Mùa mía… đắng

Chất lượng cây mía tím kém, là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thương lái từ chối mua hàng.

Giá mía rẻ như cho

Thấy các hộ dân xung quanh trồng giống mía tím bán được giá, năm 2020, gia đình anh Hoàng Văn Trung – trú tại thôn Xuân Long, thị trấn Cành Nàng, huyện Bá Thước cũng đầu tư mua giống, phân bón trồng hơn 7 sào mía tím. Vào thời điểm này năm ngoái, các hộ dân ở Bá Thước đang vào vụ thu hoạch rộ, nhưng năm nay gia đình anh Trung và các hộ trồng mía ở đây không bán được một cây nào.

“Lý do không bán được vì chất lượng mía tím rất kém. Cây mía ngắn lóng, mắt lại dày nên các thương lái đều chê. Mía không bán được nên gia đình tôi chặt dần về cho bò ăn. Coi như đầu tư sai, trắng tay” - Anh Trung thở dài ngao ngán.

Trao đổi với chúng tôi về thực trạng mía ế ẩm, ông Nguyễn Văn Huân - Trưởng thôn Xuân Long, thị trấn Cành Nàng, cho biết: Thôn Xuân Long có 62 hộ dân, thì đã có hơn 50 hộ tham gia trồng cây mía tím. Cả thôn có khoảng 17 ha đất trồng màu, thì bà con đều chuyển hết sang canh tác cây mía tím vì thấy cây cho năng suất cao, bán được giá..

Theo tính toán của Trưởng thôn Xuân Long: Trước đây, mỗi sào mía tím, người dân thu hoạch được từ 7-10 triệu đồng. Thế nhưng, vài ba năm trở lại đây, mỗi sào mía chỉ thu được chừng 2-3 triệu đồng. Trong khi đó, chi phí đầu tư cây giống, phân bón, thuốc trừ sâu… đã mất 3,5-4 triệu đồng/sào, nên hầu hết người trồng mía đều bị lỗ nặng.

Tương tự tại xã Lương Ngoại, huyện Bá Thước tình hình của bà con trồng mía tím cũng không khá hơn là mấy. Ông Cao Thượng Xuân – Bí thư Đảng ủy xã Lương Ngoại, cho biết: Cách đây vài năm, mỗi khi vào mùa thu hoạch mía tím, thương lái ở nơi khác về thu mua tại ruộng.

Cũng nhờ cây mía tím, nhiều gia đình nông dân ở một số xã, như: Lương Trung, Lương Nội, Lương Ngoại, Điền Trung, Điền Lư, thị trấn Cành Nàng... ăn nên làm ra. Chính vì thế, năm 2020, xã Lương Ngoại có vài chục ha đất nông nghiệp được chuyển sang trồng mía tím. Thế nhưng vụ mía năm nay, do chất lượng mía kém, giá thành giảm xuống rất thấp, người trồng mía không có lãi, thậm chí là thua lỗ.

Nguyên nhân là ở chất lượng

Theo tìm hiểu của PV báo Đại Đoàn Kết, huyện Bá Thước là một trong những địa phương trồng mía tím nhiều nhất ở Thanh Hóa. Đã có thời điểm, cây mía tím ở Bá Thước được mở rộng vùng sản xuất ra 13/23 xã, thị trấn trong huyện, như: Thị trấn Cành Nàng, xã Điền Trung, Điền Quang, Tân Lập, Điền Lư, Lương Trung, Lương Nội, Lương Ngoại... Tuy nhiên, năm nay nhiều vùng trồng mía đều trong cảnh mất mùa.

Theo kinh nghiệm của người trồng mía lâu năm ở huyện Bá Thước, mía kém chất lượng một phần do thời tiết khắc nghiệt, hạn hán kéo dài, không đủ nước tưới... trong khi cây mía lại rất cần nhiều nước. Do đó, cây mía không phát triển được, thân cây ngắn, nhỏ và nhiều mắt..., nên thương lái không mua.

Ông Hà Văn Ân, Phó trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Bá Thước cho biết: Năm 2020, tổng diện tích mía tím toàn huyện là gần 804 ha, đạt sản lượng đạt hơn 56.000 tấn. So với năm 2019, mía tím có tăng về sản lượng, nhưng năng suất bình quân lại giảm. Diện tích mía mất mùa chiếm khoảng 35-40%.

Theo ông Ân, nguyên nhân mía kém chất lượng là do trong năm có đợt nắng nóng kéo dài từ tháng 4 đến cuối tháng 7. Ở thời điểm đó, cây mía lại trong thời kỳ vươn lóng, không đủ nước nên thắt ngọn, kém phát triển.

Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Bá Thước, năm 2021, địa phương này dự kiến giữ khoảng 700ha trồng mía tím, tập trung cho những vùng chuyên canh, ứng dụng khoa học kỹ thuật để nâng cao năng suất, đáp ứng yêu cầu thị trường.

Đối với diện tích kém chất lượng, huyện này định hướng sẽ chuyển sang cây hoa màu khác như sắn, ngô, cây gai xanh… Tuy nhiên, với tìn cảnh hiện tại, việc huyện Bá Thước vẫn giữ 700ha mía tím cũng được xem là một canh bạc với người nông dân vì đầu ra không được đảm bảo, tiềm ẩn những rủi ro.

Nguyễn Chung