Món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ cúng Tết Đoan Ngọ

Tết Đoan Ngọ là ngày gì?

Ở Việt Nam, ngày tết Đoan Ngọ còn được gọi là ngày tết “Giết sâu bọ”. Trong quan niệm của người Việt xưa, trong bộ phận tiêu hóa thường có nhiều sâu bọ, mầm bệnh và chúng sinh trưởng mạnh nhất vào ngày mùng 5/5, cho nên phải diệt trừ chúng bằng các món ăn. Từ ý nghĩ đó mà trong ngày này nhân dân ta cũng có những phong tục mang đậm bản sắc văn hóa Việt.

Theo tục lệ từ xưa, người dân thường thắp hương vào sáng sớm nhưng thực chất Tết Đoan Ngọ được tiến hành vào giờ chính Ngọ (giữa trưa) ngày 5/5 Âm lịch. Đoan nghĩa là mở đầu, Ngọ là khoảng thời gian từ 11h tới 13h. Dù cuộc sống hiện đại đã có nhiều thay đổi nhưng nhiều gia đình Việt vẫn còn giữ nếp ăn Tết ở nhà với các món truyền thống như rượu nếp, bánh gio, quả mận, vải…

Món ăn không thể thiếu để có Tết Đoan Ngọ đúng nghĩa

Cơm rượu nếp

Cơm rượu nếp là món ăn phổ biến nhất, có trên mâm cúng của cả ba miền Bắc - Trung - Nam. Có 2 loại cơm rượu nếp là cơm rượu nếp trắng và cơm rượu nếp cẩm. Món ăn có vị cay the ngọt ngọt của rượu, vị dẻo của lúa nếp mới, mang ý nghĩa diệt trừ sâu bọ và đẩy lùi dịch bệnh. Nhiều gia đình tự làm cơm rượu nếp tại nhà nhưng nếu không có thời gian, bạn cũng có thể mua sẵn ngoài chợ rất dễ dàng vào ngày này. Lưu ý, chỉ cần mua lượng vừa ăn, bảo quản cẩn thận trong tiết trời nóng nực và không ăn nhiều khi bụng đói, tránh bị cồn ruột và say rượu.

Bánh ú

Bánh ú là món ăn truyền thống ngày 5/5 âm lịch ở Trung Quốc và miền Nam nước ta. Bánh ú có 2 loại là bánh ú nhân ngọt và bánh ú nhân mặn. Trong đó, bánh ú mặn được ưa chuộng ở miền Tây. Bánh có nhân là trứng cút, trứng vịt muối, thịt xá xíu, nấm đông cô, tôm khô, hạt sen... quyện với lớp vỏ dẻo dẻo, thơm thơm mùi lá. Chiếc bánh được gói theo hình chóp nón, lớp vỏ không quá dày, ôm lấy nhân bánh nên mùi vị thấm đẫm từ trong ra ngoài.

Bánh gio (tro)

Người miền Bắc lại có thói quen ăn bánh gio chấm mật mía vào ngày Tết Đoan Ngọ. Món ăn giản dị nhưng cách làm khá cầu kỳ. Để làm bánh, người ta cần chuẩn bị gạo nếp và gio. Gio phải là của lá găng, lá tầm gửi, cây vừng phơi khô hoặc gio của hạt xoan chín, rơm nếp; hòa tan gio với nước, để lắng cạn xong đem ngâm gạo nếp cái hoa vàng. Việc này giúp bánh có màu nâu vàng, trong trong, óng ánh màu hổ phách và mùi ngai ngái, khét khét đặc trưng. Bánh gio không có nhân mà chấm với chút mật mía ngọt ngào. Mùa hè, ăn nhiều loại quả nóng đễ khiến người "bốc hỏa", miếng bánh gio có tính mát, cân bằng điều hòa cơ thể.

Hoa quả

Mâm quả dâng lên bàn thờ tổ tiên là điều không thể thiếu trong mỗi gia đình mỗi dịp lễ tết. Việc ăn trái cây đầu mùa, đặc biệt là cái loại trái cây như: mận, vải, xoài, chôm chôm, dưa hấu… không chỉ với mong muốn tiêu trừ mầm bệnh mà phần nào còn thể hiện được mong muốn hoa trái đầy nhà, sinh sôi nảy nở.

Ở miền Bắc, những loại quả thời vụ điển hình như mận, vải, đào đều không thể thiếu trong mâm cúng của mỗi gia đình.

Thịt vịt

Người miền Trung có phong tục cúng thịt vịt vào ngày này. Thịt có tính mát, có thể giúp cơ thể điều hòa vào những ngày nóng nực nhất trong năm. Thịt vịt có thể luộc, hấp, quay hay chiên đều được, trong đó, thịt vịt hấp (luộc) là phù hợp nhất để bày lên mâm cúng, lại không bị nhanh ngấy, ngán.

Chè trôi nước, chè hạt sen, chè kê

Chè trôi nước là món ăn không thể thiếu trong ngày Tết Đoan Ngọ của người miền Nam. Những viên chè tròn được làm từ bột nếp trắng, bên trong có nhân đậu xanh, ăn cùng với nước cốt dừa. Chè có vị béo của đậu xanh, vị ngọt của đường, nước cốt dừa, vị man mát của bột ở ngay đầu lưỡi và mùi thơm hấp dẫn của gừng, nước cốt dừa.

Theo Vũ Ngọc/Khỏe & Đẹp