Một thế giới rối ren nín thở chờ Hoa Kỳ chọn nhà lãnh đạo

Tổng thống Mỹ Donald Trump, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un phát biểu ở làng đình chiến Panmunjom của phía Hàn Quốc vào tháng 6 năm 2019. Ảnh: ERIN SCHAFF / NYT

Chính phủ cánh hữu của Israel đã được Nhà Trắng của ông Trump ủng hộ, với đỉnh điểm là các thỏa thuận bình thường hóa với ba quốc gia Ả Rập khiến Trung Đông đột nhiên cảm thấy bớt thù địch hơn với nhà nước Do Thái.

Một chiến thắng cho cựu Phó Tổng thống Joe Biden sẽ là một tổn thất đáng kể đối với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Sallai Meridor, một cựu đại sứ tại Hoa Kỳ, cho biết sẽ mối quan hệ giữa Nhà Trắng và Netanyahu sẽ tốt đẹp hơn dưới thời Tổng thống Donald Trump.

Các cuộc bầu cử tổng thống Mỹ luôn thu hút sự chú ý của quốc tế, nhưng năm nay thật đặc biệt: Ông Trump đã thống trị các chu kỳ tin tức và làm căng thẳng thần kinh ở hầu hết mọi nơi trên trái đất như một vài nhà lãnh đạo trong lịch sử. Từng trải qua sự bốc đồng và thái độ coi thường đồng minh và bất hòa với kẻ thù, thế giới đang chờ đợi xem liệu Hoa Kỳ có chọn tiếp tục con đường cứng rắn đó hay không.

Người Đức đang bị ám ảnh bởi vô số về tin tức bầu cử Mỹ trên trang nhất của các tờ báo hay trên hàng loạt các đài phát thanh. Người Úc đang giải quyết nỗi lo của họ bằng cách đánh cược vào kết quả, với tỷ lệ cược nghiêng nhiều về phía Joe Biden.

Alyona Getmanchuk, giám đốc Trung tâm Châu Âu Mới ở Kyiv, cho biết: “Chúng ta dễ bị tổn thương vì chúng ta phụ thuộc vào sự hỗ trợ chính trị của Hoa Kỳ".

Không quốc gia nào chứng kiến cuộc bầu cử Mỹ diễn ra với sự tức giận và bất bình lớn hơn Trung Quốc - và ít quốc gia nào bị đe dọa nhiều hơn quốc gia này. Căng thẳng về thương mại, công nghệ và đại dịch đã đưa quan hệ lên mức tồi tệ nhất kể từ khi Washington công nhận Cộng hòa Nhân dân lần đầu tiên vào năm 1979.

Mặc dù vậy, một số quan chức Trung Quốc dường như nghi ngờ rằng một thất bại đối với Trump có thể sẽ mở ra cải thiện trong quan hệ hai nước. Thay vào đó, với luận điệu chiến dịch “hãy cứng rắn với Trung Quốc” ngày càng diều hâu của Biden, họ dường như đang coi ông ta như một thách thức phức tạp hơn.

Truyền thông nhà nước và mạng của Trung Quốc đã miêu tả chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ như một cuộc chiến đáng xấu hổ giữa hai bác sĩ lão khoa, với một tạp chí Caijing đặt câu hỏi: “Tại sao cuộc tranh luận tổng thống Mỹ giống như một cuộc đấu khẩu trong chợ?”.

Nhưng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dường như đã nhắm thẳng vào Trump vào tuần trước khi ông nói, "Trong thế giới đương đại, bất kỳ chủ nghĩa đơn phương, chủ nghĩa bảo hộ hoặc chủ nghĩa vị kỷ cực đoan nào sẽ không bao giờ có hiệu quả".

"Có phải Mỹ đang tiến một bước đến nội chiến?" là dòng tít chính trên Komsomolskaya Pravda, tờ báo phổ biến nhất của Nga. Nhưng đa số người Nga nói rằng ai thắng cũng chẳng có gì khác biệt. Arsen P. Arutyunyan, 25 tuổi, một chủ doanh nghiệp nhỏ ở Moscow cho biết: “Trump là một tổng thống Mỹ có ảnh hưởng tốt tới Nga, nhưng điều đó không quan trọng."

Đối với người châu Âu, một cuộc tái cử của Tổng thống Trump sẽ xác nhận rằng Hoa Kỳ đang từ bỏ vai trò lãnh đạo của mình trong liên minh phương Tây.

Nhiều người châu Âu lo sợ một ông Trump cấp tiến hơn và thậm chí ít ràng buộc hơn trong nhiệm kỳ thứ hai, tự do hành động theo bản năng của mình - giống như những phản ứng của ông đối với đại dịch COVID-19, trong đó ông phớt lờ các nhà dịch tễ học, chế nhạo những người đeo khẩu trang và khẳng định virus sẽ tự biến mất theo thời gian.

François Heisbourg, một nhà phân tích quốc phòng Pháp, cho biết một nhiệm kỳ tổng thống của Biden sẽ được hoan nghênh như là “sự trở lại nền văn minh”.

Joel Fernandez Cabrera, một người Cuba cho biết tinh thần của anh ấy phấn chấn khi Biden dẫn trước trong các cuộc thăm dò. “Mọi người đang theo dõi nó vì đó là tia hy vọng duy nhất mà chúng tôi có,” anh nói. “Hy vọng của chúng tôi là rất, rất cao. Nếu Biden thắng, tất cả chúng ta sẽ ăn mừng".

Người Venezuela nói rằng họ đang trông cậy vào Trump để giúp đỡ những người chống đối chính phủ đang thất bại của Tổng thống Nicolas Maduro. Julio Urribarri, 66 tuổi, một giáo sư đại học ở Maracaibo cho biết: “Trump là người đã giúp làm cho các vấn đề của Venezuela trở nên rõ ràng - và điều đó khiến phần còn lại của thế giới quan tâm đến những gì xảy ra ở đây”.

Tại Nigeria, nơi có sự phân chia dân số giữa người Hồi giáo và Cơ đốc giáo, các nhà thờ sẽ vang lên những lời cầu nguyện cho Trump vào Chủ nhật, Đức Cha John Joseph Hayap, Chủ tịch Hiệp hội Cơ đốc giáo cho biết. “Bạn phải đi với Trump,” anh nói. "Ông ấy đã đưa Cơ đốc giáo đến Nhà Trắng".

Và Tổng thống Hàn Quốc, Moon Jae-in, đã lớn tiếng khuyến khích sự can dự ngoại giao của Trump với nhà lãnh đạo Triều Tiên, Kim Jong Un, nói rằng đây có cơ hội tốt hơn để đạt được bước đột phá hơn là các cuộc đàm phán cấp thấp hơn khó khăn hơn mà Joe Biden có khả năng nối lại.

Nhưng công chúng đang mệt mỏi với sự 'tán tỉnh' của Trump với lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un, Cheon Seong-whun, cựu Giám đốc Viện Thống nhất Quốc gia Hàn Quốc, cho biết.

Ông nói: “Trump đã khiến người Hàn Quốc bị sốc nhiều lần, khiến họ luôn trong tình trạng báo động. Các cuộc thăm dò cho thấy họ ủng hộ Joe Biden gần 75%".

Các nhà phân tích cho biết, nhiều người Ethiopia đang ủng hộ Biden. Nhưng Yasser Rezk, một nhà báo Ai Cập thân cận với Tổng thống Abdel-Fattah el-Sissi - người mà Trump từng gọi là "nhà độc tài yêu thích của tôi" - cho biết người Ai Cập đang hết sức cố gắng cho một chiến thắng của Trump.

Ở Trung Đông, nơi mà chính sách đối ngoại của Trump có tác động lớn nhất, một chiến thắng của đảng Dân chủ có thể khiến các nhà lãnh đạo chuyên quyền của Ai Cập, Ả Rập Xê-út và Thổ Nhĩ Kỳ không còn nhiều người bạn ở Washington, Hisham Melhem, một phụ trách chuyên mục của tờ báo Lebanon Annahar Al Arabi cho biết.

Ngược lại, một chiến thắng của Trump không có gì đảm bảo cho Israel. Tổng thống Trump nhiệm kỳ thứ hai, không lo lắng về nhu cầu làm hài lòng các cử tri ủng hộ Israel, có thể lao vào một thỏa thuận mới quá dễ tha thứ với Iran khiến nhiều người Israel lo lắng.