'Mỏ vàng' 30 tỷ trôi vào bản sau lũ: Quy trình khai thác thế nào?

Do ảnh hưởng của bão số 10, nước lũ dâng cao nhấn chìm hàng chục nhà ở thôn Làng Chút (xã Văn Bàn, Lào Cai), nhiều công trình bị đổ sập, hư hỏng nặng. Lũ rút để lại hơn 100.000m³ cát vàng, phủ kín nhà cửa, vườn tược và lấp đầy nhiều đoạn suối.

Lũ rút để lại khối lượng lớn cát vàng tại thôn Làng Chút. Ảnh: Công an cung cấp

Ông Vũ Xuân Thủy, Chủ tịch UBND xã Văn Bàn, cho biết các hộ dân ở thôn Làng Chút bị cát bao phủ đã buộc phải di dời đến nơi khác để bảo đảm an toàn.

Về khối lượng cát lớn đọng lại sau lũ, xã đã phối hợp với các sở, ngành chức năng khảo sát, thống nhất phương án xử lý và kiến nghị UBND tỉnh Lào Cai xem xét thành lập mỏ, tổ chức đấu giá theo quy định để tránh lãng phí tài nguyên. Số tiền thu được từ bán đấu giá sẽ nộp vào ngân sách nhà nước. Theo ước tính, với giá cát vàng trên thị trường dao động 300.000–350.000 đồng/m³, khối lượng cát tại thôn Làng Chút có giá trị khoảng 30–35 tỷ đồng.

Hiện xã đã thành lập tổ kiểm tra, giám sát, đồng thời lắp đặt camera theo dõi 24/24 tại các điểm khai thác và tập kết cát.

Cát, sỏi vùi lấp nhiều nhà dân. Ảnh: T.T

Trao đổi với PV VietNamNet, luật sư Nguyễn Thanh Hải, Giám đốc Công ty Luật TNHH An Hoàng Gia, đoàn luật sư TP Hà Nội, cho biết từ ngày 1/7/2025, Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024 cùng Nghị định 193/2025/NĐ-CP là căn cứ pháp lý điều chỉnh toàn bộ hoạt động điều tra, quản lý và khai thác khoáng sản.

Việc chính quyền xã Văn Bàn tiến hành khảo sát, lập phương án quản lý, quy hoạch tại chỗ và đề xuất UBND tỉnh Lào Cai tổ chức đấu giá quyền khai thác là phù hợp, đúng trình tự pháp luật hiện hành.

Về bản chất, lượng cát, sỏi đọng lại sau lũ vẫn là tài nguyên khoáng sản chưa khai thác, thuộc sở hữu toàn dân và do nhà nước quản lý. Do đó, không được phép khai thác tự phát. Mọi hoạt động khai thác, vận chuyển chỉ được thực hiện khi có quyết định giao quyền, giấy phép khai thác theo quy định, hoặc sau khi tổ chức đấu giá công khai, minh bạch theo đúng trình tự pháp luật.

Luật sư Hải cho rằng trong quá trình xử lý, cần khảo sát, đo đạc và định lượng khối lượng cát bởi đơn vị chuyên môn độc lập, làm cơ sở cho công tác quy hoạch và định giá.

Đồng thời, cần ngăn chặn khai thác trái phép và thiết lập cơ chế kiểm soát, giám sát chặt chẽ tại hiện trường để tránh hành vi trục lợi tài nguyên. Việc đấu giá quyền khai thác phải được tổ chức công khai, minh bạch, và toàn bộ số tiền thu được phải nộp vào ngân sách nhà nước theo quy định. Bên cạnh đó, cần bảo đảm đánh giá tác động môi trường, thực hiện các biện pháp chống xói lở và an toàn địa chất khi khai thác, nhằm không làm gia tăng nguy cơ thiên tai hay ảnh hưởng đến đời sống người dân.

“Tôi cho rằng cách làm của chính quyền địa phương là phù hợp, vừa góp phần khắc phục hậu quả thiên tai, vừa tận dụng và khai thác hợp lý nguồn tài nguyên vì lợi ích cộng đồng”, luật sư Hải nói.

Trọng Tùng