Một quyết định hợp lòng dân của Tổng thống Philippines

POGO là gì?

Trong nhiều năm, những kẻ mê “đỏ đen” ở Trung Quốc đã phớt lờ lệnh cấm cờ bạc của đất nước họ bằng cách thỏa mãn cơn nghiện trên không gian online. Các trò chơi baccarat, roulette, poker và nhiều trò cá cược được phát trực tiếp trên mạng, với những cô gái trẻ ngồi sau bàn, chia bài và quay bánh xe, như trong sòng bạc ngoài đời thực.

Những công ty POGO có trụ sở ở Philippines điều hành các trang web cờ bạc phục vụ khách hàng nước ngoài. Ảnh: SCMP.

Trong khi những con bạc đang ngồi ở Trung Quốc, những người chia bài trên màn hình của họ lại ở rất xa, trong các studio tại thủ đô Manila của Philippines. Các quan chức Philippines cho biết đa phần hoạt động này cũng được điều hành và quản lý bởi những công dân Trung Quốc.

Những công ty hoạt động trong lĩnh vực này ở Philippines được gọi là POGO (viết tắt của “Philippine offshore gaming operators”), một thuật ngữ để chỉ nhiều nền tảng khác nhau bao gồm sòng bạc điện tử và trang web cá cược thể thao, được thiết kế riêng cho thị trường nước ngoài. Chúng chiếm không gian vật lý tại Philippines, nhưng người chơi phải ở tại các khu vực pháp lý khác.

Vào tháng trước, Manila đã quyết định đóng cửa các công ty POGO, với lo ngại rằng những doanh nghiệp này đã trở thành bình phong cho một loạt tội phạm. Các quan chức Philippines đã không đặt vấn đề với hoạt động cờ bạc, mà với các hình thức tội phạm liên quan đến nó, chẳng hạn như lừa đảo tài chính, rửa tiền, mại dâm, buôn người, bắt cóc, tra tấn tàn bạo, thậm chí là giết người.

Lệnh cấm được công bố trong bài phát biểu của Tổng thống Ferdinand Marcos Jr hồi cuối tháng 7. “Sự lạm dụng và thiếu tôn trọng nghiêm trọng đối với hệ thống và luật pháp của chúng ta phải chấm dứt. Chúng ta cần chấm dứt sự tàn phá của họ (các công ty POGO) đối với xã hội và sự hoen ố đất nước của chúng ta”, người đứng đầu chính phủ Philippines nói, đồng thời chỉ thị cho chính quyền trục xuất những người lao động POGO nước ngoài - chủ yếu là người Trung Quốc - về nước trong vòng hai tháng và đóng cửa tất cả các doanh nghiệp POGO vào cuối năm.

Quyết tâm của Tổng thống Marcos Jr được đa số công chúng Philippines hoan nghênh. Theo một khảo sát trên toàn quốc do Công ty nghiên cứu xã hội OCTA Research có trụ sở tại Quezon City tiến hành, 58% người dân nước này khi được hỏi đã bày tỏ sự đồng tình với lệnh cấm, 23% muốn hoạt động POGO được quản lý chặt chẽ hơn và chỉ 19% cho rằng không nên cấm.

Tổng thống Philippines, Ferdinand Marcos Jr quyết tâm đóng cửa tất cả các doanh nghiệp POGO vào cuối năm nay. Ảnh: Reuters.

Trung Quốc cũng ủng hộ lệnh cấm của Philippines

Luật pháp Trung Quốc quy định rằng công dân của họ đánh bạc dưới bất kỳ hình thức nào, ở trong nước hay ở nước ngoài, đều là phạm pháp. Từ khoảng một thập kỷ trước, Trung Quốc đã phát động hàng loạt chiến dịch trấn áp hoạt động đánh bạc của công dân nước này, nhắm vào các dịch vụ được gọi là junkets giúp những người chơi từ đại lục “đi lậu” đến các trung tâm sòng bạc như Ma Cao. Bắc Kinh cũng áp đặt các hạn chế đi lại đối với các điểm đến đánh bạc lớn.

Nhưng cũng vì thế, dân nghiền “đỏ đen” ở Trung Quốc đổ xô đến internet. Một báo cáo năm 2022 của công ty nghiên cứu thị trường Technavio cho biết 37% tăng trưởng toàn cầu trong lĩnh vực cờ bạc trực tuyến bắt nguồn từ châu Á, với động lực chính là Trung Quốc.

Có cầu ắt có cung. Những đường dây tội phạm ở đại lục tìm đến các quốc gia khác để mở công ty cờ bạc trực tuyến bằng những vỏ bọc pháp lý khá “an toàn” cho nước sở tại, như mô hình POGO của Philippines. Trên lý thuyết, họ không làm ảnh hưởng đến các quốc gia đặt trụ sở vì chỉ cung cấp dịch vụ cờ bạc online cho khách hàng nước ngoài. Trong khi đó, tiền thuế thu được sẽ đóng góp vào ngân sách địa phương và hoạt động của họ tạo ra việc làm cho người dân bản địa.

Một doanh nghiệp POGO bị đóng cửa. Các công ty này chỉ tạo ra 4,3% doanh thu của ngành cờ bạc tại Philippines trong khi để lại quá nhiều điều tiếng và hệ lụy xã hội. Ảnh: Manila Standard.

Nhưng rồi, hoạt động này nhanh chóng biến tướng và trở thành bình phong cho nhiều tội ác. Benedikt Hofmann, đại diện khu vực cấp cao của Văn phòng Liên hợp quốc về Ma túy và Tội phạm, nhận định giấy phép POGO đã cung cấp một “bức màn hợp pháp” cho các doanh nghiệp hắc ám, từ đó chúng tổ chức những trung tâm gian lận online, nơi nhân viên phải làm việc trong điều kiện như nô lệ, phải trở thành những kẻ lừa đảo để dẫn dụ người chơi trực tuyến vào chỗ “cháy túi”. “Lệnh cấm của chính phủ Philippines, vì thế, sẽ có tác động lớn vì nó sẽ mang lại sự rõ ràng rất cần thiết cho các cơ quan thực thi pháp luật”, ông Hofmann nói.

Tại Philippines, hoạt động POGO chịu sự giám sát của cơ quan quản lý nhà nước, nhưng không ít công ty POGO đang hoạt động “chui”. Trang web chính thức của cơ quan quản lý lĩnh vực này, Philippine Amusement and Gaming Corporation (PAGCOR) chỉ liệt kê một vài chục nhà điều hành POGO được cấp phép, trong khi một tài liệu gần đây của Thượng viện Philippines cho biết có khoảng 300 trang web POGO đang hoạt động với chứng chỉ giả.

Vấn đề quản lý POGO đã được đưa ra trước nghị trường vào đầu năm nay, khi một ủy ban của Thượng viện Philippines tổ chức hàng loạt phiên điều trần công khai nhắm vào một thị trưởng bị cáo buộc có liên quan đến các công ty POGO được cho là nơi ẩn chứa nhiều tội phạm tại thị trấn Bamban, phía tây bắc Manila.

Trung Quốc, trong nỗ lực ngăn cản hoạt động cờ bạc của công dân nước này ở nước ngoài, đã ủng hộ lệnh cấm POGO của Philippines. Ảnh: WSJ.

Cụ thể, thị trưởng Alice Guo của Bamban bị tố cáo đã tham gia thành lập một công ty bất động sản rồi cho một trung tâm POGO thuê địa điểm. Nơi này sau đó được phát hiện là cơ sở cho các vụ lừa đảo trên mạng và hàng loạt hành vi tội phạm khác. Cơ quan điều tra cho biết bà Guo có quan hệ kinh doanh với hai công dân Trung Quốc gần đây bị kết tội “rửa tiền” ở Singapore và có những liên hệ khác với hoạt động tội phạm.

Một cuộc điều tra chống tham nhũng đã dẫn đến việc đình chỉ chức vụ với Alice Guo, đóng băng tài sản thuộc về bà này và ít nhất hai cộng sự, bao gồm 90 tài khoản ngân hàng, bất động sản và một chiếc trực thăng. Hội đồng chống “rửa tiền” của Philippines cho biết các cuộc điều tra đã phát hiện ra sự tham gia của những nghi can này vào "rửa tiền, buôn người và các hoạt động bất hợp pháp khác”.

Bà Gou đã bị bắt giam chờ ngày ra tòa. Sự việc trở thành giọt nước tràn ly khiến chính phủ Philippines dứt khoát đoạn tuyệt với POGO. Và, động thái này cũng nhận được sự hoan nghênh từ Trung Quốc, bởi Bắc Kinh đã quá mệt mỏi với nạn cờ bạc trực tuyến cũng như những tội ác đi kèm của các băng đảng tội phạm đại lục ở nước ngoài.

Hồi giữa tháng 6, người phát ngôn của đại sứ quán Trung Quốc tại Manila thậm chí từng kêu gọi nhà chức trách sở tại ban hành lệnh cấm POGO ngay lập tức "để xóa bỏ tệ nạn xã hội này". Ông cho biết POGO "gây bất lợi cho cả lợi ích và hình ảnh của Philippines và Trung Quốc cũng như quan hệ giữa hai nước".

Sửa chữa sai lầm

Các công ty POGO phát triển mạnh dưới thời cựu Tổng thống Rodrigo Duterte, người đã nắm quyền trong 6 năm cho đến năm 2022 và coi việc quản lý chúng là một nguồn doanh thu. Tuy nhiên, ngành công nghiệp đỏ đen này cuối cùng đã không mang lại nhiều tiền như mong đợi. Theo số liệu chính thức từ Philippines, các công ty POGO được cấp phép tạo ra khoảng 4,3% doanh thu từ hoạt động bài bạc của đất nước vào năm ngoái, với 54 triệu USD, trong đó đóng góp vào ngân sách 36,7 triệu USD. Để so sánh, những sòng bạc truyền thống bên trong các khu nghỉ dưỡng được chỉ định ở Philppines tạo ra tới 45% tổng doanh thu, hay khoảng 566 triệu USD, và đóng góp vào ngân sách 384,3 triệu USD.

Trao đổi với tạp chí This Week in Asia, chuyên gia phân tích an ninh và quốc phòng người Philippines, Vincent Kyle Parada nói rằng POGO chỉ đóng góp 0,2% tổng sản phẩm quốc nội của đất nước, trong khi Philippines mất gần 100 tỷ peso (khoảng 1,7 tỷ USD) mỗi năm do những hệ lụy từ việc duy trì hoạt động của các công ty này. Ông cũng đồng tình với quan điểm của Bộ Tài chính Philippines, rằng chi phí xã hội và tai tiếng của POGO vượt quá xa mọi lợi ích kinh tế mà quốc gia Đông Nam Á này nhận được.

“Mối liên hệ của POGO với những hoạt động tội phạm có tổ chức như gian lận cờ bạc, tra tấn, cho vay nặng lãi, buôn người và nhiều hành vi phạm pháp khác, sẽ khiến các nhà đầu tư nước ngoài phải cân nhắc kỹ trước khi đầu tư tiền vào Philippines. Điều tương tự cũng xảy ra với khách du lịch, đặc biệt là du khách Đông Á và Đông Nam Á, những người thường xuyên là nạn nhân của loại tội phạm này trong quá khứ”, ông Vincent Kyle Parada nói.

Theo nhật báo Wall Street Journal, Philippines đã phải vật lộn trong nhiều năm để cải thiện hồ sơ về rửa tiền, đặc biệt là liên quan đến lĩnh vực cờ bạc mờ ám. Lực lượng Đặc nhiệm Hành động Tài chính (FATF), một cơ quan liên chính phủ có trụ sở tại Paris đặt ra các tiêu chuẩn để chống rửa tiền và tài trợ khủng bố, liệt kê Philippines vào cái gọi là "danh sách xám" gồm các quốc gia đang bị giám sát chặt chẽ nhưng đã cam kết khắc phục những thiếu sót trong công tác quản lý .

Do đó, có thể hiểu được quyết tâm của Tổng thống Marcos Jr trong việc “dọn dẹp” POGO dù lệnh cấm này sẽ khiến khoảng 40 nghìn người thất nghiệp. Theo tiến sĩ Gary Ador Dionisio - Trưởng khoa Ngoại giao và Quản trị của Đại học De La Salle (Manila), nếu có một lộ trình phù hợp giúp người lao động phụ thuộc vào POGO chuyển đổi sang các hoạt động kinh tế khác với thu nhập ổn định, thì lệnh cấm vẫn rất đáng để thực thi.

“Bây giờ, khi một số đồng bào của chúng ta đã bị cuốn vào và ở một mức độ nào đó phụ thuộc vào các hoạt động kinh tế ăn theo POGO như dịch vụ vận tải, kinh doanh thực phẩm, cho thuê nhà…, thì lệnh cấm này nên đi kèm với một quá trình chuyển đổi được lên kế hoạch kỹ lưỡng”, tiến sĩ Dionisio nói.

Nguyễn Khánh