Mối lo từ muỗi Aedes gây 3 bệnh truyền nhiễm

Phun thuốc diệt muỗi

Muỗi Aedes truyền 3 bệnh

Theo Bộ Y tế, mặc dù Việt Nam hiện chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya, nhưng nguy cơ dịch bệnh xâm nhập đang rất cao. Vào mùa hè, mật độ muỗi Aedes, đặc biệt là muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus đạt đỉnh tại nhiều địa phương. Trong khi đó, sự giao thương, lượng khách du lịch đi và đến Việt Nam cũng tăng cao.

Ông Ngô Thái Dương - Phó Trưởng khoa Ký sinh trùng - Côn trùng, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Bình Thuận cho biết: Muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus là các vectơ chính của Zika, Chikungunya và SXH. 3 bệnh gồm: Chikungunya, Zika và SXH đều do muỗi Aedes truyền. Khi muỗi hút máu người nhiễm bệnh, vi rút sẽ tồn tại trong cơ thể muỗi. Sau đó, muỗi có thể truyền vi rút sang người khác qua vết đốt. Bệnh không lây trực tiếp từ người sang người, không bị lây khi ôm, bắt tay hay ngồi cạnh người bệnh. Nguy cơ chỉ xảy ra khi muỗi mang vi rút đốt sang người.

Theo ông Dương, trong các loài muỗi truyền bệnh, Aedes aegypti chủ yếu hút máu người, thường đốt nhiều lần. Vết đốt rất khó nhận ra. Loài này sống gần con người nhưng không chịu được khí hậu lạnh, chỉ xuất hiện ở vùng ấm. Ngược lại, Aedes albopictus có phạm vi sinh sống rộng hơn, xuất hiện cả ở vùng cận nhiệt đới và ôn đới. Loài này thích nghi tốt, sống lâu hơn (4 - 9 tuần), tồn tại ở cả nông thôn lẫn thành thị, chịu được mùa đông lạnh. Cả 2 loài đều đốt người nhiều nhất vào ban ngày.

Kiểm soát lăng quăng, muỗi để phòng bệnh

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vi rút Chikungunya được phát hiện lần đầu vào năm 1952 tại Cộng hòa Thống nhất Tanzania, sau đó lan rộng sang nhiều quốc gia châu Phi. Đến nay, loại vi rút này xuất hiện ở hơn 110 quốc gia tại các châu lục: Á, Phi, Âu, Mỹ. Bệnh có nhiều triệu chứng lâm sàng tương tự SXH và Zika, dễ dẫn đến chẩn đoán nhầm. Cụ thể, sốt cao đột ngột, đau khớp dữ dội, đau cơ, nhức đầu, buồn nôn, mệt mỏi và phát ban…

Sự lan rộng của các bệnh như: Zika, Chikungunya và SXH bắt nguồn từ nhiều yếu tố cộng hưởng. Khí hậu nóng lên, mưa lũ và đô thị hóa thiếu kiểm soát khiến nước đọng xuất hiện nhiều hơn. Rác thải cùng thói quen trữ nước tạo điều kiện cho muỗi sinh sản. Du lịch và thương mại đưa muỗi và mầm bệnh đi xa. Việc mở rộng nông nghiệp và mật độ dân số cao cũng làm tăng nguy cơ. Mặc dù, sự giám sát y tế khá chặt, nhưng muỗi thì dần kháng với hóa chất diệt muỗi.

Ông Dương cho biết thêm: Hiện nay, cả 3 bệnh do muỗi Aedes truyền đều chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. SXH thì có vắc xin phòng bệnh; còn Zika và Chikungunya thì vẫn chưa có vắc xin. Vì vậy, biện pháp duy nhất và hiệu quả nhất để phòng bệnh vẫn là kiểm soát muỗi và loăng quăng. Để phòng bệnh, người dân cần chủ động diệt muỗi, lăng quăng, loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, đậy kín các dụng cụ chứa nước. Đồng thời, người dân sử dụng kem chống muỗi, nhang xua muỗi, mặc quần áo dài tay và ngủ mùng để hạn chế bị muỗi đốt. Khi có triệu chứng nghi ngờ như: sốt cao, đau khớp, nhức đầu hoặc buồn nôn, bệnh nhân cần đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Thông tin từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Bình Thuận, từ đầu năm 2025 đến nay, các xã, phường phía Đông của tỉnh Lâm Đồng không ghi nhận ca mắc Zika, nhưng có 1.256 ca SXH. Trong đó, có 1 trường hợp tử vong, 35 ca nặng chiếm tỷ lệ 2,8%. So với cùng kỳ năm 2024, số ca mắc tăng 425 ca.

Trang Hiếu