Minh bạch và trách nhiệm giải trình trong chi tiêu công
Vừa qua, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Thanh Hóa đã ra thông báo kết quả xem xét, xử lý kỷ luật đảng đối với Ban Thường vụ Huyện ủy Yên Định và hàng loạt quan chức, nguyên quan chức, lãnh đạo. Tổng cộng, có đến 9 quan chức, nguyên quan chức bị kỷ luật với các nguyên bí thư, chủ tịch huyện.
Sự vụ Yên Định đã thành bia miệng, gây xôn xao dư luận thời gian qua: Suốt nhiều năm, nhiều nhiệm kỳ, Huyện ủy và UBND huyện Yên Định đã chi tiêu vô tội vạ, không đúng nguyên tắc tài chính, khiến cả huyện ủy, ủy ban lâm vào cảnh nợ nần chồng chất với số tiền lên tới 50 tỷ đồng. Hầu hết số nợ lại là nợ ăn uống, tiếp khách, mua sắm… với các chủ nợ lại chính những người lao động trong cơ quan, và các nhà hàng trên địa bàn…
Câu chuyện này có lẽ còn kéo dài bởi với số tiền lớn chừng ấy thì không thể là vài chuyện kỷ luật là xong, còn phải xem xét truy tố nếu vi phạm các nguyên tắc tài chính, bồi hoàn thiệt hại cho nhà nước… Nhưng đằng sau câu chuyện này là vấn đề đặt ra về trách nhiệm giải trình trong chi tiêu công. Bản chất của chi tiêu công, trong đó có “chi thường xuyên” - là chi ngân sách nhà nước, chi bằng tiền thuế của dân mà một trong những yếu tố không thể thiếu là sự minh bạch và trách nhiệm giải trình. Như sự vụ ở Yên Định, chi tiêu vô tội vạ, toàn vào việc mua sắm, ăn uống... qua thời gian rất dài, lại chỉ được bị phát hiện khi chủ nợ mang sổ tới cửa công mà đòi. Bản chất câu chuyện “chi tiêu vô tội vạ” ở Yên Định là không một người dân đóng thuế nào biết, dù đó là chi tiêu từ thuế của dân; cho tới khi “con nợ” vác sổ gõ cửa công đường. Có thể trong các báo cáo tài chính hằng năm đều công khai nhưng còn thiếu sự minh bạch, trách nhiệm giải trình đầy đủ mà chỉ làm qua qua, đối phó cho đúng quy định.
Do vậy, muốn không còn những “chúa Chổm” như ở Yên Định thì rõ ràng việc chi tiêu công phải được công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình, cùng đó là sự giám sát chặt chẽ của cả hệ thống chính trị, toàn xã hội và người dân trong chi tiêu công.
