Một ngày 2 ca ghép phổi - bước ngoặt của y học Việt Nam

Đánh giá về thành công này, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, TS.BSCC Đinh Văn Lượng cho biết, đây là lần đầu tiên tại Việt Nam, 2 ca ghép phổi được thực hiện thành công trong 1 ngày. "Thành công của 02 ca ghép này đã nâng tổng số ca ghép phổi thành công của Bệnh viện lên 09 ca, đưa Việt Nam vào danh sách của những Trung tâm Ghép phổi lớn trên thế giới.", TS.BSCC Đinh Văn Lượng nói.

Các y bác sĩ đang ghép phổi.

Thành công này không chỉ cứu sống hai người bệnh đang ở lằn ranh sinh tử, mà còn khẳng định năng lực làm chủ kỹ thuật ghép phổi tiên tiến của đội ngũ thầy thuốc Việt Nam, sánh ngang tầm với các trung tâm ghép tạng hàng đầu thế giới.

"Chạy đua với thời gian" để giành lại hơi thở cho người bệnh

Ngày 9/11/2025, khi phần lớn các y bác sĩ của Bệnh viện Phổi Trung ương đang có mặt tại Cần Thơ tham dự Hội nghị khoa học Bệnh phổi toàn quốc, tin báo về hai nguồn tạng phổi hiến từ Hà Nội và TP Hồ Chí Minh khẩn cấp được chuyển đến. Không một phút chần chừ, ê-kíp ghép phổi gồm 12 người lập tức lên đường, trở lại bệnh viện cùng hàng trăm bác sĩ thực hiện ca ghép phổi cứu sống 2 người bệnh.

TS.BSCC Đinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương tham gia ca ghép phổi.

Chia sẻ với phóng viên TS.BSCC Đinh Văn Lượng cho biết, kể từ khi tạng hiến được lấy khỏi cơ thể người, thời gian thiếu máu nóng và lạnh của tạng phải đảm bảo không quá 10 tiếng. Nên khi biết có nguồn tạng hiến, cả một "bộ máy" phải được vận hành đồng bộ, huy động nhanh nhất con người và phương tiện trang thiết bị sẵn sàng với một mục tiêu duy nhất là ghép thành công cho người bệnh, không để phí nguồn tạng quý giá.

Vào 16h15 cùng ngày, tại Hà Nội, phổi của người hiến là một quân nhân 55 tuổi đã được ghép cho người bệnh nữ 48 tuổi. Bệnh nhân bị giãn phế nang đa kén khí, từng nhiều lần đối mặt với tràn khí màng phổi. Bệnh nhân có tiền sử đái tháo đường type 2, phổi bị tổn thương từ năm 2023, đến tháng 7/2024 có chỉ định ghép phổi và được đưa vào danh sách chờ ghép.

Bệnh nhân ghép phổi đầu tiên được rút ống nội khí quản, đã tự thở bằng lá phổi mới của mình.

Ca phẫu thuật kéo dài 8 tiếng với sự phối hợp của hàng chục chuyên gia, phẫu thuật viên và các nhân viên y tế. Khi ống nội khí quản được rút ra, bệnh nhân đã tự thở được bằng lá phổi mới – món quà vô giá của sự sống.

Bệnh nhân được chăm sóc hậu phẫu theo dõi nghiêm ngặt.

Trong khi đó, tại cùng thời điểm, một hành trình "xuyên Việt" đang diễn ra. Phổi của người hiến 32 tuổi từ Bà Rịa được vận chuyển khẩn cấp bằng đường hàng không ra Hà Nội, với sự phối hợp nhịp nhàng của Trung tâm Điều phối Ghép tạng Quốc gia, Bệnh viện Chợ Rẫy, Vietnam Airlines, Cảnh sát giao thông TP.HCM và Bệnh viện Phổi Trung ương. Chỉ sau 6 tiếng di chuyển, tạng hiến đã đến nơi an toàn để kịp ghép cho người bệnh nam (48 tuổi, ở Hải Phòng) mắc COPD nhiều năm, từng phải thở oxy tại nhà suốt hai năm. Ca phẫu thuật xuyên đêm kéo dài 9 tiếng đến rạng sáng ngày 10/11 – một cuộc "marathon" sinh tử mà chiến thắng cuối cùng thuộc về sự kiên định và lòng tận tâm của những người thầy thuốc.

Tự hào: Việt Nam vào bản đồ ghép phổi thế giới

Hai ca ghép phổi song song thành công đã nâng tổng số ca ghép phổi của Bệnh viện Phổi Trung ương lên 9 ca, toàn bộ đều đạt tiêu chuẩn cao nhất theo hệ thống đánh giá của Trung tâm Ghép phổi UCSF – Đại học California, San Francisco (Hoa Kỳ).

Chia sẻ thêm về 2 ca ghép phổi đánh dấu cột mốc mới trong thành tựu y tế của bệnh viện, TS.BSCC Đinh Văn Lượng cho rằng, việc huy động tổng lực cả về con người và trang thiết bị cho 2 ca đại phẫu trong khoảng thời gian hạn hẹp của tạng hiến là một nỗ lực và đã đem lại thành quả lớn, cứu được 2 sinh mạng. "Hai bệnh nhân này nếu không được ghép tạng kịp thời, thời gian sống chỉ còn tính bằng tháng", TS.BSCC Đinh Văn Lượng nói.

TS.BSCC Đinh Văn Lượng thông tin với báo chí về 2 ca ghép phổi song song tại bệnh viện.

Bên cạnh đó, quy trình hậu phẫu sau ghép phổi phải được kiểm soát vô cùng gắt gao. "Không giống như các tạng khác như ghép gan, tim- là các tạng kín ở trong cơ thể, việc kiểm soát nhiễm khuẩn đối với ghép phổi tiến hành từng li từng tí. Vì phổi là hơi thở, tiếp xúc trực tiếp với môi trường bên ngoài nên dễ bị nhiễm khuẩn.", TS.BSCC Đinh Văn Lượng giải thích.

Sau ghép, cả 2 bệnh nhân phải nằm phòng áp lực dương, không khí chỉ đi 1 chiều duy nhất, tuyệt đối vô khuẩn. Các bác sĩ khi tiếp xúc với người bệnh phải thực hiện quy trình vô khuẩn 4 vòng.

Có được thành công như hôm nay, bên cạnh đội ngũ y bác sĩ Bệnh viện Phổi Trung ương, là sự hỗ trợ, hiệp đồng của những người tư vấn viên, y bác sĩ lấy tạng, vận chuyển, trực tiếp ghép tạng, hậu phẫu, các chuyên gia đầu ngành đến từ các bệnh viện như Bệnh viện 108, Bệnh viện E, Bệnh viện Chợ Rẫy… Sự phối hợp chặt chẽ, chuyên nghiệp giữa các bệnh viện, từ Hà Nội đến TP.HCM, đã thể hiện tinh thần đoàn kết và trí tuệ Việt Nam trong hành trình giành giật sự sống cho người bệnh. Đến nay, có thể khẳng định Việt Nam đã vươn lên làm chủ quy trình, có thể ghép phổi thường quy như ở các quốc gia phát triển.

TS.BSCC Đinh Văn Lượng cho biết thêm, Bệnh viện Phổi Trung ương không chỉ là cơ sở đầu ngành về điều trị bệnh lao và bệnh phổi, mà còn trở thành trung tâm đầu tiên có thể thực hiện nhiều ca ghép phổi cùng lúc. Bệnh viện đang tiến tới thành lập Trung tâm Ghép phổi vùng, hướng tới mục tiêu chuyển giao kỹ thuật cho các bệnh viện khác và mở rộng ra khu vực Đông Nam Á. Thành công của hai ca ghép phổi song song không chỉ là chiến công của riêng một tập thể, mà còn là thành tựu chung của nền y học Việt Nam.

Các y bác sĩ chạy đua với thời gian về Hà Nội thực hiện 2 ca ghép phổi ngay trong ngày.

TS.BSCC Đinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương.

Hải Yến