Mỗi email viết bởi AI tốn một chai nước

Trang chủ ChatGPT. Ảnh: Bloomberg.

Nghiên cứu từ Đại học California, Riverside năm 2023 cho thấy soạn email dài 100 từ bằng AI tiêu tốn khoảng 519 ml chất làm mát, tương đương chai nước uống tiêu chuẩn. Lượng này chủ yếu dùng để giải nhiệt các trung tâm dữ liệu khổng lồ, phục vụ hệ thống AI.

Thời gian gần đây, AI tạo sinh được sử dụng trong nhiều mục đích như soạn email, thiết kế bài thuyết trình và tạo nội dung. Tuy nhiên, ít người biết rằng mỗi câu lệnh cho AI đều kèm chi phí môi trường, gây sức ép lên lưới điện và nguồn nước vốn đang chịu áp lực lớn.

Đừng quá lạm dụng AI

Không chỉ tiêu thụ nước, thống kê từ Viện Nghiên cứu Điện năng (Electric Power Research Institute) cho thấy mỗi yêu cầu tìm kiếm trên AI tiêu thụ lượng điện nhiều hơn khoảng 10 lần so với tìm kiếm thường trên Google (2,9 Wh so với 0,3 Wh).

Trong khi đó, tạo email dài 100 từ bằng ChatGPT cần khoảng 0,14 kWh điện, tương đương năng lượng cung cấp cho 14 bóng đèn LED mỗi giờ và một chai nước. Con số này khá nhỏ nếu tính riêng lẻ, nhưng sẽ rất cao nếu cộng trên quy mô lớn.

Với tính năng tạo ảnh bằng AI, năng lượng tiêu thụ cao hơn đáng kể (gấp 5 lần) so với văn bản thông thường.

Giao diện của ChatGPT. Ảnh: Bloomberg.

TS Scott McDonald, giảng viên ngành Quản lý chuỗi cung ứng và logistics tại Đại học RMIT Việt Nam, cho rằng người dùng nên cân nhắc tính cần thiết trước mỗi lần tương tác với AI.

“Sử dụng AI để phân tích tài chính phức tạp có thể mang đến hiệu quả tốt, giúp giảm nhiều giờ làm việc thủ công. Nhưng yêu cầu AI viết một email chào hỏi đơn giản hoặc bài đăng trên mạng xã hội LinkedIn thì sao? Theo tôi thì không đáng”, TS McDonald chia sẻ.

Theo TS McDonald, nếu cứ 1/10 người lao động Việt Nam sử dụng AI hàng ngày chỉ để viết email, nguồn lực tiêu hao cả năm có thể đến hàng trăm nghìn m3 nước, đủ điện cung cấp một quận nhỏ tại thành thị.

“Nhưng chúng ta sử dụng AI không chỉ để viết email. Vậy, tác động thực sự mà chúng ta đang tạo ra đối với các nguồn tài nguyên của đất nước là gì?”, đại diện Đại học RMIT Việt Nam nhấn mạnh.

Bài toán tiêu thụ năng lượng

Việt Nam đang sở hữu hàng chục trung tâm dữ liệu quy mô nhỏ, tổng công suất toàn quốc đạt 182 MW, thấp hơn so với mục tiêu đề ra năm 2030 (870 MW). Tuy nhiên, các công ty trong và ngoài nước đang đầu tư hàng tỷ USD cho các trung tâm dữ liệu quy mô lớn, công suất hàng trăm MW.

Tỷ lệ sử dụng AI ngày càng cao trong bộ phận dân số am hiểu công nghệ tại Việt Nam cũng góp phần tăng nhu cầu, thúc đẩy việc xây dựng trung tâm dữ liệu ở các nước láng giềng như Singapore và Malaysia.

Không phải mọi tính năng AI tiêu thụ mức năng lượng như nhau. Ảnh: Unsplash.

TS McDonald dự báo sự gia tăng các trung tâm dữ liệu trên thế giới có thể gây áp lực lên lưới điện và nguồn nước tại nhiều quốc gia.

“Nhiều người coi AI là công nghệ kỳ diệu, tồn tại trên hạ tầng đám mây và không có tác động lên thế giới bên ngoài. Trên thực tế, mỗi câu lệnh AI đều tiêu hao tài nguyên vật lý từ nơi nào đó trên thế giới”, TS McDonald nói thêm.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế dự báo mức tiêu thụ điện các trung tâm dữ liệu trên toàn cầu năm 2026 sẽ đạt 1.050 TW. Con số này tăng gấp đôi so với 2022, chỉ cao hơn đôi chút so với toàn bộ mức tiêu thụ điện của Nhật Bản.

Nhu cầu điện nói chung tại Việt Nam dự kiến tăng khoảng 10-12% hàng năm từ nay đến 2030, trong đó công nghệ số chiếm tỷ trọng ngày càng lớn. Điều này đặt ra thách thức với hệ thống lưới điện trong nước.

Giải pháp cân bằng

Trong bối cảnh đó, TS McDonald nhấn mạnh người dùng cần sử dụng AI có ý thức. Đầu tiên, nên dành AI cho các nhiệm vụ phức tạp hoặc có tác động lớn, từ đó phát huy giá trị và lợi ích của AI.

Tiếp theo, nên tự soạn thảo các nội dung trao đổi thông tin thường lệ thay vì chuyển giao cho AI, tránh tạo lại nội dung không cần thiết. Cuối cùng, suy xét thật kỹ trước khi dùng các tính năng tạo ảnh.

TS Scott McDonald, giảng viên ngành Quản lý chuỗi cung ứng và logistics tại Đại học RMIT Việt Nam. Ảnh: Đại học RMIT Việt Nam.

Nhiều doanh nghiệp lớn trên thế giới đang nghiên cứu giải pháp. Microsoft, Google và một số công ty đang đầu tư trung tâm dữ liệu tiêu thụ năng lượng hiệu quả, nghiên cứu các phương pháp làm mát sử dụng ít nước hơn.

Tại Việt Nam, ví dụ điển hình là trung tâm dữ liệu 30 MW của Viettel tại Hòa Lạc, công trình sử dụng công nghệ xanh và năng lượng tái tạo để đáp ứng 30% lượng điện tiêu thụ.

Trong bối cảnh Việt Nam tiếp tục số hóa nhanh chóng, việc hiểu tác động thực tế của các công cụ ảo ngày càng quan trọng.

“Lần tới, khi định yêu cầu AI soạn email đơn giản, hãy nhớ rằng email đó tốn một chai nước và lượng điện đủ thắp sáng bàn làm việc trong nhiều giờ. Rốt cuộc, câu lệnh AI bền vững nhất có thể là câu lệnh mà bạn không bao giờ gửi đi”, TS McDonald nói thêm.

Phúc Thịnh