Mở lối phát triển kinh tế cho đồng bào vùng biên từ nuôi gà bản địa

Đàn gà đen bản địa thích nghi tốt với khí hậu sương mù, lạnh giá quanh năm, trở thành lợi thế phát triển kinh tế vùng cao.

KHỞI NGHIỆP TỪ 8 CON GÀ GIỐNG ĐẾN SẢN PHẨM OCOP

Bản Khằm nằm cheo leo bên những triền núi Trung Lý. Tại Nhà văn hóa bản, người dân trong bản tập trung họp bàn luận chuyện mùa vụ. Anh Giàng A Vành rời cuộc họp để dẫn tôi đến thăm khu chăn nuôi gà đen của gia đình.

Chia sẻ về hành trình khởi nghiệp từ giống gà đen bản địa của mình, anh Vành cho biết “trước đây, bà con chỉ nuôi gà để ăn, giống quý dần mất đi. Tôi nghĩ, sao không nhân giống để vừa giữ bản sắc, vừa phát triển chăn nuôi, làm kinh tế?”. Gà Mông có bộ lông đen tuyền, thịt thơm và ngọt, lại chịu lạnh tốt – rất hợp với khí hậu sương mù quanh năm ở Trung Lý. Câu chuyện khởi nguồn từ suy nghĩ giản dị ấy, nhưng lại mở ra hướng phát triển mới cho cả bản làng bản.

Những năm 2020, khi Nghị quyết của Chi bộ bản Khằm nhấn mạnh việc bảo tồn và phát huy giống vật nuôi bản địa, anh Vành bắt tay vào nhân giống gà đen Mông với khởi nghiệp từ 6 con mái và 2 con trống.

Gia đình anh Giàng A Vành, chị Thao Thị Chá xã Trung Lý nuôi gà đen bản địa quy mô lớn.

Một năm sau, đàn gà đã nhân lên 30 con. Lứa gà đầu tiên bán ra thị trường đạt 200.000 đồng/kg, mang lại khoản thu nhập bất ngờ cho gia đình. “Từ chỗ chỉ nghĩ giữ giống, tôi thấy rõ gà Mông hoàn toàn có thể thành hàng hóa”, anh kể.

Tin lan nhanh, bà con trong bản kéo đến xem, rồi học cách nuôi. Anh Vành vừa bán gà thương phẩm vừa cung cấp gà giống, duy trì đều đặn 200–300 con mỗi lứa. Đến năm 2024, anh đứng ra thành lập Tổ hợp tác chăn nuôi gà Mông bản địa.

Đặc biệt khi sản phẩm gà đen chính thức được công nhận OCOP 3 sao là niềm tự hào không chỉ của riêng gia đình anh mà còn của đồng bào Mông trên đất Mường Lát cũ. Hiện nay, đàn gà của tổ hợp tác đã vượt 5.000 con, đem lại nguồn thu ổn định, tạo việc làm cho nhiều hộ liên kết.

“HẠT NHÂN” LIÊN KẾT, HÌNH THÀNH VÙNG NUÔI TẬP TRUNG, XÂY DỰNG THƯƠNG HIỆU

Trong câu chuyện với tôi, ông Trần Văn Thắng, Chủ tịch UBND xã Trung Lý khẳng định: “Từ nuôi nhỏ lẻ, người Mông ở bản Khằm nay đã liên kết sản xuất, cho ra sản phẩm OCOP đầu tiên của đồng bào Mông trên địa bàn. Đây là bước ngoặt quan trọng, khẳng định tinh thần tự lực, tự cường của bà con trong phát triển kinh tế”.

Ông Thắng cho biết thêm, gia đình anh Vành là hạt nhân, liên kết với nhiều hộ trong xã để hình thành vùng nuôi tập trung. Gà đen Mông tỏ ra vượt trội so với các giống khác: khỏe mạnh, thích nghi tốt với sương mù, mưa lạnh.

“Lúc đầu bà con chỉ nghĩ giữ giống, sau thấy gà bán được giá, nhiều hộ tiến bộ đến học hỏi, cùng nhau mở rộng mô hình. Đến nay, gà đen không chỉ giúp nhiều gia đình thoát nghèo mà còn đặt nền móng xây dựng thương hiệu sản phẩm vùng cao”, ông Thắng nói.

Anh Giàng A Vành kiểm tra, chăm sóc gà giống.

Điều quan trọng hơn, theo ông, mô hình này đã thay đổi tư duy sản xuất của đồng bào. Thay vì tự cung tự cấp, người dân đã biết liên kết, biết xây dựng thương hiệu và nghĩ xa hơn tới thị trường.

“Ngày trước, quanh năm lo đủ cái ăn đã vất vả, nay nhờ đàn gà, gia đình có của ăn của để, con cái được đi học. Quan trọng nhất là bà con tin vào việc làm ăn tập thể, cùng nhau giữ giống quý của tổ tiên” anh Vành trải lòng.

Từ câu chuyện gà đen bản Khằm, có thể thấy rõ hiệu quả của chính sách phát triển vùng đồng bào Mông mà tỉnh Thanh Hóa đã kiên trì thực hiện. Từ nguồn vốn hỗ trợ, sự đồng hành của chính quyền và quyết tâm của người dân, vùng đất biên cương này đang từng ngày thay da đổi thịt.

Đàn gà đen khỏe mạnh đang mải miết kiếm ăn dưới chân đồi

Ông Thắng nhìn nhận: “Mô hình chăn nuôi gà đen bản địa Mông ở Trung Lý thành công ngoài mong đợi. Điều này cho thấy, nếu có liên kết, có sự hỗ trợ đúng hướng, thì ngay cả ở nơi biên viễn còn nhiều khó khăn, bà con vẫn có thể vươn lên, thoát nghèo, thậm chí làm giàu trên chính mảnh đất quê hương mình”.

Chia tay bản Khằm, trong ánh mắt của anh Vành có niềm tự hào xen lẫn kỳ vọng. Anh bảo, đây không chỉ là “đàn gà của bản” mà còn là sự khẳng định về sự thay đổi trong tư duy làm kinh tế của người Mông.

Hành trình từ 8 con gà giống đến thương hiệu OCOP là minh chứng cho việc, chỉ cần dám nghĩ, dám làm, biết tận dụng lợi thế bản địa, thì sản phẩm tưởng chừng nhỏ bé cũng có thể trở thành chìa khóa thoát nghèo bền vững.

Ở vùng đất Trung Lý, đồng bào Mông đang viết tiếp câu chuyện làm giàu từ chính sản vật của mình. Và trong câu chuyện ấy, người ta sẽ còn nhắc nhiều về ông Giàng A Vành– người đã “đánh thức” giống gà đen bản địa để mở lối cho kinh tế vùng biên phát triển.

Nguyễn Thuấn