Món ngỗng hầm của Chu Nguyên Chương

Quyển thứ nhất bộ Bích huyết kiếm của nhà văn Kim Dung (Tam Liên thư điếm, Bắc Kinh in năm 1997) kể lại câu chuyện hai ông sui gia rất lạ. Căn bản, họ rất thân thiết nhau nhưng cũng luôn nghi ngờ nhau!

Chu Nguyên Chương (1328-1398) là một nhà sư, đi tu ở chùa Hoàng Giác, phủ Phụng Dương. Lúc bấy giờ, nhà Nguyên đang cai trị Trung Hoa bằng một chính sách tàn bạo. Nghe theo lời tâu của thái sư Ba Diên, Nguyên Thuận đế ra lệnh cho quân sĩ gặp người Hán mang các họ Triệu, Tiền, Tôn, Lý, Chu, Ngô, Trịnh, Vương thì có quyền giết bởi tám họ này nhân số rất đông. Chỉ dụ tàn bạo ấy khiến không biết bao nhiêu người chết oan.

Chu Nguyên Chương quyết tìm sự sống trong cái chết, bèn tập hợp một số anh em bạn bè như Từ Đạt, Thường Ngộ Xuân, Ngô Lương, Ngô Trinh làm loạn. Họ tham gia lực lượng Hồng Cân quân của Minh giáo (Manichéisme - Bái Hỏa giáo) khởi nghĩa tại Hoài Tứ. Chu Nguyên Chương đặc biệt kính trọng tư cách, tài cầm quân và cách ứng xử của Từ Đạt nên luôn coi Từ Đạt như người anh ruột, thường gọi Từ Đạt là “huynh” hoặc “tiểu xá”.

Nhánh quân khởi nghĩa của Minh giáo do Chu Nguyên Chương cầm đầu đánh thắng quân nhà Nguyên ở Nam Kinh như chẻ tre. Chu Nguyên Chương được tổng chỉ huy Quách Tử Hưng phong tước Ngô quốc công, lại được tặng một tòa phủ đệ lộng lẫy, sang trọng ngay trong Nam Kinh. Tòa phủ đệ được gọi là Ngụy quốc công phủ.

Năm 1368, cuộc kháng chiến thành công. Chu Nguyên Chương lên ngôi vẫn nhớ mình và những tướng lĩnh đi theo mình là đệ tử của Minh giáo nên xưng quốc hiệu là nhà Minh. Những bạn bè, anh em ngày xưa theo Chu Nguyên Chương đều được phong thưởng trọng hậu, nhất là Từ Đạt. Chu Nguyên Chương vẫn gọi Từ Đạt là “huynh” nhưng Từ Đạt không dám xưng huynh gọi đệ với hoàng đế, vẫn nghiêm cẩn giữ lễ xưng là “hạ thần”.

Tuy nhiên, Chu Nguyên Chương là một hoàng đế rất đa nghi. Ông ta ngồi trên lưng ngựa mà lấy được đất Trung Hoa nên rất kính sợ sức mạnh quân sự. Mặt khác, họ Chu biết tài năng, đạo đức của mình không bằng ai, không đủ phục chúng nên luôn cho thủ hạ rình mò, theo dõi quần thần. Hễ nghi ngờ ai có ý coi thường mình là ông trừ khử ngay.

Trong cuốn Minh sử, Từ Đạt truyện có kể câu chuyện Chu Nguyên Chương cùng Từ Đạt uống rượu. Chu cao hứng nói: “Từ huynh công đại, vị hữu ninh cư, khả tứ dĩ cựu đệ” - Từ huynh công lớn nhưng chưa có chỗ ở, ta tặng cho căn nhà cũ đấy. Căn nhà cũ tức tòa nhà Ngụy quốc công phủ. Từ Đạt nghe nói, bèn quỳ ngay xuống, vừa cám ơn vừa từ tạ không dám nhận món quà. Đây là tòa phủ đệ hoàng đế từng ở, nay cao hứng ban cho bầy tôi ở thì thật sự có điều cấm kỵ. Người ở đó đương nhiên bị đức hoàng đế dò xét, nghi ngờ. Vì vậy, Từ Đạt cương quyết từ chối không nhận ngôi nhà. Chu Nguyên Chương rất vừa ý.

Chu Nguyên Chương thử lần thứ hai, mấy hôm sau lại mời Từ Đạt vào uống rượu trong Ngụy quốc công phủ. Nhà vua chuốc cho Từ Đạt uống đến say mèm rồi sai người khiêng ông ta bỏ vào giường trước đây mình từng ngủ. Nửa khuya, Từ Đạt tỉnh cơn say, nhận ra sự tình bèn nhảy khỏi giường, vái lạy chiếc giường và nói “Tội thần đáng chết”; thức đến sáng không dám ngủ nữa. Nghe quân lính theo dõi báo cáo lại hành động của Từ Đạt, Chu Nguyên Chương rất mừng. Ông cho rằng Từ Đạt là con người trung nghĩa, bèn cho xây dựng một căn nhà lớn tặng Từ Đạt; đối diện với Ngụy quốc công phủ. Căn nhà ấy gọi là Đại công phường.

Từ Đạt là con người tài giỏi, thông minh nên dù ông ta khiêm tốn, trung hậu cỡ nào cũng bị Chu Nguyên Chương cho là người có thể tạo phản. Năm 1385, Từ Đạt phát bối (bị ung thư) ở ngang lưng. Chu Nguyên Chương nghe tin ấy, cho bọn ngự thiện trong cung hầm một con ngỗng thật ngon đến biếu Từ Đạt. Theo quan niệm cổ của Trung Hoa, ai bị phát bối mà ăn thịt ngỗng hầm sẽ chết. Từ Đạt nhìn món ngỗng hầm vua ban cho mình mà ràn rụa nước mắt. Ông ăn thịt ngỗng trước sự chứng kiến của sứ giả nhà vua, hôm sau thì qua đời.

Từ Đạt là sui gia của Chu Nguyên Chương. Cả ba con gái của Từ Đạt đều là dâu của Chu Nguyên Chương, vợ của ba hoàng tử. Cái thế chính trị của Từ Đạt vừa là khai quốc công thần, vừa là bạn vua, vừa là sui gia của vua; tưởng cọp liếm cũng không chết nhưng ăn ngỗng hầm thì lại chết. Ấy là vì Chu Nguyên Chương đặc biệt nghi ngờ sui gia Từ Đạt!

VŨ ĐỨC SAO BIỂN