Mùa Đông năm nay về sớm, liệu có lạnh giá hơn so với trung bình nhiều năm?

Liên quan đến tình hình thời tiết từ nay đến cuối năm 2025, phóng viên VOV.VN có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Văn Hưởng – Trưởng phòng Dự báo thời tiết (Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia), thuộc Cục Khí tượng thủy văn.

Phóng viên: Thưa ông! Từ nay đến cuối năm, thời điểm nào không khí lạnh bắt đầu ảnh hưởng đến nước ta?

Ông Nguyễn Văn Hưởng: Dự báo, không khí lạnh năm nay có khả năng đến sớm hơn so với mọi năm, ngay từ cuối tháng 9 đến đầu tháng 10 sẽ có những đợt không khí lạnh yếu tác động đến khu vực Bắc Bộ. So với trung bình nhiều năm thì năm nay không khí lạnh đến sớm hơn.

Ông Nguyễn Văn Hưởng – Trưởng phòng Dự báo thời tiết

Từ cuối tháng 10/2025 đến tháng 2/2026 năm sau, không khí lạnh xuất hiện thường xuyên hơn. Trong đó, tháng 12/2025, tháng 1 và tháng 2/2026 là giai đoạn tác động mạnh nhất, có thể xuất hiện những đợt không khí lạnh mạnh gây rét đậm, rét hại nghiêm trọng tại khu vực Bắc Bộ. Cần đề phòng khả năng xảy ra sương muối, băng giá ở vùng núi cao khu vực Bắc Bộ", lãnh đạo Cục trưởng Cục Khí tượng Thủy văn nhận định.

Đặc biệt, trong giai đoạn tháng 2-3 năm 2026, hiện tượng mưa nhỏ, mưa phùn có khả năng xảy ra nhiều hơn so với mọi năm, nguyên nhân xuất phát từ hiện tượng ENSO (đây là sự biến đổi có tính chu kỳ không đều của gió và nhiệt độ bề mặt biển trên Đông Thái Bình Dương nhiệt đới, ảnh hưởng đến khí hậu hầu khắp các miền nhiệt đới và cận nhiệt đới).

Cuối năm 2025 đến đầu năm 2026, ENSO nghiêng về pha La Nina yếu. Thực tế cho thấy, những năm xuất hiện La Nina yếu thì mùa Đông thường đến sớm hơn. Tuy vậy, trong giai đoạn chính Đông, nền nhiệt khu vực Bắc Bộ cũng không thấp hơn so với trung bình hằng năm nên các đợt gió mùa Đông Bắc năm nay cũng sẽ gần như tương tự những năm trước.

Phóng viên: Dự báo mùa Đông năm nay đến sớm vậy liệu có lạnh giá hơn so với hằng năm không, thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Hưởng: ENSO đang tiếp tục trong điều kiện trung tính, với chuẩn sai nhiệt độ mặt nước biển khu vực xích đạo trung tâm Thái Bình Dương -0,30 độ C. Dự báo, từ tháng 9-11/2025, ENSO có khả năng duy trì trạng thái trung tính với xác suất từ 60-70%.

Nhiệt độ trong 3 tháng tới trên cả nước phổ biến ở mức xấp xỉ so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ; riêng tháng 11, tại khu vực Đồng bằng Bắc Bộ, Thanh Hóa đến Huế, có xu hướng thấp hơn từ 0,5-1 độ C so với trung bình nhiều năm cùng kỳ.

Phóng viên: Tác động từ ENSO và khối khí lạnh sẽ gây ra những hiện tượng thời tiết như thế nào, thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Hưởng: Dự báo cho thấy trong giai đoạn từ tháng 9-11/2025, thời tiết cực đoan có khả năng diễn ra trên diện rộng. Tại Bắc Bộ, các tỉnh đồng bằng và trung du sẽ là khu vực chịu ảnh hưởng rõ rệt nhất. Cụ thể, mưa vừa, mưa to nhiều khả năng tập trung ở Bắc Bộ trong tháng 9, kéo theo nguy cơ xảy ra giông, lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh.

Sang tháng 10-11, mưa dịch chuyển xuống Trung Bộ, nhưng Bắc Bộ vẫn chịu tác động từ đợt không khí lạnh tăng cường, gây rét đậm, rét hại trên diện rộng. Do địa hình nhiều vùng núi dốc, người dân ở khu vực trung du và miền núi phía Bắc cần đặc biệt cảnh giác với nguy cơ lũ quét và sạt lở đất. Đồng thời, hoạt động sản xuất nông nghiệp và đời sống dân sinh tại các tỉnh đồng bằng cũng có thể bị ảnh hưởng do rét đến sớm và kéo dài hơn so với những năm trước.

Khi mùa Đông đến sớm, giai đoạn chuyển mùa cũng sẽ xảy ra sớm hơn. Từ cuối tháng 9 đến tháng 11, không khí lạnh tràn xuống gặp nền nhiệt cao còn sót lại, dễ gây ra giông lốc mạnh. Hiện tượng này có thể xuất hiện ở vùng núi, trung du Bắc Bộ cũng như Bắc Trung Bộ như Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh.

Ngoài giông lốc, mưa đá trên đất liền, khu vực Vịnh Bắc Bộ cũng cần hết sức lưu ý giông lốc trên biển vì ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động mưu sinh của ngư dân. Bên cạnh đó, rét đậm, rét hại và nguy cơ sạt lở đất cũng sẽ tác động mạnh đến đời sống và sản xuất. Người dân miền núi, vùng sâu vùng xa chịu ảnh hưởng nặng nề hơn do hạ tầng yếu, khó tiếp cận thông tin cảnh báo, trong khi hoạt động canh tác, chăn nuôi, giao thông và sinh hoạt đều dễ bị gián đoạn.

Văn Ngân/VOV.VN