Mở tầm nhìn hướng biển

Sáng 1-10, Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh (UEH) phối hợp với UBND tỉnh Khánh Hòa và các đối tác tổ chức Hội thảo quốc tế “Tương lai đại dương: Công nghệ thông minh và cuộc sống vùng biển bền vững”. Dự hội thảo có đồng chí Lê Huyền - Phó Chủ tịch UBND tỉnh; Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đông Phong - Chủ tịch Hội đồng UEH; Giáo sư, Tiến sĩ Sử Đình Thành - Giám đốc UEH; gần 100 nhà khoa học, chuyên gia, học giả đến từ Mỹ, Hàn Quốc, Ý, Malaysia, Singapore và đại diện các sở, ban, ngành của tỉnh.

Tiềm năng lớn

Tỉnh Khánh Hòa có vị trí chiến lược quan trọng, cửa ngõ ra Biển Đông, với gần 500km bờ biển và hơn 200 hòn đảo. Về hạ tầng, tỉnh có hệ thống giao thông đồng bộ, các cảng nước sâu có khả năng tiếp nhận tàu lớn đến 300.000 tấn, tạo ưu thế vượt trội về logistics và vận tải biển. Hiện nay, tỉnh phát triển mạnh du lịch biển, đảo tại các khu vực vịnh nổi tiếng như: Nha Trang, Vân Phong, Cam Ranh, Vĩnh Hy. Bên cạnh đó, Khánh Hòa còn được biết đến là trung tâm sản xuất muối, tôm giống, yến sào lớn nhất cả nước, đồng thời có nền tảng vững chắc về nghề cá, nuôi trồng xa bờ và chế biến thủy sản giá trị cao; trung tâm đóng tàu, sửa chữa tàu biển lớn của cả nước. Đây đều là những ngành tạo giá trị gia tăng cao và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại.

Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh ký kết hợp tác với Six Senses Ninh Vân Bay.

Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Huyền nhấn mạnh, Nghị quyết số 01 của Tỉnh ủy về tăng trưởng kinh tế hai con số giai đoạn 2025 - 2030 đã khẳng định, đột phá phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số là một trong hai mục tiêu cụ thể để hiện thực hóa tầm nhìn trở thành cực tăng trưởng cao của cả nước. Đây không chỉ là định hướng mà là mệnh lệnh từ thực tiễn, đòi hỏi tỉnh phải có những bước đi quyết liệt và đồng bộ. Đồng thời, Khánh Hòa xác định rõ các trụ cột chiến lược gồm: Phát triển công nghệ đại dương như một ngành công nghiệp mũi nhọn; ứng dụng công nghệ cao trong nuôi trồng, khai thác và bảo vệ tài nguyên biển; chuyển đổi số toàn diện trong du lịch, dịch vụ và quản lý đô thị ven biển; đầu tư đồng bộ hạ tầng số.

Giáo sư, Tiến sĩ Sử Đình Thành đánh giá, Khánh Hòa nằm gần tuyến hàng hải quốc tế, có nguồn lực dồi dào từ hàng hải, du lịch, nuôi trồng thủy sản và năng lượng xanh. Điều này tạo ra cơ hội to lớn cho tỉnh trong việc phát triển kinh tế biển bền vững. Tuy nhiên, để khai thác tối đa tiềm năng này, tỉnh cần những giải pháp dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ, kết nối các bên liên quan, gồm: Các nhà khoa học, doanh nghiệp, Nhà nước và cộng đồng.

Đột phá từ biển

Khánh Hòa đang bước vào giai đoạn lịch sử với mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030; là trung tâm dịch vụ - du lịch biển quốc tế, là một trong những cực tăng trưởng cao của cả nước về kinh tế biển. Tầm nhìn hướng biển này được cụ thể hóa bằng chiến lược phát triển các mũi nhọn chiến lược.

Hạt nhân của cực tăng trưởng mới là Khu Kinh tế Vân Phong. Khu vực này được quy hoạch để trở thành trung tâm phát triển kinh tế biển đa ngành, tập trung vào chức năng cảng trung chuyển container quốc tế - một đột phá chiến lược để đưa Khánh Hòa vào bản đồ logistics toàn cầu. Kéo theo đó là sự phát triển đồng bộ của các ngành công nghiệp đòi hỏi công nghệ hiện đại và vốn lớn như: Lọc - hóa dầu, khí hóa lỏng (LNG), dịch vụ hậu cần cảng, đóng sửa tàu và công nghiệp sạch. Trục phía nam kéo dài đến Cà Ná sẽ là khu vực trọng điểm về năng lượng và logistics. Các dự án phát triển năng lượng, lọc - hóa dầu và logistics tại đây sẽ hình thành chuỗi cung ứng, trong đó Cảng tổng hợp Cà Ná được định hướng trở thành trung tâm logistics liên vùng, kết nối Khánh Hòa với các tỉnh lân cận.

Khánh Hòa có rất nhiều lợi thế vượt trội để phát triển kinh tế biển. Ảnh Vương Mạnh Cường

Song song với việc xây dựng các cực tăng trưởng, Khánh Hòa đang định hình lại các ngành nghề cốt lõi. Tỉnh đặt mục tiêu trở thành trung tâm năng lượng tái tạo của cả nước, tập trung phát triển điện mặt trời và điện gió ven bờ, ngoài khơi. Lĩnh vực này sẽ đi đôi với việc phát triển ngành cơ khí chế tạo, sửa chữa - đóng tàu, tận dụng lợi thế cảng biển để cung cấp dịch vụ kỹ thuật cho các dự án năng lượng biển. Bên cạnh đó, hoạt động nuôi trồng thủy sản truyền thống đang được chuyển đổi sang mô hình nuôi trồng thủy sản xa bờ ứng dụng công nghệ cao nhằm tối ưu hóa chuỗi giá trị và tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trịnh Tú Anh - Viện trưởng Viện Đô thị Thông minh và Quản lý, UEH nhận định: “Khánh Hòa có lợi thế rất lớn về biển và đại dương. Để có thể phát huy tốt nhất các lợi thế, Khánh Hòa cần cùng các đại học, viện nghiên cứu đánh giá tính hiệu quả trong phát triển kinh tế biển và đánh giá mức độ tham gia của người dân trong quá trình phát triển này. Sau đó, các nhà khoa học cùng với chính quyền địa phương xây dựng một chiến lược phát triển kinh tế đại dương mang tính tổng thể, toàn diện”.

Đón sóng công nghệ

Để hiện thực hóa tầm nhìn đến năm 2030, Khánh Hòa xác định khoa học, công nghệ và chuyển đổi số là một trong những mục tiêu cụ thể để đưa tỉnh trở thành cực tăng trưởng cao. Khánh Hòa đang tận dụng tối đa những thành tựu của trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (Big Data) và công nghệ đại dương để tái định hình kinh tế và đời sống. Công nghệ hiện đại đã và đang được ứng dụng mạnh mẽ trong lĩnh vực nuôi biển thông minh, với IoT được sử dụng để giám sát môi trường, kết hợp năng lượng mặt trời và công nghệ cho ăn tự động, tạo ra một mô hình sản xuất hiệu quả, giảm rủi ro.

Khu vực Vân Phong là hạt nhân cho phát triển kinh tế biển của Khánh Hòa.

Công nghệ thông minh cũng phục vụ đắc lực trong công tác bảo vệ môi trường biển. Việc triển khai hệ thống quan trắc biển thông minh giúp cảnh báo sớm dịch bệnh, ô nhiễm và biến đổi khí hậu, thể hiện cam kết mạnh mẽ của tỉnh về phát triển kinh tế biển gắn với bảo tồn đa dạng sinh học và quản lý không gian biển khoa học, đảm bảo tăng trưởng xanh, bền vững.

Trong lĩnh vực dịch vụ và quản lý, việc chuyển đổi số toàn diện ngành du lịch biển, phát triển e-logistics (logistics điện tử) kết nối các cảng biển chiến lược và ứng dụng AI trong quản lý đô thị là những bước đi cần thiết. Mục tiêu là xây dựng Khánh Hòa thành đô thị biển xanh, thông minh, nơi công nghệ giúp số hóa và tối ưu hóa mọi mặt hoạt động.

Tiến sĩ Cho Kwanphil - Giảng viên Khoa Kỹ thuật Hệ thống môi trường và Không gian - Đại học Quốc tế Handong (Hàn Quốc) cho rằng, Khánh Hòa có điều kiện rất lý tưởng cho phát triển kinh tế biển, đô thị thông minh. Vì vậy, cần phải tập trung phát triển để nơi này thịnh vượng, hấp dẫn hơn. Trong đó, cần phải xây dựng dữ liệu biển mở, làm nền tảng dữ liệu cho các doanh nghiệp, giúp thu hút đầu tư vào kinh tế biển; xây dựng những đầu mối có sự kết hợp giữa các doanh nghiệp với trường đại học và chính quyền; tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động đổi mới sáng tạo; thử nghiệm công nghệ đại dương.

ĐÌNH LÂM - CÔNG ĐỊNH