịch sử chưa từng có. Trên thế giới, thống kê chỉ khoảng hơn 30 nước có chính sách này'.
Nghị quyết 217 thể hiện tính ưu việt trong chính sách giáo dục của Việt Nam.
Nhân lên giá trị...
Một chính sách mang tính nhân văn sâu sắc, chính sách của “ý Đảng, lòng dân”. Hòa chung niềm vui lớn, đối với tỉnh Thanh Hóa nói riêng, sẽ có khoảng hơn 900.000 học sinh công lập từ bậc mầm non đến THPT được miễn học phí trong năm học 2025-2026. Miễn học phí, phụ huynh bớt lo toan, giáo viên thêm động lực, học sinh yên tâm đến trường...
“Hôm các cô giáo về điều tra phổ cập giáo dục ở thôn cũng đã thông báo việc miễn học phí, gia đình mừng quá” hay “dù nhiều, dù ít, cứ được miễn là vui rồi, được bao nhiêu quý bấy nhiêu”... Những cảm xúc của niềm vui, trước một “bước ngoặt” lớn... Đúng là, “được bao nhiêu quý bấy nhiêu”, nhất là với những gia đình khó khăn thì 3 từ “miễn học phí” càng nhân lên giá trị...
Chuyện về một gia đình khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở thôn 2, xã Thọ Bình. Hai vợ chồng là công nhân giày da và có 3 người con đang theo học ở 3 cấp: mầm non, TH và THCS. Người chồng 4 năm nay lại đang điều trị sỏi thận nên ảnh hưởng không nhỏ đến kinh tế gia đình. Người mẹ là Phạm Thị Hiền đã tâm sự, rằng: “Cũng may là ở những năm học trước, các nhà trường rất tạo điều kiện cho gia đình trong việc đóng học phí, đó là khi gần hết học kỳ II, chúng tôi mới gửi được tiền học”.
Là câu chuyện về Hoàng Gia Minh, một học sinh xuất sắc ở lớp 11B2, Trường THPT Tô Hiến Thành (phường Hạc Thành). Hoàn cảnh khó khăn của Gia Minh, ai cũng biết. Mẹ Minh bị bệnh hiểm nghèo, hiện đang điều trị trong Nam. Bố Minh cũng phải xin nghỉ việc để chăm vợ. Còn Minh sống ngoài này với ông bà nội đã hơn 80 tuổi. Minh kể lại: “Hôm trước, khi biết được thông tin miễn học phí, em đang định điện báo tin cho bố mẹ thì ở trong Nam bố cũng gọi ra thông báo. Nhà em ai cũng vui. Trước, em chỉ có thể đóng học phí theo tháng, cũng có tháng bố gửi tiền ra nhưng tháng nào bố không gửi được thì bà nội lại trích lương hưu đóng cho em. Vì bố ở trong Nam cũng đang phải lo tiền chữa bệnh cho mẹ”.
Hoàng Gia Minh, học sinh lớp 11B2, Trường THPT Tô Hiến Thành nhận danh hiệu học sinh xuất sắc tại Lễ tổng kết năm học 2024-2025.
Câu chuyện của gia đình em Lê Viết Ngọc Tú, học sinh Trường THPT Lê Văn Hưu (xã Thiệu Trung). Bố Tú mất cách đây 10 năm. 10 năm qua, mình mẹ nuôi 2 anh em Tú. Anh trai hiện đang là sinh viên năm cuối Học viện Kỹ thuật mật mã còn Tú năm nay lên lớp 11. Cuộc sống của 3 mẹ con nhờ vào mấy sào ruộng và tiệm sửa quần áo. Và như chia sẻ của chị Thiều Thị Hằng, mẹ em Tú, thì: “1 tháng, tiền học phí của 2 con hết gần 3 triệu. Đối với cháu đầu, gia đình cũng đang vay Ngân hàng Chính sách xã hội để đóng học phí. Cháu thứ hai thì tôi xin nhà trường cứ 3 tháng đóng một lần”.
Từ những câu chuyện trên để thấy rằng, đối với những gia đình có hoàn cảnh khó khăn, họ sẽ không có điều kiện để đóng học phí một lần mà phải chia thành nhiều lần, thậm chí có gia đình, giáo viên phải bỏ tiền ra đóng hộ nhưng khi kết thúc năm học, tiền cũng chưa có mà trả.
Nhìn lại...
Các khoản đóng góp đầu năm học, trong đó có học phí, bao giờ cũng là nỗi lo đối với nhiều gia đình, đặc biệt gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Riêng về khoản học phí, tại tỉnh Thanh Hóa, từ năm học 2024-2025 trở về trước, tùy theo từng vùng, từng cấp học mà học phí được đóng với mức từ 25.000 đồng đến 195.000 đồng/tháng. Và nếu tính ở mức học phí 25.000 đồng/tháng thì tổng mức đóng cho cả năm học là 225.000 đồng. Đối với những gia đình đông con, kinh tế lại hạn hẹp ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi, để đóng được số tiền này cũng không đơn giản.
Trong khi đó, việc hoàn thành các khoản đóng góp ở từng lớp học lại được xem là một trong những tiêu chí bình xét thi đua cuối năm. Vậy nên, từ những khoản đóng góp này mà có thể gây khó cho không chỉ phụ huynh mà cả giáo viên chủ nhiệm.
- Theo ước tính của Chính phủ, mỗi năm, cả nước có khoảng 23 triệu trẻ mầm non và học sinh phổ thông.
- Tổng kinh phí để thực hiện chính sách miễn, hỗ trợ học phí từ năm học 2025-2026 là khoảng 30.600 tỷ đồng.
Gần 20 năm công tác tại Trường THPT Lê Văn Hưu (xã Thiệu Trung), thầy giáo Nguyễn Phi Tuấn, giáo viên chủ nhiệm lớp 11B1 đã gặp không ít những trường hợp học sinh có hoàn cảnh khó khăn dẫn đến chậm trễ các khoản đóng góp, nhất là học phí. Tuy nhiên, theo thầy Tuấn, điều quan trọng nhất là không gây áp lực cho học sinh, không thể đẩy các em đến việc vì xấu hổ chưa đóng được tiền mà phải nghỉ học... “Chúng tôi không quá nặng thành tích về việc hoàn thành các khoản đóng góp hay không”. Thầy Tuấn nói. “Bản thân tôi cũng nhiều lần được tài vụ trao đổi về việc, khi lớp vẫn còn một số trường hợp chưa đóng đủ học phí... Khi tài vụ đưa danh sách thì tôi hiểu được ngay vì sao những trường hợp đấy lại chậm trễ. Điều cần thiết nhất đối với giáo viên chủ nhiệm là phải nắm được lý lịch, hoàn cảnh của học sinh để từ đó có cái nhìn thông cảm và chia sẻ hơn. Khi tài vụ trao đổi thì tôi đã gặp riêng các em nhưng không phải để thúc ép mà là hỏi thăm tình hình, tìm cách tháo gỡ... Nhà trường luôn linh động trong việc đóng góp, nhất là đối với vấn đề học phí. Phụ huynh có thể đóng theo tháng, theo quý, thậm chí đóng vào cuối năm học”.
Và không dừng ở đây, có một số nhà trường, giáo viên chủ nhiệm còn đứng ra đóng hộ tiền cho phụ huynh. Chia sẻ của một giáo viên mầm non trên địa bàn huyện Hậu Lộc (cũ). Cô cho biết: "Trước đây, có một số gia đình khó khăn do không có tiền đóng góp nên tạm thời cho con nghỉ học. Trước tình hình trên, giáo viên lại phải vào nhà động viên để đưa các em ra lớp. Thông cảm điều kiện gia đình, không chỉ tôi mà một số giáo viên khác đã đóng hộ tiền học phí, tiền ăn trưa...".
Đó là câu chuyện của những năm học trước, còn từ năm học này, phụ huynh yên tâm, giáo viên yên tâm vì một quyết sách lịch sử - quyết sách miễn học phí.
