Mohammed Deif - chỉ huy quân sự của Hamas ở Gaza là ai?

Thủ lĩnh cánh vũ trang của Hamas Muhammad Deif. Ảnh: The Time of Israel

Theo trang Al Jazeera, cuộc tấn công đã nhắm mục tiêu vào các lều trại của những người Palestine phải sơ tán và một nhà máy chưng cất nước, khiến ít nhất 90 người thiệt mạng và 300 người khác bị thương.

Tuy nhiên, vào thời điểm đó, một quan chức cấp cao của Hamas đã khẳng định chỉ huy quân sự Deif đã trốn thoát và đang “ổn”. Al-Mawasi là một khu vực nhân đạo được chỉ định ở Gaza.

“Chỉ huy Mohammed Deif vẫn khỏe mạnh và đang trực tiếp giám sát các hoạt động của lực lượng quân sự Hamas”, vị quan chức giấu tên nói với hãng tin AFP.

Song Israel tuyên bố họ đang nằm bằng chứng về cái chết của ông Deif.

Tờ Times of Israel đưa tin ông Mohammad Deif là mục tiêu chính trong cuộc không kích nhằm vào công trình thuộc về Rafa’a Salameh, chỉ huy Lữ đoàn Khan Younis của Hamas, ở Khan Younis, vào ngày 13/7.

IDF tin rằng thông tin tình báo ông Deif đã đến khu nhà thuộc sở hữu của Salameh là rất chính xác và hai nhân vật này đã có mặt khi tòa nhà bị tấn công bằng nhiều loại đạn dược hạng nặng.

Chiến đấu cơ của Israel đã tuần tra khu vực trong nửa ngày trước khi thực hiện cuộc không kích. Sau khi IDF xác nhận thông tin tình báo rằng Deif đã đến địa điểm tình nghi, các chiến đấu cơ Israel nhận được lệnh tấn công. Cuộc tấn công đã được thực hiện chỉ trong vài phút. IDF đã công bố đoạn phim về cuộc không kích.

Ông Deif từ lâu đã đứng đầu danh sách truy nã gắt gao nhất của Israel. Vậy Mohammed Deif là ai và tại sao ông lại là nhân vật quan trọng đối với Hamas, phong trào Palestine và cả Israel?

Ông Deif là ai?

Người đứng đầu cánh quân sự Hamas Muhammad Deif (trái) và Rafa’a Salameh, chỉ huy Lữ đoàn Khan Younis của Hamas, trong một bức ảnh không có ngày tháng. Ảnh: The Times of Israel

Ông Deif là một trong những nhà sáng lập cánh quân sự của Hamas, Lữ đoàn Qassam, vào những năm 1990 và đã lãnh đạo lực lượng này suốt hơn 20 năm. Tel Aviv cũng cáo buộc ông Deif là nhân vật chủ chốt lên kế hoạch đánh bom liều chết dẫn đến cái chết của hàng chục người Israel.

Tel Aviv xác định ông Deif và thủ lĩnh của Hamas ở Gaza, Yahya Sinwar, là những người lên kế hoạch chính cho vụ tấn công vào miền Nam Israel ngày 7/10/2023 khiến ít nhất 1.139 người thiệt mạng và thúc đẩy cuộc chiến ở Gaza.

Sáng ngày 7/10/2023, Hamas đã công bố bản ghi âm giọng nói hiếm hoi của ông Deif thông báo về chiến dịch “Lũ lụt Al-Aqsa”, ám chỉ cuộc tấn công này là để trả đũa cho các cuộc đột kích của Israel vào Nhà thờ Hồi giáo Al-Aqsa ở Jerusalem, một trong những địa điểm linh thiêng nhất của đạo Hồi.

Ông Deif, 58 tuổi, hiếm khi phát biểu hoặc xuất hiện trước công chúng. Vì vậy, khi Hamas thông báo ông sẽ phát biểu vào ngày 7/10/2023, người Palestine ở Gaza biết rằng có điều gì đó quan trọng sắp xảy ra.

Trong bản ghi âm, phát biểu với giọng bình tĩnh, ông Deif cho biết Hamas đã nhiều lần cảnh báo Israel ngừng các tội ác chống lại người Palestine, thả tù nhân và ngừng tước đoạt đất đai của Palestine.

“Hôm nay, cơn thịnh nộ Al-Aqsa - cơn thịnh nộ của người dân và quốc gia chúng ta đang bùng nổ. Hỡi các chiến binh Mujahideen của chúng ta, hôm nay là ngày khiến những kẻ phạm tội này hiểu rằng thời của họ đã kết thúc”, ông Deif nói trong bản ghi âm.

Anh hùng dân gian xuất thân từ Khan Younis

Các tòa nhà bị phá hủy do xung đột Hamas - Israel tại Khan Younis, Dải Gaza, ngày 17/7/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Sinh năm 1965 tại trại tị nạn Khan Younis, được thành lập sau Chiến tranh Arab - Israel năm 1948, Mohammad Masri được biết đến với cái tên Mohammed Deif sau khi gia nhập Hamas trong cuộc Intifada (cuộc nổi dậy của người Palestine) đầu tiên vào năm 1987.

Ông Deif có bằng khoa học học vật lý, hóa học và sinh học tại Đại học Hồi giáo ở Gaza. Ông cũng là trưởng ban giải trí của trường và thường biểu diễn trên sân khấu.

Năm 1989, trong thời kỳ đỉnh cao của cuộc Intifada đầu tiên của người Palestine, ông Deif đã bị Israel bắt giữ và được trả tự do sau 16 tháng bị giam giữ. Ông trở thành thủ lĩnh của Lữ đoàn Qassam vào năm 2002 sau khi Israel tiêu diệt người tiền nhiệm và là thủ lĩnh sáng lập Hamas - Salah Shehadeh.

Nhiều nỗ lực ám sát ông Deif đã được thực hiện sau khi ông kế nhiệm Shehadeh.

Trong tiếng Arab, Deif có nghĩa là “du khách” hoặc “người đến thăm”. Một số người cho rằng chỉ huy quân sự Hamas lấy tên gọi này bởi ông luôn di chuyển với sự “săn lùng” gắt gao của Israel.

Theo một số nguồn tin, ông Deif đã mất một mắt và bị thương nghiêm trọng ở một bên chân trong một trong những nỗ lực ám sát của Israel. Việc ông sống sót khi điều hành cánh vũ trang của Hamas đã biến ông thành một “anh hùng dân gian” trong lòng người Palestine.

Vươn lên trong hàng ngũ Hamas suốt hơn 30 năm, ông Deif được cho là đã phát triển mạng lưới đường hầm kiên cố và là chuyên gia chế tạo bom của phong trào này.

Tháng 8/2014, vợ và con trai 7 tháng tuổi của ông Deif đã thiệt mạng trong một cuộc không kích của Israel nhằm vào một ngôi nhà ở Gaza, nơi gia đình họ đang sinh sống.

Tháng 5, công tố viên của Tòa án Hình sự Quốc tế cho biết ông đã yêu cầu lệnh bắt giữ ông Deif, thủ lĩnh Hamas Yahya Sinwar và một nhân vật Hamas khác liên quan đến vụ tấn công ngày 7/10/2023. Lệnh bắt giữ cũng được ban hành đối với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant, do những phản ứng của Israel khiến ít nhất 39.480 người thiệt mạng trong các cuộc tấn công đẫm máu ở Gaza, điều mà các nhóm nhân quyền mô tả là một cuộc diệt chủng đang diễn ra.

Hải Vân/Báo Tin tức (Theo Al Jazeera, TOI)