Mong ước không chỉ riêng Quảng Ngãi

Trung tâm năng lượng quốc gia

Sau nhiều năm triển khai, tháng 6/2025, với sự phối hợp chặt chẽ của UBND tỉnh Quảng Ngãi, Bộ Công thương đã hoàn thiện Đề án Trung tâm Lọc, hóa dầu và Năng lượng Quốc gia tại KKT Dung Quất, trình Chính phủ xem xét.

Ngày 23/7/2025, Văn phòng Chính phủ ban hành văn bản số 381/TB-VPCP thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn về Đề án Trung tâm Lọc, hóa dầu và Năng lượng Quốc gia tại KKT Dung Quất. Theo đó, Phó Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công thương rà soát lại các chiến lược, quy hoạch phát triển tổng thể quốc gia, tham khảo kinh nghiệm quốc tế, bảo đảm tính khả thi và hiệu quả việc hình thành mô hình Trung tâm Lọc, hóa dầu và Năng lượng Quốc gia tại KKT Dung Quất.

Trong đó lưu ý, rà soát kỹ các nội dung chính sách đề xuất để bảo đảm yêu cầu “đặc thù, riêng biệt”, có tính đột phá để xây dựng, mở rộng, thu hút đầu tư, thúc đẩy phát triển của trung tâm theo đúng tinh thần Nghị quyết 26 của Bộ Chính trị về phát triển vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Chính phủ giao UBND tỉnh Quảng Ngãi, Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam theo chức năng, nhiệm vụ được giao, chủ động phối hợp với Bộ Công thương trong việc xây dựng Trung tâm Lọc, hóa dầu và Năng lượng Quốc gia tại KKT Dung Quất, bảo đảm khả thi và hiệu quả. Đồng thời, triển khai các dự án lọc, hóa dầu và năng lượng theo nhiệm vụ được giao.

Bể chứa sản phẩm Nhà máy Lọc dầu Dung Quất. Ảnh: PV

Dự kiến, dự án Trung tâm Lọc, hóa dầu và Năng lượng Quốc gia tại KKT Dung Quất có tổng vốn đầu tư khoảng 6,1 - 20,5 tỷ USD, chia làm hai giai đoạn. Giai đoạn 1 (2025 - 2030) là giai đoạn then chốt, với mức đầu tư 6,1 - 17,5 tỷ USD. Giai đoạn 2 (2031 - 2045) sẽ đầu tư bổ sung khoảng 2 - 3 tỷ USD. Trung tâm này được kỳ vọng đáp ứng tối thiểu 30% nhu cầu xăng dầu cả nước, bảo đảm dự trữ tương đương 30 ngày sản xuất và tiêu thụ. Đến năm 2050, nơi đây không chỉ là đầu tàu năng lượng quốc gia, mà còn trở thành một trong những trung tâm lọc, hóa dầu lớn nhất Đông Nam Á.

Khi đi vào vận hành, Trung tâm Lọc, hóa dầu và Năng lượng Quốc gia sẽ tạo khoảng 30 nghìn việc làm, đóng góp khoảng 30% tăng trưởng GRDP của Quảng Ngãi. Bên cạnh đó, các lĩnh vực logistics, công nghệ cao, đào tạo nhân lực và phát triển đô thị cũng được tiếp sức nhờ dòng vốn đầu tư thứ cấp.

Cần cơ chế đặc thù, riêng biệt

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Công thương, ngày 30/7, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã có Văn bản số 853/UBND-CNXD đề xuất 3 nhóm chính sách bảo đảm yêu cầu “đặc thù, riêng biệt”, có tính đột phá để thu hút đầu tư, thúc đẩy phát triển Trung tâm Lọc, hóa dầu và Năng lượng Quốc gia tại KKT Dung Quất. Đó là nhóm chính sách tài chính; nguồn nhân lực, thủ tục hành chính; ưu đãi thu hút đầu tư. Các đề xuất nhóm chính sách này được Bộ Công thương trình lên Quốc hội vào ngày 22/8 xem xét theo thẩm quyền.

Theo Sở Công thương, việc ban hành cơ chế chính sách đặc thù cho Trung tâm Lọc, hóa dầu và Năng lượng Quốc gia tại KKT Dung Quất là hết sức quan trọng. Khi đã xây dựng được cơ chế, chính sách sẽ tạo thuận lợi hơn cho thu hút đầu tư. Sở đã phối hợp với các bộ, ngành, tham mưu UBND tỉnh trình trung ương các cơ chế, chính sách theo chỉ đạo của Chính phủ là không xây dựng đề án, nhưng ban hành các nghị quyết, nghị định, tạo điều kiện tốt nhất cho trung tâm phát triển. Nếu chính sách này được ban hành thì sẽ tạo điều kiện phát triển kinh tế của tỉnh, kích hoạt hành lang kinh tế Đông - Tây, góp phần đưa Quảng Ngãi trở thành tỉnh công nghiệp trước năm 2030.

“Việc đẩy nhanh tiến độ dự án Nâng cấp, mở rộng NMLD, sớm đưa vào khai thác sẽ khởi động hàng loạt các ngành nghề khác, thu hút nhà đầu tư mới vào KKT Dung Quất. Sở Công thương sẽ làm hết trách nhiệm, đồng hành cùng chiến lược phát triển KKT Dung Quất”, Giám đốc Sở Công thương Nguyễn Thanh Mân cho biết.

Về định hướng phát triển hạ tầng giao thông, cụ thể là phát triển các tuyến đường bộ, xây dựng tuyến đường sắt, để gắn kết liên thông giữa KKT Dung Quất và Trung tâm Lọc, hóa dầu và Năng lượng Quốc gia tại KKT Dung Quất, Quảng Ngãi đề xuất 2 chính sách đặc thù. Đó là phát triển hạ tầng kỹ thuật (giao thông, cảng biển chuyên dụng, điện nước...) và trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) phục vụ phát triển. Hai chính sách này đã được Bộ Công thương thẩm định, trình Chính phủ xem xét. Riêng chính sách về thời gian được hưởng thuế suất ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, Bộ Công thương đã tổng hợp trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Theo nhận định của Bộ Công thương, chính sách do UBND tỉnh Quảng Ngãi đề xuất cơ bản đã toàn diện, bao trùm các điều kiện cần và đủ để phát triển một trung tâm tầm cỡ quốc gia. Đặc biệt là đều đảm bảo yêu cầu “6 rõ” như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, gồm “rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ sản phẩm, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền”. Bộ Công thương đã kiến nghị Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sớm thông qua danh mục các cơ chế, chính sách do UBND tỉnh Quảng Ngãi đề xuất để làm cơ sở triển khai thực hiện Trung tâm Lọc, hóa dầu và Năng lượng Quốc gia tại KKT Dung Quất.

THANH NHỊ