Mùa chạy lở

Huyện Ðầm Dơi là một trong những địa phương đang phải chịu ảnh hưởng nặng nề do tình trạng sạt lở gây ra. Những tháng đầu mùa mưa năm nay, người dân sống dọc theo các tuyến sông trên địa bàn huyện lại trong cảnh nơm nớp lo “chạy lở”. Bở lẽ, trong số 36 vụ thiên tai xảy ra từ đầu năm đến nay, đã có đến 31 vụ sạt lở đất ven sông, làm thiệt hại 3 căn nhà, 609 m lộ bê tông và 218 m lộ đất đen.

Chỉ trong ngày 18/6 vừa qua, sau đợt mưa kéo dài do ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới và bão số 1, trên địa bàn huyện Ðầm Dơi đã xảy ra 3 vụ sạt lở liên tiếp. Cụ thể, tại ấp Xóm Mới, xã Quách Phẩm, xảy ra vụ sạt lở đất ven sông làm ảnh hưởng đến con lộ bê tông ngang 5 m, dài gần 50 m; hay tại ấp Tân Hiệp, xã Tân Dân, sạt lở đã làm thiệt hại con lộ đất đen dài 20 m, ngang 3 m. Cùng ngày, tại ấp Hòa Lập, xã Tân Thuận cũng xảy ra vụ sạt lở làm hư hại lộ đất đen dài 20 m, rộng 5 m.

Đoạn lộ bê tông ấp Tân Hiệp, xã Tân Dân mới hoàn thành chỉ hơn 2 tháng đã bị sạt lở khoảng 20 m, hiện nay phải cấm xe ô tô lưu thông.

Trước đó, vào ngày 16/6 xảy ra vụ sạt lở nghiêm trọng tại miếu Bà Thủy Long, xã Thanh Tùng, làm thiệt hại bờ kè và một phần miếu. Theo ghi nhận, khu vực sạt lở với chiều ngang hơn 15 m và dài khoảng 55 m. Vụ sạt lở đã làm sụt lún hoàn toàn một phần bờ kè chống sạt lở bảo vệ miếu và một phần miếu. Không chỉ vậy, hiện nay, tại khu vực này vẫn còn tình trạng rạn nứt đất, nguy cơ tiếp tục xảy ra sạt lở.

Miếu Bà Thủy Long, xã Thanh Tùng là Di tích Lịch sử cấp tỉnh và Lễ hội Vía Bà Thủy Long là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia. Do đó, thời gian qua, UBND xã cùng Ban Trị sự đã vận động bà con gần xa đầu tư xây dựng bờ kè, nâng cấp sân và tôn tạo một số hạng mục công trình khác, trị giá hơn 2 tỷ đồng.

Theo ông Nguyễn Thanh Phong, Trưởng ban Trị sự miếu Bà Thủy Long: "Công trình vừa mới được nghiệm thu bước đầu đã xảy ra sạt lở. Nguyên nhân do dòng chảy xiết, tạo hàm ếch dẫn đến sạt lở, khu vực này lòng sông rất sâu, khoảng 15-16 m. Nếu không khắc phục kịp thời thì lễ hội tới đây không thể đáp ứng được nhu cầu, bởi hằng năm vào ngày lễ, có từ 1-2 ngàn người tập trung về đây, năm nay dự báo sẽ nhiều hơn".

Hiện chính quyền địa phương đang triển khai các giải pháp để tránh tình trạng sạt lở tiếp diễn tại khu vực miếu Bà Thủy Long.

Theo ông Lê Thế Anh, Phó Chủ tịch UBND xã Thanh Tùng: "Vụ sạt lở ước thiệt hại khoảng 750 triệu đồng. Hiện nay, UBND xã đã huy động lực lượng di dời các vật kiến trúc để hạn chế nguy cơ tiếp tục sạt lở. Không riêng khu vực này, những năm gần đây, tình hình sạt lở trên địa bàn xã diễn ra rất nghiêm trọng, chỉ trong 6 tháng đầu năm đã xảy ra 8 vụ sạt lở. Năm nay, nước thủy triều diễn biến phức tạp, thông thường vào đầu mùa mưa (tháng 5-6) mới xảy ra sạt lở, nhưng năm nay trong tháng 2, tháng 3 đã xảy ra sạt lở. Những tuyến trọng yếu, UBND xã xuất ngân sách gia cố, một số tuyến đã vận động bà con làm kè mềm để giảm sạt lở, đồng thời tại những khu vực nguy cơ cao, vận động người dân di dời vào bên trong. Tuy nhiên, việc vận động người dân di dời rất nan giải, do cuộc sống mưu sinh của bà con gắn liền với vùng sông nước”.

Nguyên nhân, theo chính quyền địa phương và người dân nơi đây là do tác động của biến đổi khí hậu, nước thủy triều thay đổi, làm dòng chảy các sông cũng thay đổi liên tục và ngày một chảy xiết hơn. Tình trạng sạt lở hiện nay đã khiến nhiều hộ dân ăn ngủ không yên.

Sống gần khu vực sạt lở đầu kênh Trưởng Ðạo, bà Lê Kiều Oanh, ấp Thanh Tùng, xã Thanh Tùng, bộc bạch: "Trước đây, để chống sạt lở, gia đình trồng mắm, làm bờ bao... nhưng cũng không chịu nổi. Do ở gần mé sông nên từ khi xảy ra sạt lở đến nay, hễ có mưa đêm vào con nước ròng là không dám ngủ, phải đi tới lui canh".

Tuyến kênh Trưởng Đạo, khu vực ấp Thanh Tùng, xã Thanh Tùng, cũng đang xảy ra sạt lở nhiều đoạn.

Là người chứng kiến vụ sạt lở con lộ bê tông mới xây dựng hoàn thành tại ấp Tân Hiệp, xã Tân Dân, ông Trần Văn Ðể cho biết: "Khi làm xong con lộ, bà con nơi đây mừng vô cùng, nhưng chưa bao lâu đã xảy ra sạt lở. Mong rằng các cơ quan cấp trên khắc phục sớm để bà con đi lại dễ dàng và cũng để giảm chi phí cho Nhà nước".

Hiện nay, số bà con sống tại khu vực chợ ven sông trên địa bàn huyện Ðầm Dơi còn khá lớn, nhất là các chợ có nguy cơ sạt lở cao cần di dời như: chợ Vàm Ðầm (xã Nguyễn Huân), chợ Tân Tiến (xã Tân Tiến). Theo thống kê sơ bộ của huyện, hiện nay còn khoảng 600-700 hộ cần phải di dời để tránh ảnh hưởng sạt lở.

"Cao điểm mùa mưa, nhất là mưa đêm và triều kiệt thì tình hình sạt lở diễn ra nhiều hơn. Ðiển hình như trong tháng 6 này, sạt lở trên địa bàn huyện xảy ra nhiều hơn so với cùng thời điểm năm trước. Huyện đã chủ động xây dựng kế hoạch phòng chống sạt lở ngay từ đầu năm; trong đó, có xác định công việc cụ thể của người dân, đoàn thể, của xã, của huyện. Tuy nhiên, thời gian tới, các cơ quan cấp trên cần có kế hoạch di dời các khu vực chợ ven sông, để đảm bảo an toàn cho người dân cũng như công trình công cộng", ông Nguyễn Phương Bình, Phó Chủ tịch UBND huyện Ðầm Dơi cho biết.

Không riêng trên địa bàn huyện Ðầm Dơi, hiện nay, tại nhiều khu vực trên địa bàn tỉnh, tình trạng sạt lở ven sông diễn biến vô cùng phức tạp. Ông Nguyễn Thanh Tùng, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi, cho biết: "Hiện các vị trí sạt lở có tổng chiều dài hơn 425 km sông, rạch. Trong đó, sạt lở đặc biệt nguy hiểm dài khoảng 120 km, sạt lở nguy hiểm dài khoảng 305 km".

Là tỉnh ven biển, thời gian qua sạt lở luôn là mối nguy đe dọa tài sản, sản xuất và cả tính mạng của người dân. Sạt lở bờ biển, bờ sông đã làm mất hàng ngàn héc-ta đất và rừng phòng hộ; nhiều công trình giao thông, cống, đê biển, bờ bao, đầm tôm... bị hư hỏng, nhiều nhà dân bị thiệt hại, hàng ngàn hộ dân đứng trước nguy cơ phải di dời...

Hiện nay, tỉnh đã xây dựng xong Ðề án “Phòng, chống sạt lở bờ biển, bờ sông trên địa bàn tỉnh” và đang trình Thủ tướng Chính phủ xem xét phê duyệt. Theo đó, tổng kinh phí ước tính để triển khai thực hiện các giải pháp từ công trình đến phi công trình trong phòng tránh, khắc phục sạt lở trên địa bàn toàn tỉnh khoảng 35 ngàn tỷ đồng.

Nguyễn Phú - Chí Diện