Mưa lũ ở Nam Trung Bộ là hiện tượng cực đoan, vượt kỷ lục lịch sử

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, lượng mưa tại nhiều trạm như Sơn Hòa (Đắk Lắk) 601,2 mm hay Quy Nhơn (Gia Lai) 380,6 mm đều vượt các kỷ lục lịch sử từng ghi nhận, trong khi một số trạm khác như Sơn Thành Tây, Sơn Thành Đông, Hòa Mỹ Tây, Sông Hinh ghi nhận tới 1.000 - 1.200 mm chỉ trong vài ngày.

Mưa lũ vượt kỷ lục lịch sử đã khiến nhiều khu vực ở Nam Trung Bộ ngập sâu. Ảnh: NLĐO

Theo phân loại của Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO), đây là các sự kiện hiếm gặp, gần như không thể dự báo chính xác định lượng.

Ngoài ra, lượng mưa tích lũy từ tháng 10 đến giữa tháng 11-2025 đã đạt mức rất cao, cao hơn trung bình nhiều năm 120-200%, khiến đất đai bão hòa.

Khi bước vào đợt mưa chính, chỉ cần thêm 300-500 mm mưa bổ sung là đã hình thành lũ lớn.

Theo thống kê trong 30 năm qua, các đợt lũ lớn ở Nam Trung Bộ thường xảy ra trước ngày 15-11. Tuy nhiên, đợt lũ lớn năm 2025 lại xuất hiện muộn hơn so với quy luật này.

"Đợt lũ lớn bất thường này là một minh chứng rõ ràng cho thấy quy luật lũ truyền thống đang thay đổi, phản ánh xu hướng thời tiết ngày càng cực đoan, khó lường do tác động của biến đổi khí hậu dẫn đến sự thay đổi của hoàn lưu, bão và áp thấp nhiệt đới" - các chuyên gia đánh giá.

Thiên tai đang xảy ra thường xuyên hơn và khốc liệt hơn đã đặt ra đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc nâng cao năng lực dự báo, quản lý rủi ro và phòng chống thiên tai cho khu vực này.

Lũ phá kỷ lục lịch sử trên nhiều sông là cực kỳ hiếm

Từ ngày 16 đến 22-11, lũ lớn, đặc biệt lớn và lũ lịch sử đã xuất hiện trên nhiều sông từ Quảng Trị đến Khánh Hòa và Lâm Đồng. Tại một số trạm trên sông Kỳ Lộ, hạ lưu sông Ba (ở Đắk Lắk), sông Dinh Ninh Hòa (Khánh Hòa), sông Đa Nhim (Lâm Đồng) đã ghi nhận mức lũ vượt lịch sử trong vòng 30-40 năm trở lại đây. Đỉnh lũ trên sông Ba tại trạm Phú Lâm trong đợt lũ này có chu kỳ lặp lại ước tính khoảng 50 năm (tần suất hiếm).

Đặc điểm đặc biệt của đợt lũ này là nhiều sông lớn cùng vượt lũ lịch sử: Sông Kỳ Lộ (tại Đắk Lắk) vượt kỷ lục 2009, sông Ba (tại Đắk Lắk) vượt 1993, sông Dinh Ninh Hòa (tại Khánh Hòa) vượt 1986.

Hiện tượng lũ đồng thời phá kỷ lục trên 3-5 lưu vực là cực kỳ hiếm, gần như chưa từng xuất hiện trong hơn 50 năm quan trắc, và không thuộc "mức lũ tính toán thông thường". Điều này cho thấy chỉ dự báo chính xác hơn vẫn không đủ để ngăn chặn thiên tai vượt lịch sử.

Theo các chuyên gia, trận lũ lịch sử từ ngày 16 đến 22-11 tại khu vực Nam Trung Bộ thêm một lần nữa cho thấy mức độ dễ bị tổn thương của nước ta trước các hiện tượng thời tiết cực đoan, đặc biệt là mưa và lũ. Kể từ đầu năm, sau Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và Trung Trung Bộ, khu vực Nam Trung Bộ đã trở thành "tâm lũ", cho thấy mức độ khốc liệt của thiên tai ở vùng này.

Thùy Linh