Mối liên hệ giữa cuộc sống thành thị và khả năng dậy thì sớm của trẻ

Môi trường đô thị có thể khiến bé gái dậy thì sớm hơn. Ảnh: Pexels.

Những thông tin này do nhà nghiên cứu Yu Chunshui và cộng sự tại Đại học Y Thiên Tân thực hiện, được công bố ngày 15/12 trên Nature Cities, ấn phẩm trực thuộc tạp chí khoa học Nature. Nghiên cứu này cũng cho thấy môi trường đô thị có thể để lại những khác biệt kéo dài về cấu trúc não bộ và đặc điểm tính cách khi trưởng thành.

Để đưa ra kết quả cuối cùng, nhóm nghiên cứu đã phân tích dữ liệu của 2.950 phụ nữ trẻ khỏe mạnh là người dân tộc Hán ở Trung Quốc, lớn lên ở cả khu vực đô thị và nông thôn.

Ở nghiên cứu này, các nhà khoa học đều thống nhất thời điểm dậy thì sẽ được xác định thông qua độ tuổi xuất hiện kỳ kinh nguyệt đầu tiên do người tham gia tự báo cáo.

Trong khi đó, mức độ tiếp xúc với môi trường đô thị trong thời thơ ấu được đo lường bằng các chỉ số như tỷ lệ diện tích xây dựng và cường độ ánh sáng ban đêm và theo dõi từ khi sinh ra đến tuổi vị thành niên.

Từ những số liệu trên, các nhà khoa học kết hợp với phương pháp chụp cộng hưởng từ (MRI) để phân tích thể tích não và áp dụng các bảng đánh giá, khảo sát đặc điểm tính cách của những người tham gia.

Kết quả phân tích các dữ liệu cho thấy mức độ đô thị hóa cao hơn trong thời thơ ấu và dậy thì sớm đều có liên quan đến sự suy giảm thể tích ở một số vùng của vỏ não trước trán giữa. Những người có mức độ tiếp xúc với môi trường đô thị cao hơn cũng đạt điểm thấp hơn ở các thước đo về tính dễ hòa đồng, độ nhạy với sự chấp thuận xã hội và khả năng đáp ứng cảm xúc.

Nghiên cứu đồng thời chỉ ra rằng điều kiện kinh tế - xã hội ở cấp độ gia đình lẫn cấp độ thành phố đều ảnh hưởng đến thời điểm dậy thì. Điều này cho thấy tác động của môi trường đô thị đối với sự phát triển sinh học và thần kinh mang tính đa chiều, phức tạp.

Lý giải kết quả này, nhóm tác giả nhận định những áp lực của đời sống đô thị trong thời thơ ấu có thể được “mã hóa” về mặt sinh học, qua đó hình thành xu hướng tự lực mạnh hơn ở phụ nữ trẻ sống tại thành phố.

Tuy nhiên, các mô hình thần kinh - hành vi tương tự cũng từng được ghi nhận là gắn với nguy cơ đối với một số rối loạn sức khỏe tâm thần cao hơn, trong đó có trầm cảm nặng và tâm thần phân liệt.

Đặt kết quả trên vào trong khuôn khổ thuyết lịch sử đời sống, nhóm nghiên cứu cho rằng con người đã tự điều chỉnh quá trình phát triển để thích nghi với mức độ rủi ro và sự ổn định của môi trường.

Dưới góc nhìn này, đô thị - nơi giàu có về vật chất - vẫn có thể được cơ thể diễn giải là môi trường căng thẳng cao, cạnh tranh khắc nghiệt, dẫn tới dậy thì sớm hơn. Cơ thể cũng có thể "tự động" ưu tiên cho sinh sản thay vì phát triển thần kinh.

Nhóm tác giả lưu ý thêm rằng vẫn cần có thêm các nghiên cứu tiếp theo, đặc biệt với đối tượng nam giới nhằm xác định liệu những cơ chế tương tự có tồn tại giữa các giới hay không. Nhóm cũng kỳ vọng các nghiên cứu mới có thể làm rõ tác động của các điều kiện đô thị khác nhau đối với sự phát triển con người.

Tú Anh