Mỗi quyết định của Quốc hội thể hiện ý chí và nguyện vọng của nhân dân

Xây dựng Quốc hội dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, pháp quyền
Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì cuộc họp triển khai Nghị quyết số 71 về giáo dục, đào tạo
Bộ Chính trị làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Tây Ninh, Tuyên Quang

Quyết định nhiều vấn đề quan trọng của đất nước

Phát biểu tại Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề: “Quốc hội Việt Nam - 80 năm hình thành và phát triển” diễn ra chiều 9/9, ông Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng nhấn mạnh, hội thảo là dịp đặc biệt để chúng ta ôn lại truyền thống vẻ vang, khẳng định vị trí, vai trò lịch sử của Quốc hội trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc, đồng thời định hướng xây dựng Quốc hội ngày càng dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, pháp quyền và gắn bó mật thiết với nhân dân.

Ông Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng phát biểu tại Hội thảo

Cách đây 80 năm, ngày 16/9/1946, ngay sau khi đất nước giành được độc lập trong muôn vàn khó khăn, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân ta đã tiến hành thành công cuộc tổng tuyển cử đầu tiên bầu ra Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín.

Đây là dấu mốc rất quan trọng đặt nền móng cho thể chế dân chủ ở nước ta. Lần đầu tiên, nước ta có cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân, thay mặt cho toàn thể nhân dân quyết định những vấn đề trọng đại của đất nước.

Ông Trần Cẩm Tú cho biết, ngay từ những ngày đầu mới thành lập, Quốc hội đã góp phần to lớn trong sự nghiệp bảo vệ, củng cố vững chắc nền độc lập, xây dựng và hoàn thiện đất nước.

Trong suốt quá trình hoạt động từ khóa 1 đến khóa 15, Quốc hội đã ban hành 5 bản Hiến pháp và 567 luật cùng hàng nghìn nghị quyết. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành 236 pháp lệnh.

Đồng thời, hoạt động lập pháp đã cơ bản bao quát đầy đủ các lĩnh vực khác nhau của kinh tế - xã hội. Đây là kết quả rất ấn tượng thể hiện trí tuệ, tinh thần trách nhiệm cao của người đại biểu được nhân dân tin tưởng, phản ánh ý chí, nguyện vọng của nhân dân trong xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, mở rộng quan hệ đối ngoại, đảm bảo việc thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.

Trong suốt 80 năm qua, Quốc hội luôn đồng hành cùng các thiết chế khác của hệ thống chính trị, kế thừa trí tuệ tập thể, sáng tạo, chủ động, trách nhiệm cao, quyết định nhiều vấn đề quan trọng của đất nước với các quyết sách rất kịp thời, sát thực tiễn, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng trong từng thời kỳ, nhất là trong công cuộc đổi mới và phát triển đất nước.

Công tác đối ngoại của Quốc hội ngày càng chủ động và hiệu quả, trở thành một bộ phận không thể tách rời trong hoạt động đối ngoại của Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân. Qua đó, Quốc hội đã góp phần nâng cao vị thế, uy tín quốc tế của đất nước, thúc đẩy sự nghiệp hội nhập sâu rộng, đồng thời đóng góp tích cực vào hòa bình, hợp tác và tiến bộ toàn cầu.

Sự ra đời của Quốc hội là kết quả của cuộc đấu tranh kiên cường, không ngừng, không nghỉ của nhân dân ta. Quá trình hình thành và phát triển của Quốc hội là kết tinh của đường lối đúng đắn, kết hợp chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đáp ứng ý nguyện của nhân dân và phù hợp với quy luật phát triển thời đại.

Quốc hội luôn là hiện thân của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, gắn bó mật thiết với nhân dân, phản ánh trung thực ý chí, nguyện vọng và lợi ích chính đáng của nhân dân, đồng thời phát huy dân chủ, đề cao nguyên tắc pháp quyền và thượng tôn Hiến pháp, pháp luật cùng thực hiện mục tiêu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Sự phát triển của Quốc hội là một quá trình liên tục từ thực tiễn với hoạt động mới từ Quốc hội thời kỳ kháng chiến đến thời kỳ thống nhất xây dựng đất nước và thời kỳ đổi mới, hôm nay là Quốc hội kiến tạo trong kỷ nguyên phát triển lớn.

Quốc hội không ngừng đổi mới tổ chức, nội dung, phương thức hoạt động, kế thừa truyền thống quý báu, đồng thời sáng tạo, thích ứng với yêu cầu hội nhập, đáp ứng đầy đủ và kịp thời các nhiệm vụ, chất lượng phát triển đất nước trong từng giai đoạn cách mạng.

Hiện thân cho ý chí, sức mạnh của nhân dân

Tại hội thảo, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng cho rằng, Quốc hội khóa đầu tiên, dù trong hoàn cảnh khó khăn “ngàn cân treo sợi tóc”, dù hoạt động trong chiến khu Việt Bắc hay cho đến ngày được họp trong niềm vui thắng lợi, giữa Thủ đô giải phóng, đã luôn kiên định giữ vững lý tưởng, niềm tin và trách nhiệm thiêng liêng với đất nước, hoàn thành trọng trách lịch sử của mình.

Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng phát biểu tại Hội thảo

“Chúng ta hướng về quá khứ với niềm tự hào và trân trọng sâu sắc. Mỗi bản Hiến pháp, mỗi kỳ họp là một trang sử, là minh chứng rực rỡ cho tinh thần dân chủ, khát vọng hòa bình, thống nhất và tiến lên xã hội chủ nghĩa, đưa Quốc hội trở thành biểu tượng cao đẹp của ý chí và niềm tin của toàn dân tộc” - ông Nguyễn Xuân Thắng nói.

Ông Nguyễn Xuân Thắng đánh giá, sau 40 năm đổi mới, Quốc hội tiếp tục thực hiện vai trò là cơ quan lập pháp cao nhất, hoạt động dưới sự lãnh đạo của Đảng. Quốc hội ngày càng phát huy vai trò là thiết chế trung tâm của hệ thống chính trị trong thực hiện quyền lập hiến, lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước.

Là hiện thân cho ý chí, sức mạnh của nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc, Quốc hội là đại diện rộng rãi cho mọi tầng lớp nhân dân, không phân biệt dân tộc, giới tính, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo, trình độ văn hóa, nghề nghiệp. "Mỗi quyết định của Quốc hội là sự thể hiện ý chí và nguyện vọng của nhân dân, luôn nhằm bảo đảm cao nhất lợi ích của quốc gia, dân tộc" - ông Nguyễn Xuân Thắng nói.

Bên cạnh đó, hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội có nhiều đổi mới, đạt được những kết quả tích cực, bảo đảm kiểm soát chặt chẽ quyền lực nhà nước, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước.

Nhiều kiến nghị qua giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội được tiếp thu nghiêm túc, giải quyết những vấn đề được dư luận và cử tri quan tâm, được nhân dân hoan nghênh, đồng tình và ủng hộ, góp phần thực hiện nghiêm Hiến pháp, pháp luật.

Đặc biệt, với việc ứng dụng mạnh mẽ công nghệ mới, Quốc hội đang xây dựng Quốc hội điện tử, Quốc hội số, gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân tốt hơn, minh bạch hơn.

Bước vào kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc, Quốc hội khóa XV đã khẳng định vị thế là chủ thể sáng tạo thể chế, kiến tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho những quyết sách chiến lược mang tính đột phá cho sự phát triển nhanh và bền vững đất nước.

Đó là việc Quốc hội phát huy vai trò đầu tàu, chủ chốt trong việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất; tháo gỡ kịp thời các điểm nghẽn về thể chế, bảo đảm thể chế trở thành lợi thế và là nguồn lực cho đất nước; đổi mới mạnh mẽ tư duy pháp luật, chuyển từ tư duy không quản được thì cấm sang tư duy quản trị quốc gia thực sự kiến tạo, phục vụ phát triển.

Cùng với đó, việc Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết số 202/2025/NQ-QH15 thống nhất cả nước còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh; thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi, chính thức thiết lập mô hình chính quyền địa phương hai cấp (cấp tỉnh và cấp xã), điều chưa từng có trong lịch sử hiện đại; thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, thực hiện một cuộc cách mạng “sắp xếp lại giang sơn” trăm năm mới có một lần, đưa Việt Nam bước vào một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên của sự phát triển mạnh mẽ và tư duy đổi mới thể chế, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc vì mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.

Cần giữ vai trò tiên phong, tạo dựng cơ sở pháp lý vững chắc

Theo Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng, sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ đất nước trong giai đoạn mới đang đặt ra yêu cầu rất cao đối với toàn Đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị, trong đó có vai trò, trách nhiệm to lớn của Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội.

Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề: “Quốc hội Việt Nam - 80 năm hình thành và phát triển”

Do đó, ông Trần Cẩm Tú nêu một số nội dung để nghiên cứu và thực hiện tốt hơn trong thời gian tới.

Thứ nhất, đảm bảo sự lãnh đạo tuyệt đối, toàn diện của Đảng đối với Quốc hội, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đây là yếu tố sống còn, là vấn đề then chốt để đưa Quốc hội qua các nhiệm kỳ đều hoàn thành xuất sắc trọng trách mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Điều này luôn được khẳng định xuyên suốt và nhất quán trong chủ trương, đường lối của Đảng và được thể chế hóa đầy đủ trong các bản Hiến pháp.

Đồng thời, tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo gắn với phát huy dân chủ, quyền làm chủ của nhân dân, xử lý hài hòa các mối quan hệ Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ và phát huy vị trí, vai trò của từng nhân tố này trong quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của chúng ta.

Xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, thể chế hóa thành những chủ trương lớn của Đảng, cụ thể hóa Hiến pháp, pháp luật, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị quốc gia, đảm bảo ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường quốc phòng, an ninh, hội nhập quốc tế và xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực và hiệu quả.

Thứ hai, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy lập pháp đáp ứng các yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Hoạt động lập pháp vừa đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước, vừa kiến tạo sự phát triển của xã hội, khuyến khích đổi mới, sáng tạo, giải phóng sức sản xuất và huy động mọi nguồn lực cho phát triển nhanh và bền vững.

Đồng thời, phát huy dân chủ, tôn trọng, bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Pháp luật phải khả thi, dễ thực hiện, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm. Cần coi trọng nghiên cứu chiến lược, chính sách từ sớm, từ xa, nâng cao tính dự báo, hiệu lực, hiệu quả điều chỉnh của pháp luật.

Thứ ba, cần nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả của các quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước và hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội. Trong quyết định các vấn đề quan trọng cần đảm bảo đồng bộ với công tác lập pháp, giám sát, tập trung vào kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, tổ chức bộ máy, các công trình, chương trình, dự án trọng điểm quốc gia, đảm bảo lợi ích chung của đất nước và phù hợp với ý chí, nguyện vọng của nhân dân.

Đổi mới quy trình quyết định về ngân sách theo hướng thực chất, gắn chặt với giám sát thường xuyên, thực hiện từng bước tiến tới xây dựng và ban hành các đạo luật tài chính, ngân sách thay cho quyết định hàng năm.

Quốc hội cần xác định rõ phương pháp, hình thức giám sát phù hợp, tránh dàn trải, hình thức, chú trọng giám sát chuyên đề, tăng cường theo dõi, đôn đốc, thực hiện các kết luận, kiến nghị giám sát. Tiếp tục đổi mới hoạt động chất vấn và giải trình, giám sát việc thi hành pháp luật theo hướng thực chất và hiệu quả hơn.

Thứ tư, chú trọng hoàn thiện cơ chế, bồi dưỡng, tăng cường công tác đại biểu, nâng cao chất lượng hoạt động của đại biểu Quốc hội. Quan tâm bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, đảm bảo điều kiện hoạt động, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của đại biểu Quốc hội.

Mỗi đại biểu Quốc hội cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, gương mẫu, đổi mới, sáng tạo, hết lòng hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, thường xuyên rèn luyện bản lĩnh, giữ gìn phẩm chất đạo đức, kỷ luật, kỷ cương, nâng cao trình độ và năng lực công tác, giữ mối liên hệ chặt chẽ với cử tri, phản ánh trung thực ý kiến của nhân dân và chịu sự giám sát của nhân dân. Đây là nhân tố cốt lõi để nâng cao chất lượng hoạt động, vị thế và vai trò của Quốc hội.

Thứ năm, tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại của Quốc hội, góp phần khẳng định vai trò, vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, Quốc hội cần có tâm thế mới, vị thế mới tương xứng với cách tiếp cận mới trong việc hoàn thiện chính sách, pháp luật về đối ngoại và hội nhập quốc tế.

Quốc hội cần giữ vai trò tiên phong, tạo dựng cơ sở pháp lý vững chắc để đất nước chủ động, tích cực hội nhập một cách đồng bộ, toàn diện, thực chất và hiệu quả, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược mà Đảng đã đề ra.

Thứ sáu, hoàn thiện tổ chức bộ máy, đẩy mạnh chuyển đổi số hoạt động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội. Nâng cao năng lực các cơ quan tham mưu, giúp việc của Quốc hội, tổ chức các cơ quan của Quốc hội theo hướng tinh gọn, hiện đại, chuyên nghiệp, tăng số lượng đại biểu chuyên trách, bố trí, sắp xếp các đại biểu chuyên môn sâu tại các Hội đồng và các Ủy ban của Quốc hội.

Chủ động khai thác, ứng dụng mạnh mẽ thành tựu khoa học công nghệ để đổi mới phương pháp làm việc, nâng cao tính hiệu quả, chất lượng và phấn đấu xây dựng thành công Quốc hội số.

Quỳnh Nga