Mở văn phòng đại diện ở nước ngoài phải tránh hình thức, kém hiệu quả

Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, chiều 26-11. Ảnh: QUANG PHÚC

Dự thảo nghị quyết được xây dựng với mục tiêu tháo gỡ, nghiên cứu, xử lý vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi, đột phá cho tranh thủ tối đa các nguồn lực và điều kiện thuận lợi bên ngoài để xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường, phát triển nhanh, bền vững; đóng góp trực tiếp, hiệu quả vào thực hiện các nhiệm vụ phát triển chiến lược của đất nước đến năm 2030 và 2045.

Dự thảo tập trung vào 3 nhóm chính sách lớn. Thứ nhất, các cơ chế nhằm làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác, nhất là các nước láng giềng, nước lớn, bạn bè truyền thống và các tổ chức quốc tế. Trong đó có nội dung đáng chú ý là đề xuất cho phép UBND cấp tỉnh lập văn phòng đại diện tại một số địa bàn trọng điểm trên thế giới nhằm phục vụ yêu cầu hội nhập quốc tế của địa phương. Đây được xem là một bước mở rộng không gian hoạt động đối ngoại của cấp tỉnh, phù hợp bối cảnh cạnh tranh thu hút đầu tư và liên kết quốc tế ngày càng mạnh mẽ.

Thứ hai, nhấn mạnh vai trò trung tâm, chủ thể, động lực và lực lượng chủ công của doanh nghiệp trong tiến trình hội nhập.

Nhóm chính sách thứ ba tập trung nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, trong đó có việc hỗ trợ 100% lương theo hệ số hiện hưởng của người làm công tác đối ngoại và hội nhập thường xuyên trong toàn hệ thống chính trị; cho phép chuyên gia, nhà khoa học, người sử dụng thành thạo ngoại ngữ hiếm được hưởng 300% lương theo mức lương hệ số được hưởng…

Đại biểu Dương Khắc Mai (Lâm Đồng). Ảnh: QUANG PHÚC

Góp ý về đề xuất cho phép UBND cấp tỉnh lập văn phòng đại diện tại một số địa bàn trọng điểm trên thế giới, ĐB Dương Khắc Mai (Lâm Đồng) tán thành các chính sách để địa phương chủ động mở rộng hợp tác quốc tế. Tuy nhiên năng lực một số địa phương còn hạn chế, do đó cần quy định rõ hơn nội dung này; cần quy định rõ những địa phương có năng lực thì mới mở văn phòng đại diện ở nước ngoài để tránh hình thức, dàn trải, kém hiệu quả.

Đại biểu Trần Thị Vân (Bắc Ninh). Ảnh: QUANG PHÚC

ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cũng cho rằng, điều này là cần thiết nhưng phải tính toán tính tính hiệu quả, không phải ở tỉnh nào cũng có văn phòng đại diện và không phải ở nước nào cũng nên thành lập và chỉ nên ưu tiên ở các nước, thị trường trọng điểm, các tỉnh biên giới…

“Cần quy định rõ về tiêu chí để bảo đảm việc thành lập có trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả. Với những tỉnh biên giới, cần đẩy mạnh quan hệ với các địa phương giáp biên, Nhà nước cần hỗ trợ kinh phí để các tỉnh đẩy mạnh hoạt động đối ngoại địa phương, đối ngoại của mặt trận và các đoàn thể trong đẩy mạnh đối ngoại nhân dân”, ĐB Phạm Văn Hòa đề xuất.

ĐB Trần Thị Vân (Bắc Ninh) cũng cho rằng, chỉ nên làm thí điểm để bảo đảm tính hiệu quả, vì theo ĐB, ngay cả các quốc gia đang đầu tư lớn ở Việt Nam, không phải quốc gia nào cũng đặt Văn phòng đại diện tại địa phương.

ĐB Trần Hoàng Ngân (TPHCM) cũng đồng tình thí điểm thành lập văn phòng đại diện của địa phương tại nước ngoài; đồng tình ngân sách nhà nước tăng hỗ trợ cho các tỉnh biên giới. ĐB cũng cho rằng, quan hệ đối ngoại đặc biệt quan trọng, do đó cần đầu tư cơ sở vật chất cho các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, tương xứng với vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.

ĐB Chu Thị Hồng Thái (Lạng Sơn) cũng đồng tình ngân sách cần hỗ trợ các địa phương ở biên giới, vốn là các tỉnh khó khăn, để triển khai các hoạt động đối ngoại biên giới nhằm thúc đẩy hợp tác với địa phương nước bạn, thúc đẩy kinh tế mậu biên, bảo đảm an ninh quốc phòng, giữ vững chủ quyền quốc gia. ĐB cũng đề xuất có cơ chế đặc thù hỗ trợ cho đội ngũ làm nhiệm vụ đối ngoại ở vùng biên nhằm giữ chân cán bộ, nhân viên.

Đại biểu Chu Thị Hồng Thái (Lạng Sơn). Ảnh: QUANG PHÚC

ĐB Tô Ái Vang (Cần Thơ) cho rằng, nên bổ sung người dân, người lao động sinh sống, làm việc ở vùng biên vào phạm vi điều chỉnh để họ được thụ hưởng cơ chế, chính sách đặc thù, vì họ chính là “sức mạnh mềm” góp phần quan trọng giữ vững chủ quyền quốc gia, thúc đẩy hội nhập quốc tế các tỉnh biên giới.

Các ý kiến tán thành có ưu đãi đặc thù với đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại nhưng đề nghị làm rõ tiêu chí, không áp dụng tràn lan, vì là chính sách đặc thù nên phải thực hiện đúng đối tượng. ĐB Trần Hoàng Ngân đề xuất có thêm chính sách dành cho người Việt Nam ở nước ngoài có cộng tác, đóng góp cho công tác đối ngoại của Việt Nam.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TPHCM). Ảnh: QUANG PHÚC

Phát biểu giải trình, về thành lập văn phòng đại diện của các địa phương ở nước ngoài, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung cho biết, dự thảo nghị quyết có cơ chế để tạo điều kiện cho các địa phương làm, không bắt buộc. Bộ trưởng cho rằng các địa phương sẽ làm chặt chẽ, không thể mở tràn lan được.

Về chính sách cho người dân vùng biên giới, Bộ trưởng nhấn mạnh mỗi người là một cột mốc biên giới, đồng bào ở khu vực đó cũng đã thụ hưởng một số chính sách, nhưng với nghị quyết này thì không đưa vào.

PHAN THẢO