Miễn học phí - 'bước ngoặt lịch sử' (Bài 2): Đường đến trường rộng mở

Trường Mầm non Thọ Sơn (xã Thọ Bình) trao quà cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn.

1. Phó hiệu trưởng Trường Mầm non Thọ Sơn (xã Thọ Bình) là cô giáo Lê Thị Loan đã rất phấn chấn khi chia sẻ về công tác điều tra phổ cập giáo dục năm học 2025-2026. Năm học này, ở nhóm trẻ từ 18 - 36 tháng tuổi, nhà trường đã vận động được 50 trẻ ra lớp, gấp đôi so với năm học trước. “Chính xác hơn là không phải vận động mà các gia đình đã “xung phong”. Mọi năm, công tác phổ cập ở nhóm tuổi này vô cùng khó nhưng khi được thông tin về miễn học phí, ai cũng hồ hởi, phấn khởi nên họ đã không ngần ngại đăng ký cho con ra lớp”, Phó hiệu trưởng Lê Thị Loan, cho biết.

Trong số 50 trẻ ở độ tuổi 18 - 36 tháng tuổi được vận động ra lớp trong năm học này ở Trường Mầm non Thọ Sơn thì có tới 50% số trẻ ở thôn 8. Đây là thôn có nhiều nhất đồng bào dân tộc Thái và Mường sinh sống. Cô giáo Hà Thị Tâm, giáo viên chủ nhiệm lớp A3, nhóm trẻ 5 - 6 tuổi đồng thời là người được phân công trực tiếp điều tra phổ cập giáo dục ở thôn 8, cho biết thêm: “Điều tra ở thôn này rất vất vả, đường sá thì xa xôi, lầy lội, trong khi đó, điều kiện kinh tế của bà con còn nhiều khó khăn. Những năm trước, tôi đến vận động trẻ ra lớp, phần lớn phụ huynh ai cũng lắc đầu, họ bảo tiền đâu mà cho con học. Vậy mà năm nay, khi có thông tin miễn học phí là bà con hợp tác ngay”.

Gia đình anh Bùi Văn Thành là một trong số những gia đình ở thôn 8 có con lần đầu tiên đi học tại Trường Mầm non Thọ Sơn. Ở năm học trước, mặc dù giáo viên đã đến nhà vận động đưa 2 con ra lớp nhưng vợ chồng anh Thành từ chối. Trái ngược với năm ngoái, năm nay, vợ chồng anh đã rất vui vẻ. Anh nói: “Không có chế độ thì không đi đâu. Nhà đang còn khó lắm. Năm nay có chế độ thì đồng ý. Tôi xin “xung phong” cho 2 con ra lớp".

Khi kinh tế eo hẹp đã khiến cuộc sống thêm chật chội, tù túng. Ở trong hoàn cảnh đấy, có thể bố mẹ vẫn khao khát cho con được bằng bạn bè và những đứa con của họ cũng cháy bỏng mơ ước được đến trường. Thì nay, ước mơ đã thành hiện thực. Đường đến trường đã càng... rộng mở.

Lại nhớ chia sẻ của Phó hiệu trưởng Trường Mầm non Thọ Sơn, cô giáo Lê Thị Loan, rằng: “Miễn học phí không chỉ mang đến niềm vui mà còn tạo cho chúng tôi sự tự tin khi năm học này, công tác phổ cập giáo dục đạt kết quả khả quan hơn mọi năm. Miễn học phí, học sinh hân hoan, phụ huynh phấn chấn... Một năm học mà chắc chắn sẽ mang đến nhiều khởi sắc”.

2. Đối với tỉnh Thanh Hóa, nếu đặt phép tính cho bài toán miễn học phí thì mỗi học sinh sẽ không phải đóng từ 225.000 đồng - 1.080.000 đồng/năm học. Trước đó, học sinh THCS và THPT cũng không còn phải đóng tiền học thêm trong nhà trường kể từ ngày 14/2/2025 theo Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT. Về vấn đề này, ông Lê Viết Trung, Hiệu trưởng Trường THCS Mậu Lâm (xã Mậu Lâm) đã thẳng thắn nhìn nhận: “Không còn đóng tiền học thêm, miễn hoàn toàn học phí thì mỗi học sinh của nhà trường sẽ giảm được khoảng 1,5 triệu đồng/năm. Thực tế, cứ vào đầu năm học, nặng gánh nhất vẫn là học phí của học thêm. Năm nay, bước vào năm học mới, không khí rất nhẹ nhàng, tâm thế phấn khởi vì tính ra, giờ học sinh chỉ còn đóng khoảng 200 nghìn đồng phục vụ cho chính các em thôi, là tiền gửi xe, nước uống... Bản thân giáo viên cũng đỡ áp lực vì không còn phải “đòi nợ” tiền học phí, tiền học thêm của học sinh, không còn lo không hoàn thành nhiệm vụ...”.

Miễn học phí là bước tiến quan trọng, bảo đảm công bằng trong giáo dục.

Miễn hoàn toàn học phí, ngỡ là vui nhưng xem ra có một số trường hợp lại đan xen lo lắng. Đó là câu chuyện ở một ngôi trường mầm non thuộc một xã đã thoát khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn của Thanh Hóa. “Thoát” nhưng thực tế, đời sống của một bộ phận người dân nơi đây vẫn còn khó khăn.

Trước đó, khi xã này đang thuộc xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển và hải đảo thì ở trường mầm non chỉ có nhóm mẫu giáo được hỗ trợ tiền ăn bán trú và chi phí học tập còn nhóm nhà trẻ thì không được hưởng những chế độ này. Mới đây, khi được đưa ra khỏi danh sách xã đặc biệt khó khăn thì chế độ cho nhóm mẫu giáo cũng không còn.

Nhưng... “mất" cái này thì lại được cái kia, “mất” tiền hỗ trợ bãi ngang thì lại được miễn hoàn toàn học phí. Tuy nhiên, như chia sẻ của lãnh đạo nhà trường thì “mất” tiền hỗ trợ bãi ngang là 2.790.000 đồng/học sinh/năm học, còn được tiền học phí là 720.000 đồng/học sinh/năm học. Lãnh đạo nhà trường cho biết: “Vì đời sống khó khăn nên trước đây khi còn chế độ bãi ngang, nhiều phụ huynh phải chờ tiền hỗ trợ thì mới có tiền đóng học phí và một số khoản khác cho con. Tính ra, thì sau khi trừ các khoản phải đóng góp, phụ huynh vẫn còn tiền mang về. Năm trước, cắt chế độ từ học kỳ II và dù cắt thì vẫn có học kỳ I hỗ trợ nhưng năm học này là năm đầu tiên cắt hoàn toàn nên số tiền “âm” hơn 2.000.000 đồng, có thể sẽ khó khăn với một bộ phận người dân... Học phí giờ không còn phải đóng thì lại đến các khoản khác lại phải lo...”.

Bài và ảnh: NINH NGHI