Mối họa tiềm ẩn từ những khẩu súng tự chế
Giữa đại ngàn hoang vu, không điện, không sóng điện thoại, không một bóng người qua lại, những người lính hình sự Công an tỉnh Cao Bằng vượt núi, băng rừng, lần theo từng dấu vết mong manh. Mỗi vụ án là một cuộc đấu trí đầy thử thách, căng thẳng; nhưng họ đã đưa sự thật ra ánh sáng, giữ bình yên cho từng bản làng nơi biên cương Tổ quốc.
Từ vụ phát hiện xác một thầy mo dưới lớp lá khô…
Chiều ngày 28/3/2025, tin báo về một thi thể nam giới được phát hiện trên đồi Pan Chồ, xóm Phiêng Pha, xã Mai Long (cũ), nay là xã Phan Thanh. Nạn nhân là ông Lý Phụ Pảo (sinh năm 1970), một thầy mo dân tộc Dao.
Ông Lý Phụ Pảo là một thầy mo trong cộng đồng người Dao ở xóm Phiêng Pha. Ngày 26/3, ông rời nhà để đi làm lễ cho một gia đình ở xã khác. Nhưng mãi không thấy đến nơi, gia đình người mời gọi điện hỏi thì nhà ông Pảo xác nhận: "Ông ấy đi từ sáng hôm qua rồi". Linh tính chẳng lành, người thân lập tức lên núi tìm kiếm. Dấu hiệu đầu tiên họ thấy là... một đôi dép tông cũ và vết máu nhỏ trên lối mòn. Lần theo vệt máu dài gần 200 mét, giữa rừng cây rậm rạp, thi thể ông Pảo được tìm thấy bị vùi sơ sài dưới lớp lá mục.

Đối tượng Lý Dào On tại cơ quan Công an.
Trung tá Phùng Xuân Trường, Đội trưởng Đội Điều tra tội phạm xâm phạm nhân thân, Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Cao Bằng trực tiếp chỉ huy việc phá án cho biết: "Từ điểm dừng xe đến đỉnh đồi Pan Chồ, chúng tôi phải mất hơn hai tiếng đi bộ băng qua núi đá, rừng rậm, men theo vách đá dựng đứng. Không điện, không nước, không sóng điện thoại. Không một mái nhà. Hiện trường nằm ở một vị trí hẻo lánh, ít người qua lại. Thi thể bị vùi dưới một lớp lá rừng, cách đường mòn chừng 200 mét. Người đầu tiên phát hiện ra là người thân của nạn nhân, sau khi không thấy ông tới điểm cúng như đã hẹn".
Chiếc dép rơi, vết máu loang dài theo lối mòn, chiếc điện thoại vỡ nát văng ra giữa rừng… tất cả như một thước phim rời rạc. Sau khi khám nghiệm tử thi, cơ quan chức năng xác định nạn nhân bị tử vong do đạn bắn vào đầu từ một khẩu súng kíp tự chế. Đây là một vụ giết người có chủ đích, chuẩn bị kỹ càng.
Ai là kẻ gây án? Giữa rừng sâu không bóng người, không nhân chứng, không camera, không sóng điện thoại - các điều tra viên buộc phải lần mò từ số 0 tuyệt đối. Căn cứ vào hiện trường vụ án, các điều tra viên phán đoán kẻ sát nhân không đi xa và quyết định rà soát các mối quan hệ của nạn nhân.
Các trinh sát phải lên xuống núi nhiều lần, từ sáng sớm tới tối mịt, có hôm tới hiện trường lúc trời tối mịt. Sau khi khám nghiệm tử thi, đội công tác phải xuống núi đến 2-3 giờ sáng mới về tới trụ sở Công an xã Mai Long cũ. "Vụ này khó khăn hơn tất cả những vụ án tôi từng xử lý. Không có manh mối rõ ràng, không có nhân chứng; địa bàn không điện, không nước, không một bóng người qua lại. Chúng tôi phải bắt đầu từ con số 0", Trung tá Trường kể.
Và rồi, manh mối đầu tiên được tìm thấy trong một khe đá rậm rạp, đó là chiếc điện thoại cũ kỹ bị bung nắp và rơi ra, bên trong còn lưu vết máu. Một sợi dây rừng thô sơ nhưng được buộc khéo léo như chiếc thòng lọng… Cùng với thu thập vật chứng, quá trình rà soát quan hệ của nạn nhân, các trinh sát phát hiện mối quan hệ đầy căng thẳng giữa ông Pảo và người cùng xóm - Lý Dào On.
Khi bị triệu tập, Lý Dào On quanh co đổ lỗi cho người khác. Nhưng trước những câu hỏi sắc sảo, những bằng chứng vật lý thu thập từ hiện trường, ngày 6/4, sau gần 10 ngày đấu tranh, Lý Dào On đã khai nhận toàn bộ hành vi, động cơ và cả quá trình gây án. Từ khẩu súng kíp tự chế đến cách hắn dùng dây rừng để kéo xác, mọi chi tiết đều khớp với hiện trường.
Khởi nguồn vụ án mạng bắt đầu từ những nghi ngờ, mâu thuẫn và ghen tuông dai dẳng. Từng có lúc được trưởng xóm hòa giải, nhưng mối ngờ vực giữa On và ông Pảo vẫn không chấm dứt. Lý Dào On luôn cho rằng ông Pảo có quan hệ tình cảm với vợ mình - bà Lý Mùi Pham. Âm ỉ qua năm tháng, ngọn lửa ghen tuông đã biến thành thù hận.
Chiều 26/3/2025, On đang đi kiểm tra bẫy chuột thì thấy ông Pảo đi một mình ra khỏi nhà, hướng về khu đồi "Pan Chồ" - xã Mai Long cũ, nơi chỉ có một lối mòn vắng vẻ dẫn sang xã Phan Thanh. Biết ông Pảo là thầy mo, On đoán ông đang đi làm lễ cúng ma. Cơn thù hận bùng lên. On quay về lán lấy khẩu súng kíp tự chế giấu dưới tảng đá gần chuồng trâu, rồi quay lại ngã ba đường mòn, nấp sau một tảng đá lớn. Khi thấy ông Pảo tiến đến gần, On lặng lẽ bám theo phía sau khoảng hơn 10 phút. Tại khu vực đồi Pan Chồ, khi ông Pảo đang xuống dốc, cách khoảng 4 mét, On giương súng, bóp cò. Tiếng nổ vang giữa rừng. Ông Pảo gục xuống, mặt úp vào đất. Tiến lại gần kiểm tra, On thấy máu và dịch trắng trào ra từ vết thủng trên trán nạn nhân.
Lo sợ thi thể bị phát hiện, On kéo xác ông Pảo sâu vào rừng. Trên đường, thấy xung quanh có dây leo, On dùng răng cắn một sợi dây rừng dài hơn 2 mét, rồi chập hai đầu dây lại rồi cuốn thành vòng tròn, với cách cuốn dây này, chỉ cần kéo hai đầu dây thừa ra khỏi vòng thì sẽ khiến vòng tròn thu nhỏ lại, càng kéo mạnh thì vòng tròn đó siết vào mạnh như thòng lọng, tròng vào cổ nạn nhân để kéo dễ hơn. Đi thêm khoảng 100 mét qua một mỏm đá, hắn dừng lại, tháo dây, dùng lá cây khô phủ lên thi thể để giấu xác.
Sau đó, On quay lại con đường vừa đi, cẩn thận xóa dấu vết máu bằng lá cây sạch. Khi cách đường mòn khoảng 20 - 30 mét, hắn phát hiện chiếc túi vải xanh của ông Pảo bị vướng vào gốc cây, bên cạnh là chiếc điện thoại cũ nát, bung cả pin. On vứt túi và điện thoại vào rừng rậm.
Gần đó, chiếc túi vải đỏ có hoa văn mà On dùng để đựng súng cũng bị vứt vào mé đồi bên trái đường mòn. Để tránh gặp người khác trên đường về, On không đi theo đường mòn trước đó đã bám theo ông Pảo mà đi theo đường đồi núi để về lán. Khẩu súng gây án On đem giấu tại một khe đá cách lán hơn 100 mét. Mọi dấu vết tưởng chừng đã bị xóa sạch.
"Bằng tất cả sự quyết tâm, nghiệp vụ và không để “án thối”, anh em đã phá được vụ án này", Trung tá Trường chia sẻ.
Tích cực vận động dân giao nộp súng tự chế
Một vụ án mạng đau lòng do súng tự chế xảy ra tại địa bàn đã khiến cả xã Mai Long (cũ) rúng động. Nhưng cũng chính từ tiếng súng định mệnh ấy, nhận thức của người dân về sự nguy hiểm của súng tự chế đã thực sự thay đổi.
Đại úy Nông Hoàng Tuấn, Trưởng Công an xã Phan Thanh cho biết, ngay sau vụ việc, Công an xã đã nhanh chóng triển khai cao điểm tuyên truyền, vận động thu hồi vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ. Bằng những hình ảnh cụ thể, phân tích dễ hiểu, cán bộ Công an đã giúp bà con thấy rõ: Việc tàng trữ súng tự chế không chỉ đe dọa tính mạng con người mà còn có thể khiến người sở hữu đối mặt với mức án lên đến 20 năm tù. Công an xã Phan Thanh đã linh hoạt phối hợp với những người có uy tín như Bí thư Chi bộ, trưởng xóm tại các vùng dân tộc thiểu số để tuyên truyền bằng tiếng bản địa, giúp người dân dễ hiểu, dễ tiếp thu. Bên cạnh đó, các cán bộ Công an đến tận nhà dân để vận động, giải thích, đồng thời khuyến khích bà con cung cấp thông tin hỗ trợ thu hồi vũ khí. Những người dân có đóng góp tích cực trong việc thu hồi vũ khí cũng được xem xét biểu dương, khen thưởng kịp thời.

Đối tượng Lý Dào On thực nghiệm lại hiện trường vụ án.
Từ chỗ dè dặt, e ngại, người dân đã chủ động đến Công an xã giao nộp vũ khí. Chỉ một thời gian ngắn sau vụ án, đã có 85 khẩu súng được người dân tự nguyện giao nộp. Tính từ đầu năm 2025 đến nay, con số đó đã lên đến 90 khẩu súng các loại. Những nỗ lực bền bỉ, thiết thực của lực lượng Công an đã góp phần quan trọng trong việc giữ gìn bình yên cho các xóm, củng cố niềm tin của nhân dân với chính quyền và Công an xã.
Để phòng ngừa tội phạm, đặc biệt là các vụ việc liên quan đến súng tự chế, Công an tỉnh Cao Bằng đã chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ và Công an các xã tích cực lồng ghép tuyên truyền các điểm mới của Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ nhằm nâng cao nhận thức pháp luật trong nhân dân, đồng thời tiếp tục đẩy mạnh vận động người dân giao nộp vũ khí, phối hợp chặt chẽ với các tổ chức, đoàn thể để kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm, góp phần giữ gìn bình yên cho cộng đồng.