Mùa đông năm nay đến sớm và lạnh hơn?

Tháng 9 có nhiều ngày nhiệt độ thấp hơn trung bình nhiều năm

Mùa đông năm nay ở miền Bắc được dự báo sẽ rét hơn, và điều này đã bắt đầu thể hiện từ những ngày đầu thu. Dưới tác động của hiện tượng La Nina, mùa đông sẽ có nhiều thay đổi so với năm ngoái, năm chúng ta chịu ảnh hưởng của El Nino. Đợt không khí lạnh đầu tiên đã xuất hiện ngay trong tháng 9.

Tháng 9 năm nay, Hà Nội đã ghi nhận số ngày mưa nhiều hơn ngày nắng, với 21/28 ngày có mưa. Mưa nhiều khiến thời tiết dịu mát hơn, mang lại cảm giác dễ chịu.

Theo ông Nguyễn Đức Hòa, Phó Trưởng phòng Dự báo khí hậu, Trung tâm Dự báo khí tượng, thủy văn Quốc gia, trong tháng 9 đã có thể cảm nhận được rõ cái se lạnh về đêm và sáng sớm. Có ngày ghi nhận mức nhiệt thấp nhất trong ngày đã xuống 22.7 độ. Những thay đổi thời tiết rõ rệt của của tháng 9 năm nay với tháng 9 năm ngoái cũng báo hiệu cho những sự thay đổi của thời tiết trong những tháng tới, đặc biệt là trong mùa đông năm nay.

Mùa đông năm nay có thể xuất hiện các đợt rét hại kéo dài.

Hiện tại đã có những dấu hiệu rõ ràng hơn cho thấy hiện tượng La Nina xuất hiện. Đó là nhiệt độ ở bề mặt nước biển vùng trung tâm Thái Bình Dương lạnh đi. Theo số liệu của Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ, từ tuần giữa tháng 9, chuẩn sai nhiệt độ bề mặt nước biển ở khu vực này đã giảm xuống mức âm 0,5 và nhận định La Nina xuất hiện trong các tháng 10 - 11 và sẽ kéo dài đến tháng 3 năm sau.

Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn Quốc Gia của Việt Nam cũng nhận định sang tháng 10 hiện tượng ENSO sẽ chuyển sang trạng thái La Nina với xác suất 70%.

Theo thống kê, những năm La Nina lạnh sẽ kéo theo thời tiết rất khắc nghiệt. Các đợt La Nina điển hình xảy ra vào năm 1998 - 2000, 2007 - 2008, 2010 - 2011 và 2020 - 2022. Trong đó, đợt rét đậm, rét hại kéo dài lên tới 38 ngày vào tháng 1 đến 2/2008 được xem là dài nhất trong lịch sử nước ta. Đợt rét khi đó đã làm 180.000 ha lúa và gần 110.000 vật nuôi bị chết. Nhiệt độ thấp nhất ở Sa Pa, Lào Cai đo được là -1,0 độ C, Mẫu Sơn, Lạng Sơn là -2 độ C. Băng giá phủ trắng ở nhiều nơi.

Đợt rét đậm, rét hại kéo dài tới 31 ngày từ 3/1-3/2/2011 cũng làm nhiệt độ miền Bắc giảm sâu, thấp nhất tại Sa Pa, Lào Cai 0 độ C, Mẫu Sơn Lạng Sơn -3,6 độ C. Đợt rét này đã làm trên 30.000 con gia súc bị chết. Những đợt rét buốt kéo dài cũng gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của con người.

Không khí lạnh gia tăng từ tháng 10

Theo chuyên gia, mùa đông năm nay dự báo sẽ khắc nghiệt hơn, mặc dù cường độ của hiện tượng La Nina không mạnh bằng những năm trước. Từ đầu tháng 10, tần suất các đợt không khí lạnh sẽ gia tăng, làm giảm nhiệt độ.

Các vùng đồng bằng Bắc Bộ có thể ghi nhận nhiệt độ thấp nhất xuống 19 - 20 độ C, trong khi vùng núi có thể xuống dưới 15 độ C. Thủ đô Hà Nội sẽ trải qua những ngày đêm se lạnh, nhiệt độ có thể giảm xuống dưới 23 độ C, thậm chí có ngày chỉ còn 20 độ C.

Dự báo từ Trung tâm khí tượng thủy văn Quốc gia cho biết tháng 10 này sẽ có thêm 1 - 2 đợt không khí lạnh nữa, và nhiệt độ tháng 10 sẽ thấp hơn so với năm ngoái. Mùa đông năm nay sẽ kéo dài và rét hơn trong bối cảnh thời tiết đang thay đổi rõ rệt.

Rét đậm, rét hại có khả năng xuất hiện nhiều trong tháng 11 - tháng 12/2024. Trong đó, hiện tượng rét đậm ở miền Bắc có khả năng xuất hiện từ nửa cuối tháng 12 (tương đương so với trung bình nhiều năm.

Việc không khí lạnh hoạt động mạnh trong tháng 11 - tháng 12 năm nay cũng khiến nhiệt độ trung bình năm 2024 thấp hơn mọi năm. Theo đó, từ tháng 11 - 12/2024, nhiệt độ trung bình cả nước phổ biến ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm; riêng khu vực miền Bắc, phía bắc và phía trung của miền Trung có khả năng thấp hơn khoảng 0,5 độ C so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ.

Về dự báo xa hơn, TS Hoàng Phúc Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, thời điểm từ tháng 1 đến tháng 2 năm 2025, không khí lạnh tiếp tục gia tăng cường độ, tần suất gây ra rét đậm, rét hại trên diện rộng ở các tỉnh miền Bắc. Do vậy, người dân cần đề phòng khả năng xảy ra hiện tượng thời tiết nguy hiểm như sương muối, băng giá, mưa tuyết ở các tỉnh vùng núi khu vực miền Bắc".

Cơ quan khí tượng cũng cảnh báo, gió mùa Đông Bắc có khả năng gây ra gió mạnh, sóng lớn ảnh hưởng đến các hoạt động trên khu vực Biển Đông. Hiện tượng rét đậm, rét hại gây ảnh hưởng đến sức khỏe và sản xuất nông nghiệp của người dân đặc biệt ở khu vực vùng núi miền Bắc và phía Bắc miền Trung.

Thông thường, trong những năm chịu tác động của La Nina mùa đông thường khắc nghiệt hơn, thậm chí xuất hiện nền nhiệt thấp kỷ lục. Và dự báo mùa đông năm 2024 cũng sẽ không ngoại lệ, các chuyên gia khí tượng thủy văn nhận định sẽ rét hơn trung bình nhiều năm. Chủ động thích ứng với những thay đổi của thời tiết đặc biệt là những hiện tượng cực đoan là điều chúng ta cần làm vào lúc này.

Tô Hội