Một thập kỷ Italy học hỏi người Tây Ban Nha

9 năm trước, trận chung kết Euro 2012 giữa Tây Ban Nha và Italy là màn trình diễn của hàng tiền vệ Tây Ban Nha. Họ xé nát đối thủ thành từng mảnh.

Còn trận đấu hôm nay là cuộc đối đầu sòng phẳng giữa hàng tiền vệ của hai bên. Chưa bao giờ người Italy nói tiếng Tây Ban Nha lưu loát như thế ở tuyến giữa.

Bắt đầu từ chính Luis Enrique

Daniele de Rossi, trợ lý của Roberto Mancini, biết quá rõ Luis Enrique khi ông này tới AS Roma làm việc một thập kỷ trước. Enrique để lại ấn tượng mạnh với Rossi trong buổi tập đầu tiên.

“Ông ấy nhặt quả bóng và lệnh cho chúng tôi: chơi đi. Ông ấy không nói gì, những gì ông ấy muốn là xem chúng tôi chơi ra sao để sửa đổi”, De Rossi nói.

Enrique đưa Rossi băng hình quay đội Barca B tập, để nghiên cứu cách di chuyển của Oriol Romeu: một tiền vệ lùi xuống giữa 2 trung vệ để giúp thiết lập đường tấn công từ phía dưới lên. “Tôi thích thú với kiểu đá này”, Rossi chia sẻ tiếp.

Tiền vệ người Italy từ chối đề nghị của Manchester City để tiếp tục ở lại Roma làm việc với Enrique.

Trong các trận đầu Euro 2012, HLV Cesare Prandelli bố trí Rossi chơi giữa 2 trung vệ tương tự như tại Roma. Bóng đá Italy bắt đầu chịu ảnh hưởng của bóng đá Tây Ban Nha từ đó.

Trong lịch sử, người Italy thường bày tỏ mối hoài nghi với Tây Ban Nha. Ngoài Luis Suarez thành công với Inter Milan vào thập niên 1960, các cầu thủ Tây Ban Nha sau này thường “tuột xích” khi sang chơi bóng ở Serie A.

Sự hoài nghi mới chỉ thay đổi gần đây. Sau Enrique là HLV Rafa Benitez, người đem Raul Albiol và Jose Callejon đến thay đổi lối chơi của Napoli.

Benitez cũng chính là người mua tiền vệ trụ cột của đội tuyển Italy hiện nay Jorginho từ Hellas Verona năm 2014, bắt đầu đánh bóng ngôi sao này theo triết lý Tây Ban Nha của ông.

Đối tác với Jorginho ở đội Italy là Marco Verratti, người từng có 2 năm được chỉ dạy bởi Unai Emery ở PSG. Cả Verratti và Jorginho đều qua tay nhào nặn của Thomas Tuchel, người là môn đồ của trường phái Pep Guardiola.

Từ trước khi đánh bại Guardiola ở trận chung kết Champions League mùa 2020/21, Tuchel nghiền ngẫm rất kỹ về người đồng nghiệp khi còn làm việc tại CLB nhỏ Mainz 05.

Verratti là người được Xavi Hernandez hâm mộ, khẳng định tiền vệ này sẽ thừa kế lối chơi của mình ở Barca. Anh kêu gọi Barca đưa Verratti về sân Nou Camp. Mùa hè 2017, Barca đạt thỏa thuận giá cả xong với PSG, nhưng cuối cùng Verratti chọn ở lại CLB Pháp.

Verratti sẽ là một trong những tiền vệ quan trọng của Italy trước Tây Ban Nha. Ảnh: Reuters.

Dây chuyền sản xuất tiền vệ của Italy

Hơn một thập niên qua, bóng đá ngày càng trở nên đồng nhất ở mọi nơi. Các đội bóng lần lượt từ bỏ triết lý cũ, để hưởng ứng theo thứ bóng đá Johan Cruyff khởi xướng và Guardiola nâng cấp. Một cuộc toàn cầu hóa lối chơi chưa từng thấy trong lịch sử xảy ra, nhờ thành công của lối đá tiki-taka dựa vào hàng tiền vệ.

Nước Italy không thể nằm ngoài ảnh hưởng đó. Trong quá khứ, khái niệm tiền vệ của họ thường bị xem nhẹ. Người Italy chỉ nhắc đến các hậu vệ cừ khôi như Giacinto Facchetti, Claudio Gentile, Gaetano Scirea, Franco Baresi, Paolo Maldini, Alessandro Nesta, Fabio Cannavaro.

Họ tôn vinh các số 10 như Gianni Rivera, Sandro Mazzola, Roberto Baggio, Alex Del Piero, Francesco Totti hay trung phong mũi nhọn Luigi Riva, Paolo Rossi, Christian Vieri, Filippo Inzaghi, Luca Toni.

10 năm qua, Italy không sản sinh ra được những cầu thủ như trên. Họ tập trung lĩnh hội ý tưởng của Guardiola, sản xuất ra các tiền vệ.

Thủ quân Giorgio Chiellini từng nói lý do các đội bóng Italy không cho ra lò các hậu vệ giỏi nữa bởi các hậu vệ đang được yêu cầu phải chơi như các tiền vệ. “Vấn đề là quá nhiều HLV bắt chước Pep Guardiola, từ bỏ lối chơi và cách phòng thủ đặc trưng của người Italy”,Chiellini nhấn mạnh.

Dây chuyền sản xuất cầu thủ Italy đang ra lò các cầu thủ chuyền bóng ngăn nắp và gọn gàng hơn. Euro 2020 là giải đầu tiên người Italy nhấn mạnh đến việc kiểm soát trận đấu với quả bóng trong chân, hơn là nhấn mạnh đến việc thi đấu khi không có bóng.

“Mọi người thấm nhuần triết lý HLV Mancini đưa ra. Tất cả đều có bộ kỹ năng để thực hiện triết lý này. Triết lý quan trọng hơn cá nhân cũng như ai sẽ vào sân. Chúng tôi muốn có bóng, tìm khoảng trống và tiến lên phía trước. Bất kỳ là ai, khi ở trên sân, cũng phải cố gắng chơi bóng theo triết lý này”, tiền vệ Jorginho giải thích.

Jorginho sắm vai tiền vệ trụ chắc chắn của tuyển Italy. Anh điều phối lối chơi cho đội nhà. Ảnh: Reuters.

Bộ ba của Italy thắng thế

Jorginho là bán cầu não trái của đội tuyển Italy, đảm nhiệm chức năng logic, ngôn ngữ, thăng bằng, cảm giác không gian và thời gian. Với tư duy lý tính cao, anh đứng giữa sân như "cảnh sát giao thông đứng giữa đại lộ để điều khiển các luồng xe".

Jorginho thực hiện nhiều đường chuyền khi bị đặt dưới sức ép nhiều nhất đội (68 lần). Anh thực hiện nhiều pha chặn bóng nhất với cảm giác vị trí gần như hoàn hảo trước khi khởi động một đợt tấn công mới.

Verratti là bán cầu não phải đảm nhiệm chức năng sáng tạo, tưởng tượng, nghệ thuật, trực giác, trừu tượng, các tín hiệu phi ngôn ngữ. “Con cú nhỏ” (biệt danh Verratti) với vành mắt to đen và khả năng xoay cần cổ rộng là người có thể nhìn thấy trước những đường chuyền mà không ai trong đội nhìn thấy.

Verratti tạo ra 12 cơ hội ghi bàn, nhiều nhất đội. Anh thực hiện nhiều đường chuyền nhất trong 1/3 cuối sân (trung bình 35,7 đường trong 90 phút).

Nicolo Barella, người cuối cùng trong tuyến giữa 3 người của Italy trở thành không thể thay thế trong đội tuyển từ khi HLV Mancini giới thiệu cầu thủ này bên cạnh Jorginho và Verratti vào mùa thu 2018. Người hùng World Cup 1982 Marco Tardelli nói rằng Barella có lối chơi giống hệt ông.

Bộ ba này sẽ đối đầu với bộ ba Sergio Busquets, Koke và Pedri của Tây Ban Nha. So về tuyến giữa, Busquets là “giáo chủ”, không cầu thủ Italy nào có thể vượt qua. Pedri 18 tuổi, là người chạy nhiều nhất giải tới nay và tham gia vào 6 bàn thắng của đội. Koke mang dáng vóc một tiền vệ kinh nghiệm, mưu mẹo kiểu Argentina.

Tuy nhiên, các cầu thủ dự bị tuyến giữa của Italy phong phú hơn: Manuel Locatelli, Matteo Pessina sẵn sàng vào sân tỏa sáng. Còn Fabian, Rodri, Thiago chưa có phong độ thật sự tốt. Sau 10 năm học đối thủ, tuyến giữa Italy đêm nay có trả bài thành công?

Video Thụy Sĩ - Tây Ban Nha: Bàn phản lưới sớm Jordi Alba dứt điểm đưa bóng đập chân Denis Zakaria trước khi bay vào lưới tuyển Thụy Sĩ trong sự bất lực của thủ môn Yann Sommer ở trận tứ kết đầu tiên tại Euro 2020.

Chính Phong